Bài ôn tập môn Ngữ văn Lớp 6 - Trường THCS Lương Thế Vinh

Do tình hình dịch viêm phổi cấp Corona diễn ra phức tạp và thực hiện công văn số 40/UBND- VP7, học sinh trường Lương tiếp tục nghỉ học. Trong thời gian ở nhà, để củng cố kiến thức cho HS, nhóm Văn 6 trường THCS Lương Thế Vinh có biên soạn nội dung ôn tập. Kính đề nghị quý phụ huynh đôn đốc các con hoàn thành. Chúc các con và gia đình an toàn, mạnh khỏe vượt qua đại dịch.
NỘI DUNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN LỚP 6
PHẦN I: ÔN TẬP KIẾN THỨC ĐÃ HỌC
I. VĂN HỌC
* HS đọc lại 3 văn bản đã học, ghi nhớ một số thông tin cơ bản sau
1. Bài học đường đời đầu tiên – Tô Hoài
- Kể theo ngôi thứ nhất ( Dế Mèn kể )
- Bài học đầu tiên của Dế Mèn là không nên kiêu căng, xốc nổi, ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà khong biết nghĩ sớm muộn cũng mang vạ vào thân.
a) Nghệ thuật :
- Phương thức biểu đạt : kể chuyện + miêu tả
- Xây dựng hình tượng nhân vật Dế Mèn gần gũi với trẻ thơ.                                      
- Sử dụng hiệu quả các phép tu từ : so sánh, nhân hóa, 
- Lời văn : giàu hình ảnh, cảm xúc
b) Ý nghĩa văn bản :
Văn bản miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi nên đã gây ra cái chết của Dế Choắt.Dế Mèn ân hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình : tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời.
2. Sông nước Cà Mau  –  Đoàn Giỏi
a) Nghệ thuật :
- Phương thức biểu đạt : miêu tả + thuyết minh
- Miêu tả từ bao quát đến cụ thể
- Sử dụng hiệu quả các phép tu từ
- Từ ngữ : gợi hình, chính xác
b) Ý nghĩa văn bản :
Văn bản miêu tả thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã; cuộc sống con người ở chợ Năm Căn tấp nập, trù phú, độc đáo. Văn bản là một đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau.
3. Bức tranh của em gái tôi – Tạ Duy Anh
- Nhân vật chính : người anh + Kiều Phương
- Nhân vật trung tâm : người anh
- Kể theo ngôi thứ nhất ( người anh  kể )
- Cô em gái trong truyện có tài năng hội họa
- Trong truyện người anh đã đố kị với tài năng của cô em gái nhưng nhờ tình cảm, tấm lòng nhân hậu của người em nên người anh đã nhận ra tính xấu đó.
a) Nghệ thuật :
- Phương thức biểu đạt : kể chuyện + miêu tả
- Kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, chân thật
- Miêu tả chân thật, tinh tế diễn biến tâm lí của nhân vật
b) Ý nghĩa văn bản :
Văn bản kể về người anh và cô em gái có tài hội họa. Văn bản cho thấy : tình cảm trong sáng, hồn nhiên và lòng nhân hậu của cô em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở mình. Vì vậy, tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn lòng ghen ghét, đố kị.
* Xem lại cách viết đoạn văn trình bày cảm nhận, làm các bài tập sau đây:
1. Trình bày cảm nhận của em về hình ảnh Dế Mèn trong đoạn văn “Đôi càng tôi mẫm bóng... đưa cả hai chân lên vuốt râu”/sgk Ngữ văn 6 tập II trang 3.
2. Trình bày cảm nhận của em về hình ảnh Dế Choắt trong đoạn văn sau: “ Cái chàng Dế Choắt...ngẩn ngẩn ngơ ngơ”/sgk trang 4
3. Từ bài học của Dế Mèn, em rút ra được cho mình bài học gì?
4. Trong truyện “Bức tranh của em gái tôi” - Tạ Duy Anh, nhân vật người anh có tâm trạng như thế nào khi đứng trước bức tranh đạt giải nhất của em gái Kiều Phương? Viết một đoạn văn ngắn khoảng 10 câu lí giải vì sao người anh có tâm trạng đó
5. Trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của vùng sông nước Cà Mau qua đoạn văn sau: “ Dòng sông Năm Căn mênh mông...khói sóng ban mai”/sgktrang 19
TIẾNG VIỆT
* HS ghi nhớ các đơn vị kiến thức sau:
I. Phó từ
1. Khái niệm: Phó từ là những từ chuyên đi kèm với động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ
2. Các loại phó từ: có 2 loại
- Phó từ đứng trước động từ, tính từ ( bổ sung một số ý nghĩa sau: Quan hệ thời gian; Sự tiếp diễn tương tự; Mức độ; Sự phủ định; Sự cầu khiến..)
- Phó từ đứng sau động từ, tính từ ( bổ sung ý nghĩa về: Mức độ; Khả năng; Kết quả và hướng...)
II. So sánh
1. Khái niệm: So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng nhằm làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
VD:    Môi đỏ như son.
2. Cấu tạo của phép so sánh :   Mô hình phép so sánh : gồm 4 phần
Vế A
(Sự vật được so sánh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh
Vế B
(Sự vật dùng để so sánh.)
Môi
đỏ
như
son
 * HS làm các bài tập sau 
1. Tìm các hình ảnh so sánh có trong văn bản: Bài học đường đời đầu tiên - Tô Hoài, rồi xếp chúng vào mô hình cấu tạo
2. Chỉ ra và nêu tác dụng của các phép so sánh trong bài: Sông nước Cà Mau - Đoàn Giỏi 
III. TẬP LÀM VĂN :
* HS ghi nhớ các đơn vị kiến thức sau
1. Văn tả cảnh :
Khái niệm: văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh, làm cho những cái đó như hiện ra trước mắt người đọc, người nghe.
Bố cục:
- Mở bài : Giới thiệu cảnh định tả, ấn tượng cảm xúc của em về cảnh đó
- Thân bài :  + Tả khái quát
   + Tả chi tiết : tả theo trình tự thời gian, không gian
Lưu ý: Vận dụng so sánh, liên tưởng, tưởng tượng, nhân hóa,  và dùng tất cả các giác quan để cảm nhận, miêu tả.
- Kết bài : Cảm nghĩ về cảnh được tả
* HS vận dụng làm các bài tập 
- Lập dàn ý chi tiết cho các đề bài sau
1. Miêu tả hàng cây trên sân trường em vào buổi sáng mùa xuân
2. Hãy tả lại hình ảnh cây đào hoặc cây mai vào dịp Tết đến xuân về
3.Hãy viết bài văn miêu tả hàng phượng vĩ và tiếng ve vào một ngày hè
4. Em hãy viết thư cho bạn ở miền xa tả lại khu phố nơi em ở vào một buổi sáng mùa xuân
PHẦN II: HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI MỚI
Soạn các bài: 
- Buổi học cuối cùng (Đọc kĩ văn bản, trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu )
- Nhân hoá (Đọc kĩ phần ghi nhớ, trả lời các câu hỏi phần I,II )
- Phương pháp tả người (Đọc kĩ phần ghi nhớ, trả lời các câu hỏi phần I )
.......................HẾT.....................