Cây dưa leo

DH9BNhóm 8*(Tên khoa học: Cucumis sativus L. Họ bầu bí: Cucurbitaceae)Cây Dưa Leo Nhóm 8: Nguyễn Ngọc Tiền Võ Ngọc Thảo Nhi Phạm Thị Ánh Phương Lê Thị Kiều Diễm Bùi Thị Anh ĐàoDH9BNhóm 8*Nội dung:Đặc tính sinh học.Đặc điểm.Giống.Kỹ thuật gieo trồng.DH9BNhóm 8*Dưa leoCây rau ăn quảSự xuất hiệnCung cấp nhiều vitamin và khoáng chấtCó tác dụng giải khát, lọc máu, lợi tiểu, an thận nhẹ, trị ngứa và làm đẹp daMặt hàng xuất khẩu quan trọng ở nhiều nướcTrồng khắp nơi trên thế giớiDưa leo được biết ở Ấn Độ cách nay hơn 3.000 năm, sau đó được lan truyền dọc theo hướng Tây Châu Á, Châu Phi và miền Nam Châu Âu. Dưa leo được trồng ở Trung Quốc từ thế kỹ thứ 6 DH9BNhóm 8*I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC1/ Rễ: 	Bộ rễ dưa phát triển rất yếu, rễ chỉ phân bố ở tầng đất mặt 30 - 40 cm. 2/ Thân: Thân dài, có nhiều tua cuốn để bám khi bò. Chiều dài thân tùy điều kiện canh tác và giống, các giống canh tác ngoài đồng thường chỉ dài từ 0.5 - 2,5 m. Thân trên lá mầm và lóng thân trong điều kiện ẩm độ cao có thể thành lập nhiều rễ bất định. Thân tròn hay có góc cạnh, có lông ít nhiều tùy giống. Thân chánh thường phân nhánh; cũng có nhiều dạng dưa leo hoàn toàn không thành lập nhánh ngang. Sự phân nhánh của dưa còn chịu ảnh hưởng của nhiệt độ ban đêm. 3/ Lá: 	Lá đơn, to mọc cách trên thân, dạng lá hơi tam giác với cuống lá rất dài 5 - 15 cm; rìa lá nguyên hay có răng cưa. Lá trên cùng cây cũng có kích thước và hình dáng thay đổi. CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8* 4/ Hoa:(Lưỡng tính hoặc đơn tính) - Hoa cái mọc ở nách lá thành đôi hay riêng biệt	- Hoa đực mọc thành cụm từ 5 - 7 hoa; - Hoa có màu vàng, thụ phấn nhờ côn trùng, bầu noãn của hoa cái phát triển rất nhanh ngay trước khi hoa nở. Các giống dưa leo trồng ở vùng ĐBSCL thường ra hoa sớm, bắt đầu ở nách lá thứ 4 - 5 trên thân chính, sau đó hoa nở liên tục trên thân chính và nhánh.DH9BNhóm 8*5/ Trái:Trái từ khi hình thành đến khi thu hoạch có màu xanh đậm, xanh nhạt, có hay không có hoa văn (sọc, vệt, chấm), khi chín trái chuyển sang màu vàng sậm, nâu hay trắng xanh.Trái tăng trưởng rất nhanh tùy theo giống, có thể thu trái từ 8 - 10 ngày sau khi hoa nở. Phẩm chất trái không chỉ tùy thuộc vào thành phần các chất dinh dưỡng trong trái mà còn tùy thuộc vào độ chặc của thịt trái, độ lớn của ruột trái và hương vị trái. Trái chứa hạt màu trắng ngà, trung bình có từ 200 - 500 hạt/trái.CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*II. Đặc điểm:- Dưa leo thích nghi với điều kiện khí hậu nóng ẩm, nhiệt độ thích hợp với sinh trưởng của dưa leo là 300C về ban ngày và 18-210C về ban đêm. Ánh sáng nhiều làm quả lớn nhanh, mập, chất lượng quả tốt. Trong điều kiện ngày ngắn, dưa leo thường có nhiều lá và sai quả.Dưa có phản ứng với độ dài ngày khác nhau tùy theo giống, thông thường ngày ngắn kích thích cây ra lá và tráiYêu cầu về độ ẩm đất của dưa leo rất lớn. Dưa chịu hạn rất yếu, thiếu nước cây sinh trưởng kém và tích lũy chất cucurbitaxin làm trái trở nên đắng. Nhu cầu về nước của cây dưa leo khá cao nhưng lại không chịu được úng. Cây sinh trưởng thích hợp trên đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt và pH trong khoảng 6,0 - 6,5.CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*Giống dưa leo:Nhóm dưa trồng giànNhóm dưa trồng trên đấtGiống lai F1Giống địa phươngDưa chuộtDưa leo Phụng TườngIII. GiốngMunmy 331, giống 759, mỹ trắng, mỹ xanh, happy 2, happy 14Dưa leo xanh, dưa Tây NinhDH9BNhóm 8*Giống dưa leo TN169 năng suất caoGiống dưa leo F1Dưa chuột DH9BNhóm 8*IV. Kỹ thuật trồng dưa leo: Thuận lợi: Thời gian sinh trưởng ngắn, cho năng suất cao. Khó khăn: 	Là loại rau yêu cầu đất trồng khắt khe hơn những cây rau họ bầu bí khác, đất trồng có tầng canh tác dày, màu mỡ, không “hóc”, thích đất cát pha, thịt nhẹ, pH: 4 - 7, thích hợp nhất là 6,5.CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*1. Thời vụ: Dưa leo được trồng quanh năm:  Vụ Hè Thu: là vụ chính của dưa leo giàn, thường gieo hạt tháng 5-6, thu hoạch tháng 7 – 8 dương lịch. Vụ dưa này thường ít sâu bệnh năng suất khá cao.	  Vụ Thu Đông: gieo tháng 7–8, thu hoạch tháng 9–10 dương lịch; vụ này năng suất thường thấp do mưa nhiều bệnh dễ phát triển .	 Vụ Đông Xuân: gieo tháng 10 –11, thu hoạch tháng 11 – 12 dương lịch .	 Vụ Xuân hè: gieo tháng 1 – 2, thu hoạch tháng 3 – 4 dương lịch; vụ này nắng nhiều, nên cần tưới nhiều nước, năng suất thường thấp.CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*DH9BNhóm 8*DH9BNhóm 8*2. Đất đai, nước tưới :Yêu cầu đất bằng phẳng, không ngập nước pH : 6– 6,5; gần nguồn nước sạch và đủ nước tưới cho các vụ trong năm, xa khu vực ô nhiễm.CÂY DƯA LEO3. Làm đấtBộ rễ dưa leo nói chung phát triển yếu, nên cần làm đất thật tơi xốp, lên luống cao 20-25 cm, bón lót nhiều phân chuồng hoai, tro trấu và trải màng phủ nông nghiệp, giúp rễ phát triển tốt, ít sâu bệnh, kéo dài thời gian thu trái. Trồng líp đơn rộng 1 mét hoặc líp đôi rộng 1,8 mét.DH9BNhóm 8*4.Gieo hạt:Hạt dưa leo nẩy mầm rất nhanh và tỉ lệ nẩy mầm cao nên có thể tỉa thẳng 2 - 3 hạt/lổ, gieo sâu 2 - 3 cm và lấp tro trấu. - Trồng giống F1 nên gieo cây con trong bầu đất và đem trồng khi có lá thật. - Trồng mỗi lổ một cây, các giống ít đâm nhánh trồng 2 - 3 cây/lổ. Khoảng cách trồng 0.8 - 1.5 m x 0.3 - 0.4 m. mật độ 30.000 - 50.000 cây/ha. Dưa giàn trồng hàng đơn hay hàng đôi đều được, mùa thuận nên trồng dầy để có năng suất cao, mùa nghịch nên trồng thưa để dễ chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Lượng giống trồng cho 1 ha tùy phương pháp trồng. Dưa thả bò, dưa địa phương tỉa thằng cần 1 - 3 kg giống/ha; dưa F1 - cần 0.5 - 0.8 kg hạt/ha.DH9BNhóm 8*5.Cách chăm sóc:a/ Bón phân:- Nhu cầu dinh dưỡng của dưa leo khá cao, dưa leo hấp thụ mạnh nhất là kali, kế đến là đạm. - Dưa leo mẫn cảm với chất dinh dưỡng trong đất và không chịu được nồng độ phân caovì vậy phân được bón thúc nhiều lần thay vì bón tập trung.- Ở giai đoạn đầu của sự sinh trưởng dưa hấp thụ nhiều đạm hơn các chất khác; đến khi dưa phân nhánh và kết trái dưa mới hấp thụ mạnh kali. CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*Lượng phân bón tùy theo điều kiện dinh dưỡng có sẵn trong đất và nhu cầu của cây dưa leo qua từng giai đoạn sinh trưởng. Đối với giống lai nhập nội cho năng suất cao, cần bón phân nhiều hơn giống điạ phương.  Công thức phân thường dùng cho dưa leo trồng ở đồng bằng làN: 140 - 220 kg/ha P2 O5: 150 - 180 kg/haK2O : 120 - 150 kg /haDựa vào công thức trên có thể bón cho 1 ha dưa leo: 1 tấn phân 16-16-8, 100 kg Urê, 50 kg DAP và 100 kg KCl hoặc 200 - 300 kg Urê, 500 - 700 kg super lân, 150 - 200 kg KCl, 20-25 tấn phân chuồng và 1-2 tấn tro trấu.CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*Một ví dụ về thời điểm, loại phân và liều lượng bón cho 1 ha: 	Phân bón nuôi trái cũng được chia làm nhiều lần sau các đợt thu trái. Ngoài ra có thể phun bổ sung phân qua lá HPC để tăng tỉ lệ trái loại 1. Loại phânTổngsốBón lótTưới thúc(5-10 NSG)Bón thúc (15-20 NSG)Bón nuôi trái(35-55 NSG)Vôi (tấn)11Phân chuồng (tấn)202016-16-8 (kg)1.000400300300Ure (kg)1005050DAP (kg)5050Kcl (kg)100100DH9BNhóm 8*b. Tưới nước:Dưa leo có bộ rễ ăn cạn nên cần nhiều nước. Nguồn nước tưới là nước giếng khoan, nước sông. Mùa nắng tưới 1 ngày 2 lần vào buổi sáng và buổi chiều. Tăng cường lượng nước tưới và diện tích tưới xung quanh gốc khi cây lớn, nhất là thời kỳ ra hoa trái rộ; cần thoát nước tốt trong mùa mưa. Trước khi cắm giàn (20-30 ngày sau khi trồng), cần tưới rãnh, để nước ngấm vào luống rồi tháo hết nước. Trong trường hợp tưới rảnh, không nên để nước quá cao trong mương tưới khi cây lớn vì có thể làm hạn chế hoặc hư rễ dưa mọc dài ra mương, tốt nhất là rút cạn nước trong mương sau khi tưới. Cần thường xuyên giữ ẩm đất từ giai đoạn cây ra hoa, đặc biệt từ khi thu quả để tăng chất lượng thương phẩm quả (khi thiếu nước, quả thường bị đắng và cong). DH9BNhóm 8*c. Phủ bạt-ủ rơm:Phủ bạt là tiến bộ kỹ thuật trong việc trồng dưa leo vì nó làm tăng năng suất từ 15 - 30%Trồng dưa bò đất phải đậy rơm xung quanh gốc để giữ ẩm hoặc rải rơm rạ khắp mặt ruộng cho dưa bò, đồng thời bảo vệ trái khỏi hư thối do tiếp xúc trực tiếp với đất ẩm và rơm cũng hạn chế sự phát triển của cỏ dại.CÂY DƯA LEODH9BNhóm 8*DH9BNhóm 8*DH9BNhóm 8*d. Trồng giàn:Làm giàn: Chiều cao giàn từ 2 - 2,5m thay đổi tùy giống, hình dạng chữ V ngược, chữ X hoặc chữ U ngược. khi cây bắt đầu có tua cuốn (20 NSKG) thì làm giàn kiểu chữ nhân, cao khoảng 2 m. Giàn bằng chà gai tốt hơn tre sậy vì chà gai có nhiều nhánh ngang, dưa dê bám khi bò và sử dụng được 2 - 3 vụ, cần 40.000 - 50.000 cây chà/ha . Giàn cũng có thể làm cố định bằng cọc tràm và dây kẽm để sử dụng được 3 - 5 năm. Hiện nay, việc sử dụng lưới ni long để làm giàn cho dưa leo cũng được phổ biến trong sản xuất vì giảm bớt được số lượng cây giàn, giảm chi phí, thao tác nhanh gọn và dùng được nhiều mùa.DH9BNhóm 8*Làm giàn kiểu chữ nhân (X) DH9BNhóm 8*Làm giàn chữ V ngượcDH9BNhóm 8*e. Thụ phấn:Thụ phấn dưa leo trên cùng cây dưa có cả hoa đực và hoa cái.Thụ phấn nhờ côn trùng nhưng côn trùng ngày một ít đi nên ta cần thụ phấn bổ sung cho câyCách tạo hoa :Tạo hoa cái bằng cách bấm đọt hoặc bằng phun chất Dikali, Ethell Tạo hoa đực bằng cách tỉa lá mạnh tay, bón nhiều phân đạm, hoặc phun hóa chất lục diệp tố, GA3. DH9BNhóm 8*f. Phòng trừ sâu bệnh: - Sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng. - Hạn chế sử dụng thuốc BVTV trong giai đoạn thu hoạch, tuyệt đối tuân thủ thời gian cách ly để bảo đảm tiêu chuẩn rau an toàn. - Xem kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng. - Nên luân phiên thay đổi thuốc giữa các lần phun DH9BNhóm 8*f.a/ Các loại sâu hại phổ biến trên cây dưa leo:Sâu ăn láSâu khoangBọ trĩDH9BNhóm 8*Bọ dưaDòi đục láRệp muỗiNhện đỏDH9BNhóm 8*f.b/ Các loại bệnh phổ biến trên cây dưa leoBệnh sương maiBệnh chết cây conDH9BNhóm 8*- Bệnh héo vàng- Bệnh hoa láDH9BNhóm 8*