Chuyên đề Áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và bồi dưỡng môn cờ vua - Nguyễn Văn Sỹ

 Giaùo vieân thực hiện: Nguyeãn Vaên Syõ CHµO MõNG QUý THÇY C¤ ®ÕN THAM Dù CHUY£N ®ÒAÙP DUÏNG COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN VAØO GIAÛNG DAÏY VAØ BOÀI DÖÔÕNG MOÂN CÔØ VUATDTTQua thực tế tìm hiểu tình hình chung của các trường trong cụm thi đua tôi thấy đa số các trường có thể thực hiện tốt việc đưa bộ môn cờ vua vào giảng dạy để nâng cao kiến thức cho các em.Do đó tôi xin mạnh dạn làm chuyên đề này với mong muốn cùng các bạn sẽ hoàn thiện hơn trong việc giảng dạy bộ môn thể dục.I. ĐẶT VẤN ĐỀI. ĐẶT VẤN ĐỀNhư chúng ta đều biết, vào giai đoạn đầu năm học thời tiết ở Tây Nguyên thường hay mưa mà điều kiện kinh tế để làm nhà tập đa chức năng của các trường là không có. Vậy trong những tiết học đó chúng ta sẽ làm gì?Tại sao chúng ta không đưa những trò chơi, bài học bổ ích để giúp các em có những kiến thức kĩ năng cơ bản trong học tập và cuộc sống?Trong những năm qua trường chúng tôi đã lồng ghép việc dạy học bộ môn cờ vua này vào những tiết học đó và thấy các em rất hào hứng trong việc tìm hiểu ở bộ môn này.Bộ môn cờ vua là một bộ môn trí tuệ nhưng lại dễ thực hiện, dễ tổ chức với các đối tượng và tổ chức cùng một lúc được với nhiều đối tượng.Khi học ở bộ môn này sẽ giúp người học có những sự sáng tạo trong học tập và trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày của các em.I. ĐẶT VẤN ĐỀBởi vì cờ vua không phải là một trò chơi may rủi; nó dựa thuần túy vào chiến thuật và chiến lược. Mặc dù chỉ có 64 ô và 32 quân cờ trên bàn cờ nhưng số lượng nước đi có thể được thì còn vượt cả số lượng các nguyên tử có trong vũ trụ. Cờ vua là một trong những trò chơi trí tuệ phổ biến nhất thế giới; nó được nói đến không chỉ như là một trò chơi mà còn là nghệ thuật, khoa học và thể thao. I. ĐẶT VẤN ĐỀII. CƠ SỞ LÝ LUẬN- Muốn hs đạt kết quả tốt trong học tập, ngoài sự nổ lực học tập của học trò thì vai trò hướng dẫn, dìu dắt của người thầy cũng rất quan trọng.Để giảng dạy mang tính trực quan cần phải:- Sử dụng 3 bàn cờ treo để giảng dạy (kích thước ô cờ lý tưởng là 10cm x 10cm)+ Bàn cờ thứ nhất trình bày biến thế khởi điểm, bàn cờ thứ hai trình bày diễn biến chính, bàn cờ thứ ba trình bày các phương án phụ.- Sử dụng máy tính với các phần mềm Cờ Vua. Giáo viên có thể trình bày dễ dàng hơn với bài soạn (các thế cờ cần thiết, các bài tập về đòn phối hợp, các dạng thế tàn cuộc cổ điển, các sơ đồ khai cuộc)II. CƠ SỞ LÝ LUẬNĐể giảng dạy cờ vua ở trường THCS Lương Thế Vinh chúng tôi đã sử dụng và áp dụng các phần mềm:PowerPoint: Soạn giảng giáo án điện tửActivInspire (Bảng tương tác): Soạn giảng, hướng dẫn nước cờ và các bài tập giải thế.Phần mềm chơi cờ tích hợp trong máy tính Chess Titans: Tập chơi cờ với máy tính.Website Luyện Game.Com: Trò chơi cờ trên trang WebsitePhần mềm chơi cờ trực tuyến Zing Play: Tập chơi cờ trực tuyến với các đối thủ II. CƠ SỞ LÝ LUẬNIII. THỰC TRẠNG - Cờ vua là một môn học tự chọn nên khó đối với học sinh, vì thời gian học tập và rèn luyện của các em rất ít, bị ngắt quãng. (theo PPCT thường là 1 năm).Môn học khô khan, khó hiểu. Việc học của học sinh vẫn còn mang tính mơ hồGiáo viên gặp nhiều khó khăn khi đặt câu hỏi “Làm sao để truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách rõ ràng và sâu rộng nhất?”.III. THỰC TRẠNG Việc kiểm tra, đánh giá học sinh còn chưa đạt ở chức năng xác định (chính xác, khách quan, công bằng), mà thiên về chức năng điều khiển (thiên về cảm tính)III. THỰC TRẠNG Năm họcSố lượng học sinhThành tích cấp HuyệnThành tích cấp Tỉnh2011 - 20126102012 - 20134302013 – 201422Kết quả thi HSG môn cờ Vua qua các năm học trước và sau khi áp dụng CNTT vào giảng dạy và bồi dưỡng HSG ở trường chúng tôiIII. THỰC TRẠNG IV. Một số biện pháp trong dạy môn Cờ Vua.1. Giảng dạy cờ vua có nghĩa là truyền thụ một khối lượng kiến thức, kỹ năng cần thiết mang tính chuyên môn và đưa ra những khả năng áp dụng những kiến thức, kỹ năng đó vào thực tiển.2. Giáo dục hướng học sinh đến việc làm quen với các chuẩn độ về thế giới quan, đạo đức, thẩm mỹ, các quy tắc và nhận thức phù hợp với sự hình thành các quan điểm tính cách, các chuẩn mực hành vi và tính sẵn sàng.IV. Một số biện pháp trong dạy môn Cờ Vua.3. Đưa ra một số biện pháp tự giáo dục, tự học Cờ Vua như: Thực hiện các nhiệm vụ và các bài tập ở nhà. Sau đây tôi xin trình bày một tiết soạn giảng đối với các em học sinh ở lớp 6 khi tập làm quen với cờ vua.IV. Một số biện pháp trong dạy môn Cờ Vua.ABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHBaøn côø :Baøn côø goàm 64 oâ ñen traéng xeáp xen keõ nhau. Nhöõng oâ haøng ngang ñöôïc kí hieäu baèng soá töø 1 - 8, nhöõng oâ coät doïc ñöôïc kí hieäu baèng chöõ caùi töø A - HQuaân côø :Moãi beân ban ñaàu goàm 16 quaân côø trong ñoù coù :Vua : 1 quaânHaäu : 1 quaânXe : 2 quaânTöôïng : 2 quaânMaõ : 2 quaânToát : 8 quaânABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHNöôùc ñi cuûa Vua Moãi nöôùc ñi cuûa Vua chæ di chuyeån ñöôïc moät oâ (Tröø nöôùc ñaëc bieät – nhaäp thaønh). Vua ñi theo haøng ngang, coät doïc vaø ñöôøng cheùo (Vua ñi ñöôïc 8 höôùng)ABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHNöôùc ñi cuûa Haäu Haäu ñi theo haøng ngang, coät doïc vaø ñöôøng cheùo (Haäu ñi ñöôïc 8 höôùng). Moãi nöôùc ñi cuûa Haäu coù theå di chuyeån ñöôïc moät hay nhieàu oâ (Caùc oâ Haäu ñi qua phaûi troáng).ABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHNöôùc ñi cuûa Xe :Xe ñi theo haøng ngang, coät doïc (Xe ñi ñöôïc 4 höôùng). Moãi nöôùc ñi cuûa Xe coù theå di chuyeån ñöôïc moät hay nhieàu oâ (Caùc oâ Xe ñi qua phaûi troáng).ABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHNöôùc ñi cuûa TöôïngTöôïng ñi theo ñöôøng cheùo cuûa oâ cuøng maøu noù ñang ñöùng (Töôïng ñi ñöôïc 4 höôùng). Moãi nöôùc ñi cuûa Töôïng coù theå di chuyeån ñöôïc moät hay nhieàu oâ (Caùc oâ Töôïng ñi qua phaûi troáng).Nöôùc ñi cuûa MaõMaõ ñi tôùi oâ khaùc maøu gaàn nhaát maø khoâng cuøng haøng cuøng coät vôùi oâ noù ñang ñöùng (Maõ ñi theo hình chöõ L). Maõ coù theå ñi qua caùc oâ ñang coù quaân ñang ñöùng ñöôïc. (Chæ coù Maõ môùi ñi ñöôïc nöôùc naøy).ABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHNöôùc ñi cuûa ToátToát ñi theo ñöôøng thaúng, chæ tieán khoâng luøi. Moãi nöôùc di chuyeån ñi ñöôïc moät oâ, tröø nöôùc ban ñaàu coù theå ñi ñöôïc moät hoaëc 2 oâ tuyø yù. Toát thöïc hieän aên quaân ñoái phöông ôû oâ cheùo phía tröôùc giaùp vôùi oâ noù ñang ñöùng.ABCDEFGH1        2        3        4        5        6        7        8        ABCDEFGHCAÙCH AÊN CAÙC QUAÂN CÔØ ÑOÁI PHÖÔNG Caùc quaân côø ñi tôùi ñaâu aên tôùi ñoù tröø Toát ñi thaúng aên cheùo.Hình ảnh một ván cờ đầu trận đấuBài tập chiếu và chiếu hết cờKhi Vua bị tấn công bởi quân cờ đối phương gọi là CHIẾU.Vua phải thoát khỏi nước chiếu ngay lập tức nếu có thể.Xe đang trắng chiếu Vua đen.Đen thoát khỏi nước chiếu bằng cách di chuyển Vua tới ô an toàn.Ở đây, Vua đen chỉ có một nước đi duy nhất.Bài tập chiếu và chiếu hết cờXe trắng đang chiếu Vua đen.Vua đen không thể di chuyển tới bất kỳ ô nào.Đen thoát khỏi nước chiếu bằng cách đem Tượng về CẢN.Bài tập chiếu và chiếu hết cờXe trắng đang chiếu Vua đen.Vua đen không thể di chuyển được.Đen thoát khỏi nước chiếu bằng cách dùng Tượng để ĂN Xe trắng.Bài tập chiếu và chiếu hết cờVua đen không di chuyển tới bất kì ô nào.Đen không có quân CẢN xe trắng.Đen không có quân ĂN xe trắng.Đen bị CHIẾU BÍ, trắng thắng.Bài tập chiếu và chiếu hết cờGiả dụ đen mắc lỗi khi di chuyển Vua tới ô mà Xe trắng có thể ăn.Liệu Xe trắng có quyền ăn Vua đen và trắng thắng ?Câu trả lời là KHÔNG.Bạn chiếu bí khi BẪY vua chứ không phải ăn Vua.Trong trường hợp này, trắng phải đề nghị đen đi lại nước khác và trận đầu tiếp tục.Bài tập chiếu và chiếu hết cờTượng đen đang ngăn nước chiếu của Xe trắng.Đen không được đi Tượng.Nói cách khác Tượng đen bị GHIM.Nếu đen đi tượng, trắng phải đề nghị đen đi nước khác.Website Luyện Game.ComPhần mềm chơi cờ trực tuyến Zing PlayPhần mềm chơi cờ trên máy tínhHƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ LUYỆN TẬP Ở NHÀMột số bài tập tham khảoBẫy Khai cuộc cờ vua _ chiếu hết sau 3 nước điBẫy khai cuộc cờ vua _ chiếu hết sau 4 nước đi Bẫy khai cuộc trong cờ vua _ Vua lang thang Thế cờ chiếu hết Mate Boden -p1 _ Schulder - Boden, London 1853