Đề cương học kì II môn Ngữ văn Lớp 6 - Năm học 2018-2019

göôøi.
Theå thô boán chöõ, nhieàu töø laùy coù giaù trò gôïi hình vaø giaøu aâm đđñieäu ñaõ goùp phaàn taïo neàn thaønh coâng trong ngheä thuaät xaây döïng hình töôïng nhaân vaät.
Möa
Trích töø taäp thô “ Goùc saân vaø khoaûng trôøi”
Traàn Ñaêng Khoa
 Sinh naêm 1958. queâ ôû Haûi Döông
Baèng vieäc söû duïng roäng raõi pheùp nhaân hoùa, vôùi theå thô töï do, nhòp thô ngaén vaø nhanh.
Baøi thô ñaõ mieâu taû chính xaùc vaø sinh ñoäng caûnh vaät thieân nhieân tröôùc vaø trong côn möa raøo ôû laøng queâ. 
Taøi naêng quan saùt vaø mieâu taû thieân nhieân moät caùch hoàn nhieân, tinh teá vaø ñoäc ñaùo cuûa Traàn Ñaêng Khoa.
Coâ Toâ
Phaàn cuoái cuûa baøi “Kí Coâ Toâ”
Nguyeãn Tuaân
(1910- 1987)
Queâ ôû Haø Noäi. Sôû tröôøng laø buùt kí.
Caûnh thieân nhieân vaø sinh hoaït cuûa con ngöôøi treân vuøng ñaûo Coâ Toâ hieän leân thaät trong saùng vaø töôi ñeïp qua ngoân ngöõ ñieâu luyeän vaø söï mieâu taû tinh teá, chính xaùc, giaøu hình aûnh vaø caûm xuùc cuûa Nguyeãn Tuaân. 
Baøi vaên cho ta hieåu bieát vaø yeâu meán moät vuøng ñaát cuûa toå quoác - quaàn ñaûo Coâ Toâ.
Caây tre Vieät Nam
Lôøi bình cho boä phim cuøng teân cuûa nhaø ñieän aûnh Ba Lan
Theùp Môùi
(1925- 1991)
Queâ ôû Haø Noäi.
Caây tre laø ngöôøi baïn thaân thieát laâu ñôøi cuûa ngöôøi noâng daân vaø nhaân daân Vieät Nam.
Caây tre coù veû ñeïp bình dò vaø nhieàu phaåm chaát quí baùu. Caây tre ñaõ thaønh bieåu töôïng cuûa ñaát nöôùc Vieät Nam, daân toäc Vieät Nam.
TIEÁNG VIEÄT
Phoù töø: 
- Laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm ñoäng töø, tính töø ñeå boå sung yù nghóa cho ñoäng töø, tính töø.
- Boå sung yù nghóa nhö: quan heä thôøi gian, quan heä möùc ñoä, söï tieáp dieãn töông töï, söï phuû ñònh, söï caàu khieán, möùc ñoä, khaû naêng, keát quaû vaø höôùng.
Vd1: Toâi ñang hoïc baøi.
® Phoù töø ñang boå sung yù nghóa thôøi gian.
Vd2: Boâng hoa hoàng raát ñeïp.
® Phoù töø raát chæ möùc ñoä.
Caùc bieän phaùp tu töø
So saùnh
Laø ñoái chieáu söï vaät, söï vieäc naøy vôùi söï vaät, söï vieäc khaùc coù neùt töông ñoàng ñeå taêng söùc gôïi hình, gôïi caûm cho söï dieãn ñaït.
Caáu taïo:
Veá a
(söï vaät ñöôïc so saùnh)
Phöông dieän so saùnh
Töø so saùnh
Veá b(söï vaät duøng ñeå so saùnh)
Nam
cao
hôn
Baéc
Ví duï: Nam cao hôn Baéc.
Nhaân hoùa
Nhaân hoùa laø goïi hoaëc taû con vaät, caây coái, ñoà vaät,baèng nhöõng töø ngöõ voán duøng ñeå goïi hoaëc taû con ngöôøi; laøm cho theá giôùi loaøi vaät, caây coái, ñoà vaät, trôû neân gaàn guõi vôùi con ngöôøi, bieåu thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa con ngöôøi.
Vd: OÂng trôøi maëc aùo giaùp ñen ra traän.
Aån duï
Aån duï laø goïi teân söï vaät, hieän töôïng khaùi nieäm naøy baèng teân söï vaät hieän töôïng khaùi nieäm khaùc coù neùt töông ñoàng vôùi noù nhaèm taêng söùc gôïi hình, gôïi caûm cho söï dieãn ñaït.
VD: Ngöôøi cha maùi toùc baïc.
 Ñoát löûa cho anh naèm.
Hoaùn duï
Hoaùn duï laø goïi teân söï vaät, hieän töôïng, khaùi nieäm naøy baèng teân söï
vaät hieän töôïng khaùi nieäm khaùc coù quan heä gaàn guõi vôùi noù nhaèm taêng söc gôïi hình, gôïi caûm cho söï dieãn ñaït.
Vd:Baøn tay ta laøm neân taát caû
 Coù söùc ngöôøi soûi ñaù cuõng thaønh côm.
Caùc thaønh phaàn chính cuûa caâu
Thaønh phaàn chính cuûa caâu laø thaønh phaàn baét buoäc phaûi maët ñeå caâu coù caáu taïo hoaøn chænh vaø dieãn ñaït ñöôïc moät yù troïn veïn. 
Thaønh phaàn phuï laø thaønh phaàn khoâng baét buoäc phaûi coù trong caâu.
à Vò ngöõ, chuû ngöõ laø thaønh phaàn chính cuûa caâu. 
Caâu
Caâu traàn thuaät ñôn.
Caâu traàn thuaät ñôn laø caâu do moät cuïm C-V taïo thaønh, duøng ñeå giôùi thieäu, taû hoaëc keå veà moät söï vaät hay ñeå neâu moät yù kieán.
 Vd: Toâi teân laø Nam.
Caâu traàn thuaät ñôn coù töø “laø”
- Caâu traàn thuaät coù töø laø 
Vò ngöõ thöôøng do töø laø keát hôïp vôùi danh töø (cuïm danh töø) taïo thaønh. Ngoaøi ra, toå hôïp giöõa töø laø vôùi ñoäng töø (cuïm ñoäng töø) hoaëc tính töø (cuïm tính töø), cuõng coù theå laøm vò ngöõ.
Khi vò ngöõ bieät thò yù phuû ñònh, noù keát vôùi vôùi caùc cuïm töø khoâng phaûi, chöa phaûi.
Caùc kieåu caâu traàn thuaät ñôn coù töø laø ñaùng chuù yù nhö sau:
Caâu ñònh nghóa
Caâu giôùi thieäu
Caâu mieâu taû
Caâu ñaùnh giaù
Vd: Boá toâi laø coâng nhaân.
Caâu traàn thuaät ñôn khoâng coù töø laø
caâu toàn taïi
caâu mieâu taû
TAÄP LAØM VAÊN
Phöông phaùp taû caûnh.
Muoán taû caûnh caàn:
Xaùc ñònh ñoái töôïng mieâu taû.
Quan saùt löïa choïn nhöõng hình aûnh tieâu bieåu.
Trình baøy nhöõng ñieàu quan saùt theo moät thöù töï.
Boá cuïc baøi vaên taû caûnh.
I. Môû baøi: Giôùi thieäu caûnh ñöôïc taû.
II. Thaân baøi: Taäp trung taû caûnh chi tieát theo moät thöù töï
III. Keát baøi: Thöôøng phaùt bieåu caûm töôïng veà caûnh vaät.
Phöông phaùp taû ngöôøi.
Muoán taû ngöôøi caàn taû( taû chaân dung hay taû ngöôøi trong tö theá laøm vieäc)
Quan saùt, luïa choïn moät soá chi tieát tieâu bieåu.
Trình baøy keát quaû quan saùt theo moät thöù töï.
Boá cuïc baøi vaên taû ngöôøi.
I. Môû baøi: Giôùi thieäu ngöôøi ñöôïc taû
II. Thaân baøi: Mieâu taû chi tieát, ngoaïi hình, cöû chæ, haønh ñoäng, lôøi noùi,
Keát baøi: Thöôøng nhaän xeùt hoaëc neâu caûm nghó cuûa ngöôøi vieát veà ngöôøi ñöôïc taû.
TRÖÔØNG THCS PHÖÔÙC LOÄC
Toå : Ngöõ vaên
ÑEÀ CÖÔNG OÂN TẬP HOÏC KYØ II
MÔN: NGỮ VĂN 7 – NĂM HỌC 2018-2019
PHẦN VĂN
Tục ngữ
 Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt (tự nhiên, lao động, sản xuất, xã hội) được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày. Đây là một thể loại văn học dân gian.
 2. Tục ngữ nói về thiên nhiên và lao động sản xuất
Tục ngữ về thiên nhiên
Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.
Tháng bảy kiến bò chỉ lo lại lụt.
Ráng mỡ gà có nhà thì giữ.
Kinh nghiệm nhận biết về thời tiết. NT: đối, vần.
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
 Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh làm nổi bật sự trái ngược giữa mùa hè và mùa đông. NT: phép đối, vần lưng, phóng đại.
Tục ngữ về lao động sản xuất
Nhất thì, nhì thục.
Canh tác phải đúng thời vụ, kế đó phải đầu tư công sức khai khẩn và cải tạo đất trồng. NT: các vế đối xứng, liệt kê.
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Thứ tự tầm quan trọng của nước, phân bón, sự cần mẫn và thóc giống. NT: liệt kê.
Tấc đất, tấc vàng.
Giá trị của đất đai. NT: so sánh.
Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.
Thứ tự về nguồn lợi kinh tế của các ngành nghề.
Tục ngữ về con người và xã hội
Tục ngữ về con người
Một mặt người bằng mười mặt của.
Đề cao giá trị của con người quý báu hơn của cải. NT: so sánh, hoán dụ.
Cái răng, cái tóc là góc con người.
Nét đẹp thẩm mỹ bên ngoài phản ảnh vẻ đẹp bên trong.
Học thầy không tày học bạn.
Đề cao việc học hỏi ở bạn bè.
Đói cho sạch rách cho thơm.
Phải giữ gìn phẩm giá dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào. NT: đối, ẩn dụ.
Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Lời khuyên về tinh thần học hỏi, sự khéo léo trong cách ứng xử giao tiếp. NT: điệp ngữ
Không thầy đố mày làm nên.
Tầm quan trọng của người thầy.
Tục ngữ về xã hội
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
Lời khuyên về lòng biết ơn đối với người làm nên thành quả cho ta hưởng thụ. NT: ẩn dụ.
Thương người như thể thương thân.
Nên hết lòng hết dạ giúp đỡ thương yêu người có hoàn cảnh gia đình khó khăn.
 Một cây làm chẳng nên non
 Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Tinh thần đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh to lớn.
4. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Hồ Chí Minh
Xuất xứ: Bài văn trích trong báo cáo chính trị của chủ tịch Hồ Chí Minh tại đại hội lần thứ II tháng 2 năm 1951 của Đảng Cộng Sản Việt Nam.
Ghi nhớ:
Dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục.
Bài văn đã làm sáng tỏ một chân lí: “Dân ta có một lòng yêu nước nồng nàn và đó là truyền thống quý báu của ta”.
Là mẫu mực về lập luận, bố cục và cách dẫn chứng của thể văn nghị luận.
Đức tính giản dị của Bác Hồ - Phạm Văn Đồng
Tác giả: Phạm Văn Đồng (1906 - 2000) nhà cách mạng nổi tiếng và nhà văn hóa lớn, quê ở xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.
Tác phẩm: Đức tính giản dị của Bác Hồ trích từ bài “Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại” diễn văn trong lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ghi nhớ: 
Giản dị là đức tính nổi bật ở Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết.
Sự giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tư tưởng và tình cảm cao đẹp.
Chứng cứ cụ thể và nhận xét sâu sắc, thấm đượm tình cảm chân thành.
Ý nghĩa văn chương - Hoài Thanh
Tác giả: Hoài Thanh (1909 -1982) quê ở huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Ông là một nhà phê bình văn học xuất sắc. Năm 2000 ông được phong tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn hóa - nghệ thuật.
Ghi nhớ: Văn nghị luận vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh, Hoài Thanh khẳng định: nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm và lòng vị tha, văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn.
Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn
Tóm tắt văn bản: Chuyện xảy ra vào lúc một giờ đêm. Khúc đê thuộc phủ X chuẩn bị vỡ. Dân phu ra sức hộ đê còn quan phủ chỉ lo đánh bạc. Đê vỡ, quan thắng bạc lớn còn nhân dân lâm cảnh thảm sầu. 
Tác giả: Phạm Duy Tốn (1883 -1924) quê ở huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây. Ông là một trong số ít người có thành tựu đầu tiên về thể loại truyện ngắn hiện đại “Sống chết mặc bay” là tác phẩm thành công nhất của ông.
Ghi nhớ: Lời văn cụ thể, sinh động, vận dụng khéo léo, kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp trong nghệ thuật “sống chết mặc bay” đã lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ lòng cảm thương trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
Ca Huế trên sông Hương – Hà Ánh Minh
Ca Huế: Dân ca Huế nói riêng và vùng Thừa Thiên nói chung. Ca Huế ở đây chỉ một sinh hoạt văn hóa độc đáo của cố đô Huế, người nghe và người hát cùng ngồi thuyền đi trên sông Hương, ca Huế thường diễn ra vào ban đêm và chủ yếu hát theo làn điệu dân ca Huế.
Ghi nhớ: Cố đô Huế không chỉ có các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn bởi làn điệu dân ca và cung đình. Ca Huế là hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần tồn tại và phát triển.
B. TIẾNG VIỆT
1. Rút gọn câu: Khi nói hoặc viết có thể lượt bỏ các thành phần câu, tạo thành câu rút gọn.
Vd: Nam hỏi An:
Bao giờ cậu đi Hà Nội?
Ngày mai. à Rút gọn CN và VN.
2. Câu đăc biệt: Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ, vị ngữ.
Vd: Trời ơi! à Bộc lộ cảm xúc.
3. Thêm trạng ngữ cho câu
Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu.
Về hình thức: Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, cuối câu hay giữa câu.
4. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
- Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động).
Vd: Thầy giáo khen Nam.
- Câu bị động: là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hành động).
Vd: Nam được thầy giáo khen.
5. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu
- Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm chủ - vị có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị làm thành phần của câu hoặc cụm từ để mở rộng câu.
Vd: Nó tên là Nam.
6. Liệt kê:
- Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm.
Vd: Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại.
C. TẬP LÀM VĂN
Cách làm văn lập luận chứng minh
- Muốn làm văn lập luận chứng minh thì phải thực hiện các bước: Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc lại và sửa chữa.
Dàn bài:
- Mở bài: Nêu luận điểm cần được chứng minh.
- Thân bài: Nêu lí lẽ và dẫn chứng tỏ luận điểm là đúng đắn.
- Kết bài: Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh. Chú ý lời văn phần kết bài nên hô ứng với lời văn phần mở bài.
Cách làm bài văn lập luận giải thích
 - Muốn làm văn lập luận giải thích thì phải thực hiện các bước: tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc lại và sửa chữa.
Dàn bài:
- Mở bài: Giới thiệu điều cần giải thích và gợi ra hướng giải thích.
- Thân bài: Lần lượt bày các nội dung cần sử dụng, các cách lập luận giải thích phù hợp.
- Kết bài: Nêu ý nghĩa của điều được giải thích đối với mọi người.
TRÖÔØNG THCS PHÖÔÙC LOÄC
Toå : Ngöõ vaên
ÑEÀ CÖÔNG OÂN TẬP HOÏC KYØ II
MÔN: NGỮ VĂN 8 – NĂM HỌC 2018-2019
---a&b---
A. VAÊN HOÏC:
TEÂN TAÙC GIAÛ – TEÂN TAÙC PHAÅM
NOÄI DUNG CAÀN GHI NHÔÙ
NHÔÙ RÖØNG
Theá Löõ: sinh naêm 1907, maát 1989. Teân khai sinh laø Nguyeãn Thöù Leã, queâ Baéc Ninh, laø nhaø thô tieâu bieåu nhaát cuûa phong traøo thô môùi. Ñöôïc truy taëng giaûi thöôûng Hoà Chí Minh veà vaên hoïc ngheä thuaät naêm 2003. 
Nhôù Röøng cuûa Theá Löõ möôïn lôøi con hoå bò nhoát ôû vöôøn baùch thuù ñeå dieån taû saâu saéc noãi chaùn gheùt thöïc taïi taàm thöôøng, tuø tuùng nieàm khao khaùt töï do maõnh lieät baèng nhöõng vaàn thô traøn ñaày caûm xuùc laõng maïn. Baøi thô ñaõ khôi gôïi loøng yeâu nöôùc thaàm kín cuûa ngöôøi daân maát nöôùc thuôû aáy. 
QUEÂ HÖÔNG
Teá Hanh: sinh naêm 1921, teân khai sinh laø Traàn Teá Hanh, queâ ôû tænh Quaûng Ngaõi. Ñöôïc truy taëng giaûi thöôûng Hoà Chí Minh veà vaên hoïc ngheä thuaät naêm 1996
Vôùi nhöõng vaàn thô bình dò maø gôïi caûm, baøi thô queâ höông cuûa Teá Hanh ñaõ veõ ra moät böùc tranh töôi saùng, sinh ñoäng veà moät laøng queâ mieàn bieån; trong ñoù noåi baät leân hình aûnh khoûe khoaén, ñaày söùc soáng cuûa ngöôøi daân chaøi vaø sinh hoaït lao ñoäng laøng chaøi. Baøi thô cho thaáy tình caûm queâ höông trong saùng, tha thieát cuûa nhaø thô.
KHI CON TU HUÙ
Toá Höõu: sinh naêm 1920, maát 2002, teân khai sinh laø Nguyeãn Kim Thaønh, queâ ôû tænh Thöøa Thieân - Hueá. OÂng töøng giöõ nhieàu chöùc vuï quan troïng trong Ñaûng vaø chính quyeàn caùch maïng. Ñöôïc trao taëng giaûi thöôûng Hoà Chí Minh veà vaên hoïc ngheä thuaät.
Khi con tu huù cuûa Toá Höõu laø baøi thô luïc baùt giaûn dò, thieát tha, theå hieän saâu saéc loøng yeâu cuoäc soáng vaø nieàm khao khaùt töï do chaùy boûng cuûa ngöôøi chieán só caùch maïng trong caûnh tuø ñaøy.
TÖÙC CAÛNH PAÙC BOÙ
(Thô Töù tuyeät)
Hoà Chí Minh: sinh naêm 1890, maát 1969, teân thaät laø Nguyeãn Sinh Cung sau ñoù ñoåi teân laø Nguyeãn Taát Thaønh, Nguyeãn AÙi Quoác ñeå hoaït ñoäng caùch maïng. Queâ ôû laøng Kim Lieân, huyeän Nam Ñaøn, tænh Ngheä An. Hoà Chí Minh laø vò laõnh tuï vó ñaïi cuûa nhaân daân Vieät Nam. Ngöôøi coøn laø nhaø thô, nhaø vaên lôùn.
Töùc caûnh Paùc Boù laø baøi thô töù tuyeät bình dò pha gioïng vui ñuøa, cho thaáy tinh thaàn laïc quan, phong thaùi ung dung cuûa Baùc Hoà trong cuoäc soáng caùch maïng ñaày gian khoå ôû Paéc Boù. Vôùi ngöôøi laøm caùch maïng vaø soáng hoøa hôïp vôùi thieân nhieân laø moät nieàm vui lôùn.
NGAÉM TRAÊNG
(Thô Töù tuyeät)
Hoà Chí Minh: (nhö treân).
Ngaém traêng laø baøi thô töù tuyeät giaûn dò maø haøm suùc cho thaáy tình yeâu thieân nhieân ñeán say meâ vaø phong thaùi ung dung cuûa Baùc Hoà ngay caû trong caûnh nguïc tuø.
ÑI ÑÖÔØNG
(Thô Töù tuyeät)
Hoà Chí Minh: (nhö treân).
Ñi ñöôøng laø baøi thô töù tuyeät giaûn dò maø haøm suùc, mang yù nghóa tö töôûng saâu saéc; töø vieäc ñi ñöôøng nuùi ñaõ gôïi ra chaân lyù ñöôøng ñôøi; vöôït qua gian lao choàng chaát seõ tôùi thaéng lôïi veû vang.
CHIEÁU DÔØI ÑOÂ
Lyù Coâng Uaån: sinh naêm 974, maát 1028 töùc vua Lyù Thaùi Toå, queâ ôû Baéc Ninh.
Theå loaïi chieáu: laø theå vaên do vua duøng ñeå ban boá meänh leänh. Chieáu coù theå vieát baèng vaên vaàn, vaên bieàn ngaãu, vaên xuoâi ñöôïc ñoùn nhaän moät caùch trang troïng.
Chieáu dôøi ñoâ phaûn aùnh khaùt voïng cuûa nhaân daân veà moät ñaát nöôùc ñoäc laäp, thoáng nhaát, ñoàng thôøi phaûn aùnh yù chí töï cöôøng cuûa daân toäc Ñaïi Vieät ñang treân ñaø lôùn maïnh. Baøi chieáu coù söùc thuyeát phuïc maïnh meõ vì noùi ñuùng ñöôïc yù nguyeän cuûa nhaân daân, coù söï keát hôïp haøi hoøa giöõa lyù vaø tình.
HÒCH TÖÔÙNG SÓ
Traàn Quoác Tuaán: sinh naêm 1231, maát 1300, töôùc Höng Ñaïo Vöông, laø moät danh töôùng kieät xuaát cuûa daân toäc.
Hòch: laø theå vaên nghò luaän thöôøng ñöôïc vua chuùa, töôùng lónh hoaëc thuû lónh moät phong traøo duøng ñeå coå ñoäng, thuyeát phuïc hoaëc keâu goïi ñaáu tranh choáng thuø trong giaëc ngoaøi. Hòch coù keát caáu chaët cheõ, lyù leõ saéc beùn, daãn chöùng thuyeát phuïc.
Baøi Hòch töôùng só cuûa Traàn Quoác Tuaán phaûn aùnh tinh thaàn yeâu nöôùc noàng naøn cuûa daân toäc ta trong cuoäc khaùng chieán choáng giaëc ngoaïi xaâm, theå hieän qua loøng caâm thuø giaëc yù chí quyeát chieán, quyeát thaéng keû thuø xaâm löôïc. Ñaây laø moät aùng vaên chính luaän xuaát saéc, coù söï keát hôïp giöõa laäp luaän chaët cheõ, saéc beùn vôùi lôøi vaên thoáng thieát, coù söùc loâi cuoán maïnh meõ.
NÖÔÙC ÑAÏI VIEÄT TA
Nguyeãn Traõi: Hieäu laø ÖÙc Trai, sinh naêm 1380 , maát naêm 1442 con cuûa Nguyeãn Phi Khanh . Queâ tænh Haûi Döông vaø Haø Taây , oâng laø nhaân vaät lòch söû toøan taøi hieám co . Oâng ñöôïc UNESCO coâng nhaän laø danh nhaân vaên hoùa theá giôùi naêm 1980.
Caùo laø theå vaên nghò luaän coå, thöôøng ñöôïc vua chuùa hoaëc thuû lónh duøng ñeå trình baøy moät chuû tröông hay coâng boá keát quaû moät söï nghieäp ñeå moïi ngöôøi cuøng bieát.
Vôùi caùch laäp luaän chaët cheõ vaø chöùng cöù huøng hoàn ñoaïn trích Nöôùc Ñaïi Vieät Ta coù yù nghóa nhö baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp : nöôùc ta laø ñaát nöôùc coù neàn vaên hieán laâu ñôøi, coù laõnh thoå rieâng, phong tuïc rieâng, coù chuû quyeàn, coù truyeàn thoáng lòch söû, keû xaâm löôïc laø phaûn nhaân nghóa, nhaát ñònh thaát baïi.
BAØN LUAÄN VEÀ PHEÙP HOÏC
Taùc giả: Nguyeãn Thieáp sinh naêm 1723, maát 1804 töï laø Khaûi Xuyeân, hieäu laø Laïp Phong Cö Só, ngöôøi ñöông thôøi kính troïng thöôøng goïi laø La Sôn Phu Töû, queâ ôû tænh Haø Tænh.
Baøi luaän veà pheùp hoïc laø phaàn trích töø baøi taáu cuûa Nguyeãn Thieáp gôûi vua Quang Trung thaùng 8 – 1791.
Taáu : laø moät loaïi vaên thö cuûa beà toâi, thaàn daân gôûi leân vua chuùa ñeå trình baøy söï vieäc, yù kieán, ñeà nghò.
Vôùi caùch laäp luaän chaët cheõ, baøi baøn luaän veà pheùp hoïc giuùp ta hieåu muïc ñích cuûa vieäc hoïc laø ñeå laøm ngöôøi coù ñaïo ñöùc, coù tri thöùc, goùp phaàn laøm höng thònh ñaát nöôùc, chöù khoâng phaûi ñeå caàu danh lôïi. Muoán hoïc toát phaûi coù phöông phaùp, hoïc cho roäng nhöng phaûi naém cho goïn, ñaëc bieät hoïc phaûi ñi ñoâi vôùi haønh.
THUEÁ MAÙU
(Nguyeãn AÙi Quoác)
Taùc giaû: 
Nguyeãn AÙi Quoác laø moät trong nhöõng teân goïi cuûa chuû tòch Hoà Chí Minh trong thôøi kyø hoaït ñoäng caùch maïng tröôùc 1945.
Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp cuûa Nguyeãn AÙi Quoác ñöôïc vieát baèng tieáng Phaùp xuaát baûn taïi Pari naêm 1925, xuaát baûn ôû Vieät Nam naêm 1946. Taùc phaåm goàm 12 chöông, ñoaïn trích Thueá maùu thuoäc chöông 1.
Chính quyeàn thöïc daân ñaõ bieán ngöôøi daân ngheøo khoå ôû caùc xöù thuoäc ñòa thaønh vaät hy sinh ñeå phuïc vuï cho lôïi ích cuûa mình trong caùc cuoäc chieán tranh taøn khoác. Nguyeãn AÙi Quoác ñaõ vaïch traàn söï thöïc aáy baèng nhöõng tö lieäu phong phuù xaùc thöïc, baèng ngoøi buùt traøo phuùng saéc saûo. Ñoaïn trích Thueá maùu coù nhieàu hình aûnh giaøu giaù trò bieåu caûm, coù gioïng ñieäu vöøa ñanh theùp vöøa mæa mai, chua chaùt.
B. TIEÁNG VIEÄT :
CAÂU NGHI VAÁN
— Caâu nghi vaán laø caâu :
- Coù nhöõng töø nghi vaán (ai, gì, naøo, sao, taïi sao, ñaâu, bao giôø, bao nhieâu, aø, ö, haû, chöù, (coù)  khoâng, (ñaõ)  chöa, ) hoaëc coù töø hay (noái caùc veá coù quan heä löïa choïn).
- Coù chöùc naêng chính laø duøng ñeå hoûi.
— Khi vieát, caâu nghi vaán keát thuùc baèng daáu chaám hoûi.
— Trong nhieàu tröôøng hôïp, caâu nghi vaán khoâng duøng ñeå hoûi maø duøng ñeå caàu khieán, khaúng ñònh, phuû ñònh, ñe doïa, boäc loä tình caû