Đề khảo sát chất lượng học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2014-2015 - Phòng GD&ĐT huyện Nho Quan (Có đáp án)

UBND HUYỆN NHO QUAN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
NĂM HỌC 2014 - 2015
MÔN: SINH HỌC 8
(Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian giao đề)
Đề này gồm 07 câu trong 01 trang
Câu 1 (3đ):
a. Miễn dịch là gì? Trình bày những loại miễn dịch chủ yếu của cơ thể mà em biết?
	b. Có người cho rằng: “ Tiêm vacxin cũng giống như tiêm thuốc kháng sinh giúp cho cơ thể nhanh khỏi bệnh ”. Điều đó có đúng không? Vì sao?
Câu 2 (3,5đ): 
a. Trong giờ học Sinh học, để tìm hiểu về thành phần hóa học và tính chất của xương cô giáo yêu cầu các nhóm thiết kế thí nghiệm để kiểm tra, với vai trò là nhóm trưởng em hãy trình bày phương án thiết kế thí nghiệm của nhóm mình? Từ đó, hãy cho biết xương có thành phần hóa học và tính chất như thế nào?
b. Tại sao ở người già xương dễ bị gãy và khi gãy thì chậm phục hồi?
Câu 3 (4đ): 
a. Khi nghiên cứu về chức năng của tủy sống trên ếch, một bạn học sinh vô tình đã làm đứt một số rễ tủy, Để kiểm tra xem rễ nào đã bị đứt chúng ta phải làm thế nào? giải thích?
	b. Tại sao nói dây thần kinh tủy là dây pha?
Câu 4 (2đ): Trong một xét nghiệm bác sĩ tiến hành lấy máu của 4 bạn: Anh, Bắc, Công, Dũng. Mỗi người là một nhóm máu khác nhau, rồi tách ra thành các phần riêng biệt (Huyết tương và hồng cầu riêng), sau đó lần lượt cho hồng cầu của từng người trộn lẫn với huyết tương của những người còn lại thì thu được kết quả thí nghiệm theo bảng sau:
 Huyết tương
Hồng cầu
Anh
Bắc
Công
Dũng
Anh
-
-
-
-
Bắc
+
-
+
+
Công
+
-
-
+
Dũng
+
-
+
-
Dấu (+) là phản ứng dương tính, hồng cầu bị kết dính; Dấu (-) phản ứng âm tính, hồng cầu không bị kết dính. Hãy xác định nhóm máu của 4 bạn trên? Giải thích?
Câu 5 (2,5đ): Da có chức năng gì? Em hãy lên kế hoạch rèn luyện cho bản thân để có một làn da khỏe mạnh?
Câu 6 (2đ): Phân biệt sự trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào? Hai quá trình này có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Câu 7 (3đ): Ở một số vùng đồng bào dân tộc ít người, muối iot là một loại gia vị khá xa lạ với họ, trong chiến dịch truyền thông nhằm giảm thiểu tỷ lệ người bị mắc bệnh bướu cổ tại cộng đồng, với vai trò là một tuyên truyền viên, em hãy giải thích cho mọi người hiểu vai trò của iot và thói quen hiện tại của họ đang ảnh đến sức khỏe như thế nào?
HẾT
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
UBND HUYỆN NHO QUAN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DÂN CHÁM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
NĂM HỌC 2014 – 2015
MÔN: SINH HỌC 8
(Hướng dẫn chấm gồm 07 câu trong 03 trang)
Câu
Đáp án
Điểm
1 (3đ)
a. 
- Khái niệm: Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh nào đó
- Có 2 loại miễn dịch:
 + Miễn dịch tự nhiên: Cơ thể người không bao giờ bị mắc một số bệnh của các động vật khác (MD bẩm sinh) hoặc đã một lần bị bệnh và không mắc lại bệnh đó nữa (MD tập nhiễm)
 + Miễn dịch nhân tạo: Cơ thể được tiêm phòng văcxin của một bệnh nào đó sẽ miễn dịch với bệnh đó.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
b. - Ý kiến đó là sai:
- Tiêm vacxin là tiêm các loại vi khuẩn, virut gây bệnh đã được làm yếu để kích thích cơ thể tạo ra kháng thể để chống lại bệnh đó (chủ động).
- Tiêm kháng sinh là tiêm trực tiếp kháng thể kháng bệnh vào cơ thể giúp cơ thể khỏi bệnh (bị động).
0,5đ
0,5đ
0,5đ
2
(3,5đ)
a. 
* Thí nghiệm:
- Lấy một xương đùi ếch trưởng thành ngâm trong cốc đựng dung dịch axit HCl 10% sau 10 – 15 phút lấy ra thấy phần còn lại của xương rất mềm và có thể uốn cong dễ dàng à Xương chứa chất hữu cơ.
- Lấy một xương đùi ếch trưởng thành khác đốt trên ngọn lửa đèn cồn cho đến khi xương không cháy nữa, không còn khói bay lên, bóp nhẹ phần xương đã đốt thấy xương vỡ vụn ra đó là các chất khoáng à Xương chứa chất vô cơ 
* Thành phần và tính chất của xương:
- Chất hữu cơ (chất cốt giao) đảm bảo cho xương có tính đàn hồi 
- Chất vô cơ chủ yếu là canxi làm cho xương có tính rắn chắc.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
b. Xương người già thường dễ gãy, khi gãy thì chậm phục hồi vì:
- Tỷ lệ chất cốt giao thay đổi theo tuổi
- Ở người già:
+ Tỉ lệ chất cốt giao giảm " xương giảm tính dẻo và đàn hồi, trở nên xốp, giòn nên dễ bị gãy khi có va chạm mạnh.
+ Quá trình phân hủy diễn ra nhanh, quá trình tạo xương chậm, nên khi xương bị gãy, rất chậm phục hồi và không chắc chắn.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
3 (4đ)
a. Kích thích lần lượt các chi (bằng dd HCl 1% )
+ Nếu chi đó không co, các chi còn lại co à rễ trước bên đó bị đứt
+ Nếu chi đó co các chi còn lại không co à rễ trước các bên còn lại bị đứt.
+ Nếu không chi nào co cả à rễ sau bên đó bị đứt hoặc tất cả các rễ trước đều bị đứt
* Giải thích: 
- Rễ trước dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương thần kinh đi qua cơ quan phản ứng (cơ chi) làm co chi
- Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ các cơ quan về trung ương thần kinh.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
b. Nói dây thần kinh tủy là dây pha vì: 
Nó gồm các bó sợi thần kinh hướng tâm (cảm giác) và bó sợi thần kinh ly tâm (vận động), được nối với tủy sống qua rễ sau và rễ trước.
- Rễ sau là bó sợi cảm giác, rễ trước là bó sợi vận động
0,5đ
0,5đ
4 (2đ)
- Anh có nhóm máu O: Vì khi trộn hồng cầu của cậu ấy vào huyết tương của những người còn lại không có hiện tượng kết dính hồng cầu à trên hồng câu của cậu ấy không có kháng nguyên nào, nhưng khi trộn huyết tương của Anh vào hồng cầu của những người còn lại thì lại gây kết dính toàn bộ hồng cầu điều đó chứng tỏ trong huyết tương của cậu ấy có cả 2 loại kháng thể và 
- Bắc có nhóm máu AB: Vì Khi trộn hồng cầu của Bắc vào huyết tương của 3 người còn lại đều gây kết dính à trên hồng cầu của cậu ấy có cả 2 loại kháng nguyên A và B.
- Công và Dũng có thể nhóm máu A hoặc B: Vì khi trộn hồng cầu của 2 người này với huyết tương của Anh thì gây kết dính chứng tỏ trên hồng cầu của họ có thể có kháng nguyên A hoặc B.
0,5đ
0,5đ
1đ
5
(2,5đ)
* Chức năng của da:
- Bảo vệ cơ thể
- Nhận biết kích thích từ môi trường
- Tham gia vào hoạt động bài tiết 
- Điều hòa thân nhiệt
- Da và các sản phẩm của da (tóc móng tay, móng chân,..) tạo nên vẻ đẹp của con người.
* Kế hoạch rèn luyện da:
- Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng (lúc 8 – 9 giờ) để cơ thể tổng hợp vitamin D, chống bệnh còi xương 
- Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên
- Lao động vừa sức (phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng người)
- Tiến hành xoa bóp, để mạch máu dưới da được lưu thông
- Khi đi dưới trời nắng cần đội mũ nón và mặc áo dài tay............
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
6
(2đ)
* Phân biệt:
- Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể là sự trao đổi vật chất giữa cơ thể với môi trường ngoài. Cơ thể lấy thức ăn nước, muối khoáng và oxi từ môi trường ngoài đồng thời thải khí CO2 và chất thải ra môi trường ngoài thông qua hệ tiêu hóa, hệ hô hất, hệ bài tiết.
- Trao đổi chất ở cấp độ tế bào là sự trao đổi chất giữa tế bào với môi trường trong, tế bào tiếp nhận các chất dinh dưỡng, oxi từ máu và nước mô sử dụng cho các hoạt động sống, đồng thời thải các sản phẩm phân hủy vào môi trường trong để đưa đến các cơ quan bài tiết, khí CO2 được đưa tới phổi và đi ra ngoài
0,5đ
0,5đ
- Mối quan hệ: Trao đổi chất ở cơ thể tạo điều kiện cho trao đổi chất ở tế bào, ngược lại trao đổi chất ở tế bào giúp cho tế bào tồn tại và phát triển là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của cơ thể. à Trao đổi chất ở 2 cấp độ liên quan mật thiết với nhau đảm bảo cho cơ thể tồn tại và phát triển 
0,5đ
0,5đ
7 (3đ)
* Iot có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể:
- Nó là thành phần không thể thiếu của hoocmon tuyến giáp (tiroxin)
- Tiroxin có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi và chuyển hóa các chất trong tế bào
- Nếu thiếu iot, tiroxin không được tiết ra à tuyến yên sẽ tiết hoocmon thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến đây là nguyên nhân của bệnh bướu cổ
* Khi bị bệnh bướu cổ:
- Trẻ em sẽ chậm lớn, trí não kém phát triển
- Người trưởng thành thì hoạt động thần kinh giảm sút, trí nhớ kém
à Chúng ta có thể phòng tránh được căn bệnh này bằng cách bổ sung iot vào khẩu phần ăn hằng ngày qua việc sử dụng muối iot
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ