Đề khảo sát chất lượng học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2015-2016 - Phòng GD&ĐT huyện Nho Quan (Có đáp án)

UBND HUYỆN NHO QUAN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
NĂM HỌC 2015 - 2016
MÔN: SINH HỌC 8
(Thời gian làm bài 120 phút)
(Đề này gồm 08 câu trong 01 trang)
Câu 1 (3,5 điểm):
Bài tiết là gì? Nếu quá trình bài tiết các sản phẩm thải bị trì trệ thì điều gì sẽ xảy ra? Để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu, phải có thói quen sống khoa học như thế nào?
Câu 2 (2,5 điểm): 
Có ý kiến cho rằng: “Ăn uống đúng cách giúp cho việc tiêu hóa đạt hiệu quả cao hơn”. Theo em, ý kiến đó có đúng không? Vì sao?
Câu 3 (4 điểm): 
Trong giờ học thể dục, khi tập luyện nội dung chạy 400m, An cảm thấy chân mình bị co cứng, không thể cử động được, hơn nữa lại rất đau. Hiện tượng đó gọi là gì? Nguyên nhân, cách khắc phục? Khi vận động, để tránh hiện tượng này cần làm gì?
Câu 4 (1,5 điểm): 
Hiện nay, rất nhiều bạn học sinh nữ lạm dụng kem, phấn, cắt tỉa lông mày,...Theo em, có nên làm việc này không? Tại sao?
Câu 5 (1,5 điểm):
Khi lao động nặng hoặc chơi thể thao thì hoạt động hô hấp của cơ thể thay đổi như thế nào?
Câu 6 (2 điểm): 
a, Phân biệt trao đổi chất ở tế bào với sự chuyển hóa vật chất và năng lượng
	b, Năng lượng được giải phóng ở tế bào được sử dụng vào những hoạt động nào? Cơ thể ở trạng thái “ nghỉ ngơi” có tiêu dùng năng lượng không? Vì sao?
Câu 7 (3 điểm): 
Giấc ngủ có ý nghĩa như thế nào đối với cơ thể? Để có một giấc ngủ tốt, cần đảm bảo những điều kiện gì?
Câu 8 (2 điểm): 
	Em sẽ làm gì nếu gặp phải một người bị thương, chảy máu rất nhiều ở cổ tay?
HẾT
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
UBND HUYỆN NHO QUAN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DÂN CHÁM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
NĂM HỌC 2015 - 2016
MÔN: SINH HỌC 
(Hướng dẫn chấm gồm 08 câu trong 03 trang)
Câu
Đáp án
Điểm
1 (3,5đ)
- Khái niệm: Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các chất dư thừa và các chất độc hại khác để duy trì tính ổn định của môi trường trong cơ thể
- Khi quá trình bài tiết các sản phẩm thải bị trì trệ thì các chất thải (CO2, ure, axit uric,..) sẽ bị tích tụ nhiều trong máu, làm biến đổi các tính chất của môi trường trong cơ thể. Lúc đó cơ thể bị nhiễm độc (biểu hiện: mệt mỏi, nhức đầu, thậm chí dẫn tới hôn mê và chết).
- Các thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu là:
 + Giữ gìn vệ sinh cơ thể
 + Có khẩu phần ăn uống hợp lý
 + Không nên nhịn tiểu lâu.
1đ
1đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
2 (2,5đ)
- Ý kiến đó là đúng
- Ăn uống khoa học là:
 + Ăn chậm, nhai kĩ giúp thức ăn được nghiền nhỏ, dễ thấm dịch tiêu hóa
 + Ăn đúng giờ, đúng bữa giúp cho sự tiết dịch tiêu hóa được thuận lợi, số lượng và chất lượng tiêu hóa cao hơn
 + Ăn uống hợp khẩu vị cũng như ăn trong bầu không khí vui vẻ đều giúp sự tiết dịch tiêu hóa tốt hơn
 + Sau khi ăn cần có thời gian nghỉ ngơi, giúp hoạt động tiết dịch tiếu hóa, hoạt động co bóp của dạ dày và ruột được tập trung hơn
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
3 (4đ)
- Đó là hiện tượng “chuột rút”
- Nguyên nhân: 
 + Khi cơ thể vận động nhiều, tăng tiết mồ hôi dẫn đến mất nước, mất muối khoáng, thiếu oxi. 
 + Các tế bào cơ hoạt động trong điều kiện thiếu oxi sẽ giải phóng nhiều axit lactic tích tụ trong cơ => ảnh hưởng đến sự co và duỗi của cơ
- Cách xử lý:
Dừng vận động, cố gắng thả lỏng chi bị chuột rút để thư giãn bắp thịt đang bị co rút. Nhẹ nhàng xoa bóp bắp cơ, nếu có dầu nóng thì thoa dầu lên vùng da của bắp thịt đang bị co rút rồi xoa bóp nhẹ nhàng.
- Biện pháp phòng tránh:
 + Uống nước đầy đủ, tốt nhất là các loại nước giàu chất khoáng như: nước oresol, nước chanh đường muối, nước dừa 
 + Khởi động thật tốt trước khi vận động cơ thể, trước mỗi buổi tập, tập thư giãn cơ bắp trước và sau mỗi lần tập luyện. 
 + Thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, đủ các chất: đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất.
 + Hạn chế dùng các chất kích thích như thuốc lá, rượu, bia.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
4 (1,5đ)
Việc làm đó là không nên vì:
 - Lạm dụng kem, phấn sẽ bít các lỗ chân lông làm cản trở quá trình bài tiết mồ hôi và chất nhờn, tạo điều kiện cho vi khuẩn bám vào da và phát triển gây nên hiện tượng da bị mụn,đặc biệt nếu sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ có thể gây bệnh cho da.
 - Lông mày có vai trò ngăn mồ hôi và nước chảy xuông mắt. 
0,5đ
0,5đ
0,5đ
5 (1,5đ)
- Khi hoạt động mạnh hoặc chơi thể thao thì nhịp hô hấp tăng. 
- Giải thích: 
Khi hoạt động mạnh hay chơi thể thao cơ thể cần nhiều năng lượng, hô hấp tế bào tăng. Tế bào cần được cung cấp nhiều oxi và thải ra nhiều khí cacbonic. Nồng độ khí cacbonic trong máu tăng đã kích thích trung khu hô hấp ở hành tủy điều khiển làm tăng nhịp hô hấp. 
0,5đ
1đ
6 (2đ)
Phân biệt 
Trao đổi chất ở tế bào
Chuyển hóa VC và NL
- Là quá trình trao đổi các chất: chất dinh dưỡng và oxi từ máu và nước mô vào tế bào, đồng thời các chất thải và CO2 từ tế bào thải ra môi trường trong (máu và nước mô)
Là quá trình song song tổng hợp các chất đơn giản thành các chất đặc trưng có cấu tạo phức tạp và tích lũy năng lượng, đồng thời phân giải các chất phức tạp thành các chất đơn giản và giải phóng năng lượng
- Xảy ra bên ngoài tế bào
Xảy ra bên trong tế bào
b. 
- Năng lượng được giải phóng trong quá trình dị hóa của tế bào được sử dụng để: Sinh công, tổng hợp các chất và sinh nhiệt.
- Khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi vẫn cần năng lượng vì khi đó các hệ cơ quan trong cơ thể chúng ta vẫn hoạt động nhưng cường độ hoạt động giảm đến mức thấp nhất chỉ đủ để duy trì sự sống 
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
7 (3đ)
- Ý nghĩa:
Bản chất của giấc ngủ là 1 quá trình ức chế tự nhiên để bảo vệ và phục hồi khả năng hoạt động của hệ thần kinh sau 1 ngày học tập và lao động.
- Điều kiện để có một giấc ngủ tốt:
 + Đi ngủ đúng giờ, tránh thức khuya
 + Tiến hành vệ sinh cá nhân trước khi đi ngủ
 + Đảm bảo không gian phòng ngủ yên tĩnh
 + Tránh mọi kích thích có ảnh hưởng tới giấc ngủ
1đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
8 (2đ)
Các bước để sơ cứu cầm máu cho người bị thương ở cổ tay:
- Dùng ngón tay để dò tìm vị trí của động mạch cánh tay, khi thấy dấu hiệu mạch đập rõ thì bóp mạnh để làm máu ngừng chảy ở vết thương vài ba phút
 - Buộc garo: Dùng dây cao su hay dây vải mềm buộc chặt ở vị trí gần sát nhưng cao hơn vết thương (về phía tim). Với lực ép vừa đủ cầm máu. Cứ sau 15 phút lại nới dây garo và buộc lại vì các tế bào ở phía dưới chỗ buộc có thể bị chết do thiếu oxi và chất dinh dưỡng.
- Sát trùng vết thương (nếu có điều kiện)
- Đưa ngay đến bệnh viện để cấp cứu (nếu cần thiết)
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ