Đề khảo sát chất lượng học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2018-2019 - Phòng GD&ĐT huyện Nho Quan (Có đáp án)

UBND HUYỆN NHO QUAN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
NĂM HỌC 2018 - 2019
MÔN: SINH HỌC 8
(Thời gian làm bài 120 phút)
(Đề này gồm 08 câu trong 01 trang)
Câu 1 (2,0 điểm).
	a) Trình bày cấu tạo một tế bào động vật điển hình?
	b) Dựa vào mối quan hệ giữa cấu trúc và chức năng của tế bào hãy cho biết:
	- Loại tế bào nào có khả năng thay đổi hình dạng và phù hợp với chức năng gì?
	- Tế bào nào không còn đầy đủ các đặc điểm cấu trúc chung nhất cho một tế bào và phù hợp với chức năng gì?
Câu 2 (2,0 điểm).
	a) Vì sao ở người già xương dễ bị gãy và khi gãy thì chậm phục hồi?
	b) Phân tích những đặc điểm tiến hóa của hệ cơ người so với hệ cơ thú?
Câu 3 (3,0 điểm).
	a) Máu gồm những thành phần cấu tạo nào? Nêu chức năng của huyết tương?
	b) Hãy cho biết huyết áp sẽ thay đổi như thế nào trong các trường hợp nêu ra dưới đây và giải thích rõ lí do: Khi ngủ; khi chạy; khi sợ hãi.
	c) Tại sao khi tiêm thuốc chữa bệnh thường tiêm vào tĩnh mạch.
Câu 4 (2,0 điểm).
	a) Bản chất của hô hấp ngoài và hô hấp trong là gì?
	b) Giải thích cơ sở sinh lý của tiếng khóc chào đời?
Câu 5 (3,0 điểm).
	a) Khi ta ăn cháo hay uống sữa, các loại thức ăn này có thể được biến đổi trong khoang miệng như thế nào?	
b) Thế nào là ăn uống không đúng cách và không hợp lí và nêu tác hại của việc ăn uống không đúng cách, không hợp lí?
Câu 6 (4,0 điểm).
a) Chứng minh rằng đồng hoá và dị hoá là hai quá trình mâu thuẫn nhưng thống nhất trong cùng một cơ thể sống?
	b) Từ hiểu biết về phản xạ, em hãy cho biết: Thử hút rồi dẫn đến nghiện ma túy là hình thành loại phản xạ gì? Để bản thân và những người khác không xa vào vòng tay của tử thần ma túy em phải làm gì? Nêu ý nghĩa của sự hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện đối với đời sống của con người. 
Câu 7 (2,0 điểm).
	Nêu chức năng của tuyến giáp? Nếu tuyến giáp hoạt động không bình thường dẫn tới hậu quả như thế nào?
Câu 8 (2,0 điểm).
	Nêu điểm khác nhau cơ bản giữa tuyến sinh dục Nam và tuyến sinh dục Nữ.
UBND HUYỆN NHO QUAN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DÂN CHÁM
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
NĂM HỌC 2018 - 2019
MÔN: SINH HỌC 
(Hướng dẫn chấm gồm 08 câu trong 03 trang)
Câu
Đáp án
Điểm
Câu 1
(2,0 đ )
a) Cấu tạo của một tế bào động vật điển hình:
- Màng sinh chất
- Chất tế bào chứa các bào quan: lưới nội chất, ribôxôm, ti thể, bộ máy gôngi, trung thể
- Nhân tế bào: nhiễm sắc thể, nhân con
0,25 đ
0,5 đ
0,25 đ
b)
- Tế bào thay đổi hình dạng là tế bào bạch cầu phù hợp với chức năng hình thành chân giả bắt , nuốt vi khuẩn
- Tế bào không đầy đủ đặc điểm cấu trúc là tế bào hồng cầu không có nhân phù hợp với chức năng vận chuyển khí và tiết kiệm năng lượng 
0,5 đ
0,5 đ
Câu 2
(2,0 đ )
a) Người già xương dễ bị gãy và chậm phục hồi vì:
- Tỉ lệ chất hữu cơ và chất vô cơ thay đổi theo lứa tuổi. Ở người già chất hữu cơ giảm xuống nên xương giảm tính dẻo dai và rắn chắc đồng thời xương trở nên xốp, giòn dễ bị gãy khi va chạm mạnh
- Chất hữu cơ ngoài chức năng tạo tính dẻo dai cho xương còn hỗ trợ quá trình dinh dưỡng cho xương. Do tuổi già tỉ lệ chất hữu cơ giảm nên khi xương bị gãy, rất chậm phục hồi.
0,5 đ
0,5 đ
b) Những đặc điểm tiến hóa của hệ cơ người so với hệ cơ thú:
Cơ chi trên phân hoá thành các nhóm cơ phụ trách những cử động linh hoạt của bàn tay, ngón tay đặc biệt là cơ ngón cái rất phát triển. 
Cơ chi dưới có xu hướng tập trung thành nhóm cơ lớn, khỏe (như cơ mông, cơ đùi.) 
-> giúp cho sự vận động di chuyển (chạy, nhảy ..) linh hoạt và giữ cho cơ thể có tư thế thăng bằng trong dáng đứng thẳng. 
- - Ngoài ra, ở người còn có cơ vận động lưỡi phát triển giúp cho vận động ngôn ngữ nói 
 - Cơ nét mặt phân hoá giúp biểu hiện tình cảm qua nét mặt
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
Câu 3 (3,0 đ)
a) 
*) Thành phần cấu tạo của máu:
- Huyết tương: lỏng, trong suốt màu vàng nhạt chiếm 55% thể tích 
- Tế bào máu: đặc quánh, đỏ thẫm, chiếm 45% thể tích gồm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu.
*) Chức năng của huyết tương:
- Duy trì máu ở trạng thái lỏng để lưu thông dễ dàng trong mạch.
- Vận chuyển các chất dinh dưỡng, các chất cần thiết khác và chất thải.
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
b)
- Khi ngủ mọi hoạt động của cơ thể ở mức thấp nhất, tim đập chậm lại do vậy huyết áp sẽ thấp hơn so với khi thức
- Khi chạy tim phải đập nhanh để cung cấp máu đến các cơ bắp nên huyết áp sẽ tăng.
- Khi sợ hãi ađrênalin tiết ra nhiều làm co mạch máu, tim đập nhanh dẫn đến tăng huyết áp.
0,5 đ
0,25 đ
0,25 đ
c) khi tiêm thuốc chữa bệnh thường tiêm vào tĩnh mạch vì:
- Động mạch có áp lực mạnh khi rút kim tiêm thường gây phụt máu
- Động mạch nằm sâu bên trong nên khó tìm thấy còn tĩnh mạch nằm nông nên dễ tìm thấy
- Động mạch đưa máu đi đến các cơ quan còn tĩnh mạch đưa máu về tim.
- Tĩnh mạch có lòng rộng nên dễ luồn kim
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
Câu 4 (2,0 đ)
a)
- Hô hấp ngoài:
+ Sự thở ra và hít vào (thông khí ở phổi)
+ Trao đổi khí ở phổi: O2 khuếch tán từ phế nang vào máu.
 CO2 khuếch tán từ máu vào phế nang.
- Hô hấp trong
+ Trao đổi khí ở tế bào: CO2 khuếch tán từ tế bào vào máu.
 O2 khuếch tán từ máu vào tế bào.
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
b) Cơ sở sinh lí của tiếng khóc chào đời.
- Đứa trẻ khi chào đời bị cắt bỏ dây rốn lượng CO2 thừa ngày càng nhiều trong máu sẽ kết hợp với nước tạo thành H2CO3 => I on H+ tăng => Kích thích trung khu hô hấp hoạt động, tạo ra động tác hít vào, thở ra. Không khí đi ra tràn qua thanh quản tạo nên tiếng khóc chào đời.
0,75 đ
Câu 5 (3,0 đ)
a) Khi ta ăn cháo hay uống sữa, sự biến đổi các loại thức ăn này trong khoang miệng bao gồm:
- Với cháo: Thấm một ít nước bọt, một phần tinh bột trong cháo bị enzim amilaza phân giải thành đường mantôzơ
- Với sữa sự tiêu hóa không diễn ra ở khoang miệng do thành phần hóa học của sữa là prôtêin và đường đôi hoặc đường đơn.
0,5 đ
0,5 đ
b) Ăn uống không đúng cách, không hợp lí và tác hại của nó:
- Ăn vội vàng, nhai không kĩ làm cho thức ăn không được tiêu hóa lí học kĩ ở khoang miệng, gây trở ngại cho quá trình tiêu hóa ở giai đoạn sau.
- Ăn không đúng giờ, đúng bữa, ăn thức ăn không hợp khẩu vị làm hạn chế khả năng bài tiết dịch tiêu hóa, làm cho cơ thể không ăn được nhiều, thu nhận dinh dưỡng kém hơn
- Tinh thần lúc ăn không được vui vẻ thoải mái, gây trở ngại cho việc nhai nghiền thức ăn, làm tiết ít dịch tiêu hóa
- Khẩu phần ăn không hợp lí: Ví dụ:
+ Ăn quá nhiều tinh bột và prôtêin, lại ít chất xơ, ăn quá chát sẽ dẫn đến táo bón
+ Ăn quá nhiều mỡ động vật dễ gây béo phì và làm phát sinh bệnh tim mạch
0,5 đ
0,5 đ
0,5 đ
0,5 đ
Câu 6 (4,0 đ)
a) - Mâu thuẫn:
	+ Đồng hoá tổng hợp chất hữu cơ, dị hoá phân huỷ chất hữu cơ
	+ Đồng hoá tích luỹ năng lượng, dị hoá giải phóng năng lượng.
- Thống nhất: 
	+ Đồng hoá cung cấp nguyên liệu cho dị hoá, dị hoá cung cấp năng lượng cho đồng hóa.
	+ Đồng hoá và dị hoá cùng tồn tại trong một cơ thể sống, nếu thiếu một trong hai quá trình thì sự sống không tồn tại.
0,5 đ
0,5 đ
0,5 đ
0,5 đ
b) *) Đó là phản xạ có điều kiện.
*) Để không xa vào ma túy:
- Không thử, không tiếp xúc với ma túy để không hình thành phản xạ dẫn đến nghiện.
- Đã nghiện sẽ cai được, vì đây là phản xạ không bền dễ thay đổi, chỉ cần khước từ ma túy dưới mọi hình thức.
- Tuyên truyền cho mọi người cùng hiểu để tránh xa ma túy, tạo môi trường lành mạnh.
*) Ý nghĩa của sự hình thành và ức chế PXCĐK đối với đời sống con người: Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi, hình thành các thói quen, các tập quán tốt đối với con người.
0,5 đ
0,5 đ
0,25 đ
0,25đ
0,5 đ
Câu 7 (2,0 đ)
*) Chức năng của tuyến giáp:
- Tiết hoocmôn tirôxin có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và quá trình chuyển hóa các chất trong tế bào.
- Tiết hoocmôn canxintônin cùng với hoocmôn của tuyến cận giáp tham gia điều hòa canxi và phôtpho trong máu.
*) Tuyến giáp hoạt động không bình thường:
- Tuyến giáp hoạt động yếu hơn bình thường do thiếu iốt trong khẩu phần ăn=> tuyến yên tiết hoocmôn thúc đẩy tuyến giáp => phì đại tuyến giáp => bệnh bướu cổ
+ Hậu quả: Trẻ chậm lớn, trí não kém phát triển. Người lớn hoạt động thần kinh giảm sút, trí nhớ kém
- Tuyến giáp hoạt động quá mạnh, tiết nhiều hoocmôn => tăng cường trao đổi chất, tăng tiêu dùng ôxi=> bệnh bazơđô
+Hậu quả: người bệnh luôn hồi hộp, căng thẳng, mất ngủ, sút cân nhanh, bướu cổ, mắt lồi do tích nước.
0,5 đ
0,5 đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
Câu 8 (2,0 đ)
Điểm khác nhau cơ bản giữa tuyến sinh dục nam và tuyến sinh dục nữ:
Tuyến sinh dục nam
Tuyến sinh dục nữ
- Là đôi tinh hoàn năm bên ngoài khoang cơ thể.
- Là đôi buông trứng nằm trong khoang bụng
-Thời gian hoạt động muộn hơn và kéo dài hơn
- Thời gian hoạt động sớm hơn và ngắn hơn
- Sản xuất tinh trùng
Sản xuất trứng
Tiết hoocmôn sinh dục nam testostêrôn
Tiết hoocmôn sinh dục nữ ơstrôgen
0,5 đ
0,5 đ
0,5 đ
0,5 đ