Đề tài Tìm hiểu kĩ thuật nhân giống vô tính bằng phương pháp nuôi cấy mô hoa lily

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
KHOA – KTNN
ĐỀ TÀI
TÌM HIỂU KĨ THUẬT NHÂN GIỐNG VÔ TÍNH BẰNG PHƯƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ HOA LILY
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN : NGUYỄN THỊ THU TRANG
SINH VIÊN THỰC HIỆN : TRẦN THỊ NGA
Quy Nhơn , Tháng 10 Năm 2010
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề	1	
2. Mục tiê của đề tài	1
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
I.Sự phát triển của nghành sản xuất hoa lily	
1. Sản xuất nghiên cứu hoa lily trên thế giới	2
2. Sản xuất hoa lily ở Việt Nam	3
II. Nguồn gốc, đặc điểm và kĩ thuật của hoa lily
1.Nguồn gốc	4
2. Phân loại	4
3. Đặc điểm của hoa lily	4
4. Kĩ thuật nuôi cấy hoa lily	5
CHƯƠNG II: VẬT LIỆU NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
 NGHIÊN CỨU	
I Đối tượng, địa điểm và thời gian
1. Đối tượng nghiên cứu	6
2.Nội dung phương pháp nghiên cứu....6
II.Quy trình nhân giống và trồng......8
CHƯƠNG III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
I Kết luận.........10
II.Đề nghị.........11
TÀI LIỆU THAM KHẢO......12
PHỤ LỤC HÌNH ẢNH...............................................................13
MỞ ĐẦU
I.ĐẶT VẤN ĐỀ
Hoa Lily là một trong những loại cây hoa có giá trị hàng đầu thế giới về xuất khẩu và tiêu thụ nội địa của nhiều nước. Lily là một trong những loài hoa cắt cành đẹp và được nhân giống thương mại trên diện rộng
Hoa Lily là cây hoa mang lại lợi nhuận lớn ở nhiều nước như Hà Lan, Nhật BảnỞ Việt Nam, hoa Lily được trồng ở Đà Lạt từ thời Pháp thuộc. Hiện nay nhu cầu về giống hoa Lily là rất lớn. Ở Đà Lạt, những người trồng hoa phải mua củ giống từ Hà Lan, giá hiện tại cho một củ giống từ 7000 - 10.000 đồng tuỳ loại và màu sắc, do vậy sản phẩm của hoa thương phẩm là rất đắt.
Ứng dụng kỷ thuật nuôi cấy mô tế bào có thể chủ động sản xuất cây giống cũng như củ giống và là phương pháp được áp dụng nhiều nơi trên thế giới. Có thể nuôi cấy được nhiều bộ phần khác nhau của hoa Lily. Một trong những phương đơn giản nhất là phương pháp nuôi cấy vảy củ.
II. Mục tiêu của đề tài.
- Áp dụng các thành tựu CNSH trong việc tuyển chọn ,nhân giống các loại cây trồng năng suất cao ,chất lượng tốt đáp ứng yêu cầu về giống ,góp phần thực hiện CNH ,HĐH nông nghiệp và nông thôn .
- Làm cơ sở cho việc bảo tồn ,sản xuất và cung cấp các giống hoa nói chung trong đó có các giống hoa Lily có giá trị phục vụ cho sản xuất kinh doanh và du lịch
- Việc triển khai thực hiện đề tài còn góp phần thực hiện mục tiêu tăng cường phát triển tiềm lực CNSH ,nhất là tềm lực đào tạo và tự đào tạo nguồn nhân lực CNSH .
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
Nuôi cấy mô là phương pháp nhân giống thực vật cho hệ số nhân cao.	
Phương pháp nuôi cấy mô là phương pháp duy nhất hiện nay có thể nhân giống các loại hoa lily trên quy mô công nghiệp ,so với phương pháp tách chiết truyền thống .Thông thường tốc độ phát triển 1 cây / 1 năm thì phương pháp nuôi cấy mô sẽ sản xuất một số lượng cây đạt đến hàng triệu cây / năm
Tuy nhiên việc nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô phải được thực hiện với một số quy trình thật nghiêm ngặt ,tỉ mỉ ,điều kiện về trang thiết bị đầy đủ ,và mô chỉ phát triển trong môi trương hoàn toàn nhân tạo và vô trùng.
I .Sự phát triển của nghàn sản xuất hoa Lily
1.Sản xuất nghiên cứu hoa Lily trên thế giới
Sản xuất hoa lily được phát triển rất nhanh trong những năm gần đây, đặc biệt là ở Châu Âu. Diện tích sản xuất củ hoa lily giống trên thế giới khoảng 45.000ha, được tập trung sản xuất ở một số nước như Hà Lan, Pháp, Chi lê, Niu Di Lân....
Trên thế giới có hơn 30 nhóm giống hoa lily với khoảng trên 400 giống hoang dại, chủ yếu phân bố ở vùng ôn đới và hàn đới bắc bán cầu. Một số ít ở vùng núi cao của vùng nhiệt đới. Ở châu Á phân bố ở khoảng vĩ độ 56o - 62o, 
Nuôi cấy mô hoa lily được phát triển rất nhanh trong những năm gần đây, đặc biệt là ở Châu Âu. Diện tích sản xuất hoa lily giống trên thế giới khoảng 45.000ha. Trong đó riêng Hà Lan là 13.700 ha, mỗi năm sản xuất chừng 2 tỷ 870 triệu củ giống. Các nước Pháp, ChiLê, NiuDiLân diện tích sản xuất củ giống khoảng 8.000ha sản xuất 1.600 triệu củ giống, tăng trưởng hàng năm 6,5%. Sản xuất củ giống ở Hà Lan phát triển rất mạnh trong những năm gần đây do các nguyên nhân sau:
- Các giống hoa lily mới tăng rất nhanh, trong đó có nhiều giống hoa đẹp, chống bệnh tốt, tươi lâu.
- Các biện pháp kỹ thuật khó đã được giải quyết, hoa lily có thể nhờ đó mà trồng được quanh năm.
- Trình độ cơ giới hóa cao nên diện tích được mở rộng rất nhanh, hiệu quả kinh tế cũng rất cao.
Về mặt tiêu thụ củ giống Nhật Bản là nước mua nhiều nhất mỗi năm mua khoảng 490 triệu củ sau đó là Italia, Mỹ, Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc... 
Về công tác tạo chọn tạo giống, các nước phát triển đã có lịch sử chọn tạo giống trên 100 năm nay, so với các loại hoa khác là còn ngắn, nhưng những năm gần đây phát triển rất nhanh, nhất là ở Hà Lan và Mỹ. hiện trên thế giới có khoảng trên 1.000 giống lily thương mại , mỗi năm Hà Lan cho ra thị trường 30-50 giống mới.
2.Sản xuất nghiên cứu hoa Lily ở Việt Nam.
Việt nam là nước mới trồng lily, chủ yếu ở vùng Đà Lạt. Hiện nay, nuôi cấy mô đang được phát triển mạnh: tuy nhiên trình độ và kỹ thuật sản xuất hoa lily ở Việt Nam còn lạc hậu hơn Hà Lan, Trung Quốc và nhiều nước tiên tiến khác. 
Một số đặc điểm phát triển sản xuất hoa lily ở Việt Nam:
- Diện tích sản xuất nhỏ, năng suất chất lượng hoa chưa cao
- Kỹ thuật nhân giống, bảo quản củ giống, sản xuất hoa thương phẩm, kỹ bảo quản hoa chưa được quan tâm nghiên cứu
Phần lớn củ giống nhập từ nước ngoài ( Hà Lan) nên giá thành hoa cao, 
Nguồn tài nguyên hoa lily ở Việt Nam còn hạn chế, chưa tạo được những dòng, giống trong nước.
II. Nguồn gốc và đặc điểm của hoa Lily.
1.Nguồn gốc
Cây hoa lily được du nhập vào nước ta từ lâu khoảng năm 1980. Đến nay nó đã trồng ỏ khắp nơi và nó đã trở thành thứ hàng hoá thương phẩm ngày càng phát triển
2.Phân loại
Bộ : Liliales
Họ: Liliaceas:
Chi: Lilium
Loài:L.longiflorum
Lily là tên gọi chung tất cả các cây thuộc loài Lilyum. Đặc trưng của lào này là thân ngầm dưới mặt đất rất nhiều vảy bao bọc lại nên ta còn gọi tên là hoa bách hợp.Đặc điểm thân vảy là phần phình to bọc lại nên người ta gọi là Bách Hợp.
3. Đặc điểm của hoa Lily
	Hoa lily chịu rét khá tốt , chịu nóng khá kém do đó với các tỉnh mien núi phiá Bắc như Mộc Châu ( Sơn La) ,và Đà Lạt (Lâm Đồng) có khí hậu mát mẻ nên có thể trồng nhiều vụ trong năm.Với các tỉnh khác có khí hậu nóng thì trông hoa Lily trong vụ đông mới cho hiệu quả cao(từ thang 10 – thang 1 năm sau),còn các vụ khác do nhiệt độ cao nên cây ít hoa,hoa nhỏ và khó nỏ ,không đẹp .Lily có thể trồng nhiều ỏ các loại đất ,nhưng đất nhiều mùm thịt nhẹ là tốt nhất .Rễ hoa Lily ăn nông nên cầm trộn đất để thoát nước do độ PH từ 6 – 7 .
Cây hoa Lily nuôi cấy mô được nuôi dưỡng trong điếu kiện ổn định về mặt dinh dưỡng, ánh sáng , nhiệt độ nên chuyển ra đất với các điều kiện tự nhiên hoàn toàn khác hẳn như dinh dưỡng thấp cây con dễ bi mất nước,street ,và mau bị héo.Mặt khác trong môi trường tự nhiên có rất nhiều vi khuẩn và nấm gây bệnh làm thối cây và chết cây.
Để khắc phục tình trạng này người ta dùng các biện pháp như:
- Vườn ươm cây cấy mô phải thoáng mát,cường độ chiếu sáng thấp,nhiệt độ không khí thấp ,ẩm độ thấp.
-Cây con được trồng trên luống cây ươm có cơ chất dễ thoát nước,tơi xốp, dữ được độ ẩm.Cơ chất với cây con cần được xử lý với thuốc chống nấm,hoặc thuốc tím để phòng ngừa nấm bệnh.
 	 	4. Kỹ thuật nuôi cây mô hoa Lily
Nuôi cấy mô lily hiện nay ở các nước tiên tiến đã khá hoàn thiện có thể đáp ứng được số lượng lớn cây giống sạch bệnh cho sản xuất. 
Lấy mẫu: các phần lấy để nuôi cấy mô rất phong phú từ củ, lá, nụ, cuống, hoanhưng lấy phần non của đỉnh sinh trưởng tốt hơn cả. Vì chúng dễ lấy, dễ khử trùng, thời gian mọc thành cây ngắn.
Khử trùng mẫu: mẫu được lấy ra ngâm vào nước sạch 15 phút rồi đưa lên tiêu độc ở tủ nuôi cấy. Ngâm mẫu vào cồn 700 trong 30 giây rồi khử trùng bằng hoá chất H2C12 trong 20 phút.
Nuôi cấy trong phòng: điều tiết môi trường nuôi cấy nhiệt độ thích hợp là 20 – 40 0C, ánh sáng từ 1000 – 2000 lux, thời gian chiếu sáng mỗi ngày từ 10 – 12h (các bước nuôi cấy mô giống như với loài thân thảo khác).
Đưa cây ra vườn ươm: sau khi cây non ra rễ dài 0,7 - 1cm, có thể lấy ra trồng. Khi mới lấy từ bình nuôi cấy ra không nhất thiết phải tách thành cây một, đợi sau khi cây sống chắc chắn rồi mới tách riêng ra. Thời gian đầu chú ý bảo quản nhiệt độ luôn mát mẻ (15 – 250 C ).
Đối với giống quý hiếm, để đảm bảo tỉ lệ sống cao, thường sau khi lấy từ bình ra, người ta đặt trên giấy thấm nước rồi chuyển vào nơi tiêu độc để trồng trong vườn ươm.
Thông thường tỉ lệ sống của lily nuôi cấy mô hiện nay có thể đạt từ 80 – 100%
CHƯƠNG II	
VẬT LIỆU,NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
 NGHIÊN CỨU
I.Đối tượng, địa điểm và thời gian
1.Đối tượng nghiên cứu :
-Lilium Oriental hybrid “Siberia” hoa trắng, thơm 
- Lilium Oriental hybrid “Stagazer” hoa đỏ, thơm 
- Lilium LA hybrid (Longiflorum x Asiatic) hoa vàng, không thơm 
* Nguồn gốc
Các giống lily trên đều có nguồn gốc từ công ty Dalat Hasfarm 
	2. Nội dung, phương pháp nghiên cứu
2.1Nội dung
Tiến hành khảo sát ,tuyển chọn ,sưu tập hoa lily giống có giá trị .Đưa vào lưu giữ một số giống hoa lily trong và ngoài tỉnh được ưa chuộng và có giá trị kinh tế cao .
Nghiên cứu và ứng dụng công nghệ nhân giống hoa lily bằng phương pháp nuôi cấy mô.
2.2Phương pháp nghiên cứu 
Tại phòng thí nghiệm:
- Nghiên cứu chọn mẫu và nghiên cứu khảo sát 
- Nghiên cứu khả năng nhân nhanh protocom và tái sinh chồi .
- Nghiên cứu khả năng tạo cây con invitro hoàn chỉn
Tại vườn ươm :
- Tìm hiểu các điều kiện nuôi trồng thích hợp cho việc sản xuất giống lily cấy mô ỏ giai đoạn vườn ươm.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến cây lily cấy mô.
Quy trình nhân giống và trồng:
Môi trường tạo mẫu ban đầu: là môi trường ½ MS. Môi trường nhân chồi là môi trườmg MS có bổ sung 0.5 - 1 ml/l BA, 8 g/l và 30 g/l đường. Môi trường ra rễ là môi trường ½ MS và 20 g/l đường.
Cách đưa cây ra bầu đất và chế độ chăm sóc
Cây mô Lily ra rễ đạt chiều cao 6-8 cm, lấy cây ra ngoài rữa sạch aga và trồng vào vĩ xốp (112 lỗ). Tưới nước dạng phun sương trong tuần đầu tiên và giữ ẩm bằng cách che bao Nylon. Sử dụng NPK phun lên lá để cung cấp thêm nguồn dinh dưỡng cho cây chóng lớn. Sau 4 tuần cây hình thành lá mới, khi đó tiến hành chuyển cây ra bầu đất, đến tháng thứ 3 có thể chuyển cây mô trồng ra ngoài đồng ruộng
Quy trình nuôi cấy
I. Khử trùng mẫu:
1. Nguyên liệu: Tất cả các bộ phận của cây hoa Lily 
2. Khử trùng: 
	Ngoài box cấy: Sử dụng bông thấm nước xà phòng lau nhẹ khắp bề mặt mẫu cấy, rửa sạch và để dưới vòi nước chảy khoảng 30 phút.
	Trong box cấy: khử trùng mẫu vưói cồn 70 độ và dung dịch Thủy ngân chlorua trong khoảng 5 đến10 phút, sau đó rửa sạch bằng nước cất vô trùng 
3. Thao tác cắt mẫu:
Thực hiện kỹ thuật cắt lấy các bộ phận trong nụ hoa, các phần lát mỏng tế bào và các đoạn thân có chồi bên của cây Lily.
II. Nhân giống invitro:
 1. Tạo mô sẹo: 
Cấy các mẫu lên môi trường MS có bổ sung đường; NAA kết hợp TDZ; agar; pH: 5,8 ở nhiệt độ 20-25oC sau 02 tháng nuôi cấy mẫu sẽ tạo được nhiều mô sẹo.
2. Tạo phôi: 
Cắt các mô sẹo cấy lên môi trường MS có bổ sung đường; NAA kết hợp cùng TDZ; agar; pH: 5,8 ở nhiệt độ 20-25oc để trong tối sau 02 tháng trên các mảnh mô sẹo tạo nhiều phôi Lily.
3. Tạo củ con từ phôi:
Cấy các mẫu phôi lên môi trường MS có bổ sung đường; NAA kết hợp TDZ; agar; than hoạt tính pH: 5,8 ở nhiệt độ 20-25oc để trong tối sau 2 tháng mỗi cụm phôi Lily sẽ hình thành 1 cụm củ con.
4. Tạo củ bi:
Tách các cụm thành các củ con riêng rẽ và cấy lên môi trường MS có bổ sung đường; NAA kết hợp TDZ; agar; than hoạt tính, pH: 5,8 ở nhiệt độ 20-25oc để trong tối sau 02 tháng mỗi củ con Lily sẽ tạo 1 củ bi.
5. Tạo củ lớn: 
Giai đoạn này thực hiện ngoài vườn vào thời điểm thích hợp nhất là đầu mùa Xuân. Các củ bi được vùi vào giá thể đất kết hợp chế độ tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh điều độ. Loại bỏ các bông hoa nở sớm và duy trì sự phát triển dinh dưỡng của củ càng lâu càng tốt nhằm tạo củ lớn. Sau 08 tháng cũng là lúc bộ lá tàn đi, củ được đào lên rửa sạch phân loại
6. Tạo củ thương phẩm:
Củ sau khi đào lên rửa sạch và phân loại được đưa vào hệ thống xử lý lạnh ở nhiệt độ từ -2oc đến 2oc trong thời gian phù hợp từng đối tượng giống. Việc xử lý lạnh có vai trò phá miên trạng của củ để sau 90 ngày kể từ lúc trồng thu hoạch được hoa thương phẩm. Đối với giống Asiatic Lily và Longiflorum Lily thời gian phá miên trạng là liên tục 06 tuần, riêng giống Oriental Lily thời gian xử lý lạnh là liên tục 08 tuần.
CHƯƠNG III
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I .KẾT LUẬN
	Lily là loài hoa đẹp và được nhiều người ưa chuộng ,mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn ,chính vì vậy hoa lily luôn là sản phẩm có giá trị kinh tế cao ,nắm bắt được thị hiếu này đã xuất hiên nhiều cơ sỏ kinh doanh hoa lily với nhiều chủng loại .Do đó mô hoa lily tạo ra được nhiều loại cây con ổn định về mặt di truyền và đáp ứng được nhu cầu của người trồng hoa,và giá cả phù hợp là điều vô cùng hữu ích .
	Bằng công nghệ nuôi cấy mô tế đã tạo ra nhiều giống hoa lily phục vụ nhu cầu sản xuất trong nước và xuất khẩu .Việc nhân giống hoa lily bằng công nghệ nuôi cấy mô cho phép sản xuất giống hoa lily trong thời gian ngắn ,chất lượng đồng đều và hạ được giá thành ,nên nuôi cấy mô hoa lyli đang được phổ biến rộng rãi.
	Và cũng bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào chúng ta có thể nghiên cứu thành công quy trình nhân giống hoa lily với tỷ lệ sống trong ống nghiệm cao ,và hoàn toàn chúng ta cũng làm chủ được quy trình nuôi cấy tạo được cây con trong phòng thí nghiệm và quá trình ngoài vườn ươm .Các giống hoa lily nuôi cấy mô đều cho chất lượng tốt ,thích nghi với điều kiện tự nhiên ,các cây phát triển đồng đều, tỷ lệ chết thấp,sạch sâu bệnh ,chất lượng hoa tốt cả về màu sắc cũng như mùi thơm.
	Tóm lại bằng công nghệ nuôi cấy mô tế baò thực vật đã ứng dụng thành công trong việc nhân nhanh nhiều loại hoa lily ,đây chính là công cụ rất hữu hiệu ,nó đã mang lại giá trị kinh tế rất cao cho nghành trồng hoa.
II. ĐỀ NGHỊ:
Chúng ta cần phải nghiên cứu ,tìm hiểu nhiều hơn về ứng dụng của công nghệ sinh học trong lĩnh vực cây trồng để tạo ra được những sản phẩm có chất lượng tốt đáp ứng nhu cầu của thị trường.
	Nên ứng dụng rộng rãi quy trình nuôi cấy mô để tạo ra nhiều loại hoa có phẩm chất tốt.
	Khuyến khích và tạo điều kiện cho nhiều sinh viên tìm hiểu quy trình kĩ thuật hiện đại này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.http:// tailieu.vn/ứng dụng kĩ thuật nuôi cấy mô hoa lyli.
2.http:// tài lieu.vn/ nuôi cấy mô hoa lily.
3.Tailieu:vn:Chủ đề nuôi cấy mô bằng tế bào trần.
4.Tailieu:vn:Nuôi cấy mô tế bào – Thư viện ebook,l
5.Tailieu nuôi cấy mô ,diễn đàn sinh học Việt Nam
PHỤ LỤC HÌNH ẢNH