Giáo án hình học lớp 12 (nâng cao) Hệ toạ độ trong không gian

. Giáo án hình học lớp 12 (nâng cao)
Chương III: phương pháp tọa độ trong không gian
Tên bài: hệ toạ độ trong không gian
Số tiết: 01
Người soạn: Nguyễn Thị Hoài Trang
Trường THPT Kim Liên – Hà Nội
Mục tiêu
Qua bài học HS cần:
Về kiến thức:
Hiểu được hệ trục toạ độ trong không gian
Hiểu được toạ độ của vectơ đối với hệ trục toạ độ trong không gian
Hiểu được tính chất phép toán vectơ trong không gian thông qua biểu thức toạ độ của vectơ trong không gian
Về kĩ năng:
Xác định được một hệ trục toạ độ trong không gian
Biết biểu diễn một vectơ theo 3 vectơ không cùng phương để xác định toạ độ của vectơ với hệ trục
Thực hiện đúng phép toán vectơ trong không gian dựa trên biểu thức toạ độ 
Về tư duy và thái độ:
Biết được sự tương tự giữa hệ toạ độ trong mặt phẳng và trong không gian. Biết quy lạ về quen. Biết nhận xét và đánh giá bài làm của bạn cũng như tự đánh giá kết quả học tập.
Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới. Có tinh thần hợp tác trong học tập.
Chuẩn bị của GV và HS
Chuẩn bị của GV: Ngoài giáo án, phấn, bảng đồ dùng dạy học còn có
Phiếu học tập, 
Các slides trình chiếu, 
Bảng phụ
Computer và Projector; máy chiếu Overhead.
Chuẩn bị của HS: Ngoài đồ dùng học tập như SGK, bút,... còn có
Kiến thức cũ về hệ trục toạ độ trong mặt phẳng; phép toán vectơ trong mặt phẳng tính chất phép toán vectơ trong mặt phẳng thông qua biểu thức toạ độ,...
Giấy trong và bút viết trên giấy trong khi trình bày kết qủa hoạt động
Máy tính cầm tay 
Phương pháp dạy học
Vận dụng linh hoạt các PPDH nhằm giúp HS chủ động, tích cực trong phát hiện, chiếm lĩnh tri thức, như: trình diễn, thuyết trình, giảng giải, gợi mở vấn đáp, nêu vấn đề,... Trong đó phương pháp chính được sử dụng là đàm thoại, gợi và giải quyết vấn đề.
Tiến trình bài học
ổn định tổ chức.
Kiểm tra sĩ số; Giới thiệu đại biểu.
Kiểm tra bài cũ
- Câu hỏi 1: Em nêu cách xây dựng hệ trục toạ độ trong mặt phẳng?
- Câu hỏi 2: Trong mặt phẳng, hãy nêu cách xác định toạ độ của vectơ với hệ toạ độ đã chọn?
GV: Cho HS trong lớp nhận xét câu trả lời của bạn, chỉnh sửa bổ sung (nếu có). Nhận xét câu trả lời của HS và cho điểm. 
Bài mới
Phần 1. Hệ toạ độ trong không gian
HĐTP 1: Tiếp cận khái niệm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Trình chiếu slide
- Sử dụng câu hỏi trong bài kiểm tra đặt vấn đề vào bài mới
- Nghe hiểu nhiệm vụ 
- Cho HS phát biểu về điều phát hiện được
- Yêu cầu HS khác nhận xét
- Phát biểu cách hiểu của mình về hệ toạ độ trong không gian 
- Nhận xét ý kiến
HĐTP 2: Hình thành khái niệm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Cho HS đọc phần 1. Hệ trục toạ độ trong không gian, SGK trang 71
Đọc phần 1. Hệ trục toạ độ trong không gian, SGK trang 71
Chương III: phương pháp tọa độ trong không gian
- Đưa ra nhận xét chung, đi đến định nghĩa như SGK, trang 71
- Chú ý các tên gọi và kí hiệu
- Hình thành khái niệm mới (định nghĩa như SGK, trang 71)
- Ghi nhớ các tên gọi và kí hiệu
- Hệ trục toạ độ
- Trục toạ độ
- Mặt phẳng toạ độ
- Không gian toạ độ
HĐTP 3: Củng cố khái niệm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Cho HS phát biểu lại cách hiểu của mình về hệ trục toạ độ trong không gian
- Trình chiếu slide nhằm giúp HS củng cố khái niệm mới thông qua các hoạt động nhận dạng và thể hiện
- Phát biểu lại cách hiểu của mình về hệ trục toạ độ trong không gian
- Củng cố khái niệm mới thông qua các hoạt động nhận dạng và thể hiện
Phần 2. Toạ độ của vectơ trong không gian
HĐTP 1: Tiếp cận khái niệm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Kiểm tra lại kiến thức cũ của HS về biểu thị một vectơ theo hai vectơ không đồng phẳng trong mặt phẳng
- Hồi tưởng lại kiến thức cũ của về biểu thị một vectơ theo hai vectơ không đồng phẳng trong mặt phẳng
- Trong hệ toạ độ Oxy, hãy biểu diễn vectơ thao các vectơ .
Biểu diễn vectơ thao các vectơ .
- Trong hệ toạ độ Oxyz, hãy biểu diễn vectơ thao các vectơ .
Biểu diễn vectơ thao các vectơ .
- Cho HS phát biểu về cách thực hiện
- Yêu cầu HS khác nhận xét
- Phát biểu về cách thực hiện
- Nhận xét ý kiến
HĐTP 2: Hình thành khái niệm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Cho HS đọc phần 1. Hệ trục toạ độ trong không gian, SGK trang 70
Đọc phần 1. Hệ trục toạ độ trong không gian, SGK trang 70
- Đưa ra nhận xét chung, đi đến định nghĩa như SGK, trang 72
- Hình thành khái niệm mới (định nghĩa như SGK, trang 72)
- Ghi nhớ các tên gọi và kí hiệu
Hoành độ, tung độ , cao độ.
HĐTP 3: Củng cố khái niệm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Cho HS phát biểu lại về toạ độ của một vectơ trong không gian
- Nêu rõ tên gọi và kí hiệu 
- Phát biểu lại về toạ độ của một vectơ trong không gian
- Nêu rõ tên gọi và kí hiệu
- Trình chiếu slide nhằm giúp HS củng cố khái niệm mới thông qua ví dụ trong phiếu học tập 1
- Củng cố khái niệm mới thông qua ví dụ trong phiếu học tập 1
- Cho HS phát biểu về các tính chất của phép toán vectơ trong mặt phẳng thông qua biểu thức toạ độ
- Nhớ lại và phát biểu về các tính chất của phép toán vectơ trong mặt phẳng thông qua biểu thức toạ độ
- Cho HS phát biểu về các tính chất của phép toán vectơ trong không gian thông qua biểu thức toạ độ
- Chú ý giúp HS chuyển đổi hình vẽ, kí hiệu, ngôn ngữ,.. về toạ độ của vectơ trong mặt phẳng sang hình ảnh, kí hiệu, ngôn ngữ,.. về toạ độ của vectơ trong không gian
- Dựa vào toạ độ của vectơ trong mặt phẳng, phát biểu về các tính chất của phép toán vectơ trong không gian thông qua biểu thức toạ độ
- Tập chuyển đổi hình vẽ, kí hiệu, ngôn ngữ,.. về toạ độ của vectơ trong mặt phẳng sang hình ảnh, kí hiệu, ngôn ngữ,.. về toạ độ của vectơ trong không gian
- Trình chiếu slide để HS hình dung được có sự tương tự giữa biểu thức toạ độ của phép toán vectơ trong mặt phẳng và trong không gian
- Đọc và hình dung được có sự tương tự giữa biểu thức toạ độ của phép toán vectơ trong mặt phẳng và trong không gian
- Trình chiếu slide nhằm giúp HS củng cố kiến thức mới thông qua ví dụ
Củng cố kiến thức mới thông qua ví dụ
Củng cố toàn bài
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng - Trình chiếu
- Cho HS phát biểu lại nội dung chính đã học hôm nay?
- Cho HS phát biểu lại định nghĩa hệ trục toạ độ trong không gian
- Cho HS phát biểu lại về toạ độ của vectơ đối với hệ trục
- Cho HS trình bày lại về tính chất của các phép toán vectơ trong không gian thông qua biểu thức toạ độ
- Phát biểu lại nội dung chính đã học hôm nay?
- Phát biểu lại hệ trục toạ độ trong không gian
- Phát biểu về toạ độ của vectơ đối với hệ trục
- Trình bày lại về tính chất của các ohép toán vectơ trong không gian thông qua biểu thức toạ độ
Chính xác hoá, trình chiếu slide 
- Ghi nhận lại kết quả lần nữa
- Yêu cầu HS vận dụng kiến thức giải bài tập trong phiếu học tập 2.
Vận dụng kiến thức giải bài tập trong phiếu học tập 2.
- Yêu cầu HS vận dụng kiến thức giải bài tập trong phiếu học tập 3.
Vận dụng kiến thức giải bài tập trong phiếu học tập 3.
Hướng dẫn học bài ở nhà và ra bài tập về nhà
 Về nhà các em cần học nhằm hiểu và thuộc kiến thức trong bài, sau đó vận dụng để giải các bài tập số 1, 2, 3, 4 SGK, trang 81 và 82.
Phụ lục
Phiếu học tập:
Phiếu học tập 1: Bài 1. 
Trong không gian toạ độ Oxyz, gọi I, J, K là các điểm sao cho , , . Gọi M là trung điểm của đoạn IJ, G là trọng tâm tam giác IJK.
a) Xác định toạ độ của vectơ 
b) Xác định toạ độ của vectơ 
Phiếu học tập 2: Bài tập 1. 
Phiếu học tập 3: Bài 2. 
Bảng phụ
 (Bài dạy của GV Nguyễn Thị Hoài Trang nói trên đã được quay băng hình phục vụ tập huấn GV đổi mới PPDH môn Toán lớp 12 THPT hè 2008).
Tài liệu tham khảo chính
Bộ Giáo dục và Đào tạo: Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình và sách giáo khoa lớp 10, lớp 11 Trung học phổ thông – NXBGD, các năm 2006 và 2007
Nguyễn Hữu Châu: Những vấn đề cơ bản về Chương trình và Quá trình dạy học – NXBGD, 2005.
Bernd Meier và Nguyễn Văn Cường: Đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông (Dự án phát triển giáo dục Trung học phổ thông – LOAN No 1979 – VIE)
Trần Quốc Đắc (chủ biên) và các cộng sự: Một số vấn đề lí luận và thực tiễn của việc xây dựng sử dụng cơ sở vật chất thiết bị dạy học ở trường phổ thông Việt Nam – NXB ĐHQG, 2002.
Đề tài cấp Bộ (B2002 – 49 – TĐ 37): Định hướng và các giải pháp đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung học phổ thông – Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục, 2004.
Tô Xuân Giáp: Phương tiện dạy học – NXBGD, 1997
Trần Văn Hạo (Tổng chủ biên) – Vũ Tuấn (chủ biên) và các tác giả: Giải tích 12 – NXBGD, 2007
 Trần Văn Hạo (Tổng chủ biên) – Nguyễn Mộng Hy (chủ biên) và các tác giả: Hình học 12 – NXBGD, 2007
Đoàn Quỳnh (Tổng chủ biên) – Nguyễn Huy Đoan (chủ biên) và các tác giả: Giải tích 12 nâng cao – NXBGD, 2007
 Đoàn Quỳnh (Tổng chủ biên) – Văn Như Cương (chủ biên) và các tác giả: Hình học 12 nâng cao – NXBGD, 2007.
Nguyễn Bá Kim: Phương pháp dạy học môn Toán – NXB ĐHSP, 2002.
Thái Duy Tuyên: Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới – NXBGD, 2007.