Giáo án Khoa học Lớp 5 - Tiết 37 đến 40 - Chủ đề: Cơ quan sinh sản của thực vật - Năm học 2020-2021

III. Mục tiêu chủ đề

1. Về kiến thức:

- Biết được bộ phận hoa, vai trò của hoa đối với cây.

- Phân biệt được cấu tạo của hoa và nêu các chức năng của mỗi bộ phận đó.

- Phân biệt được sinh sản hữu tính có tính đực và cái khác với sinh sản sinh dưỡng. Hoa là cơ quan mang yếu tố đực và cái tham gia vào sinh sản hữu tính.

- HS phân biệt được các loại hoa: hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính, hoa đơn độc và hoa mọc thành chùm.

+ Phát biểu được khái niệm thụ phấn.

 + Nêu được những đặc điểm chính của hoa tự thụ phấn. Phân biệt hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn.

 + Nhận biết những đặc điểm chính của hoa thích hợp với lối thụ phấn nhờ sâu bọ.

- Giải thích được tác dụng của những đặc điểm thường có ở hoa thụ phấn nhờ gió.

- Nêu được một số ứng dụng những hiểu biết về sự thụ phấn của con người để góp phần nâng cao năng suất và phẩm chất cây trồng.

- Phân biệt thụ phấn và thụ tinh, tìm được mối quan hệ giữa thụ phấn và thụ tinh.

 -Xác định được sự biến đổi các bộ phận của hoa thành quả và hạt sau khi thụ tinh.

- HSKT: biết được các bộ phận của hoa; hoa đơn tính, hoa lưỡng tính; đặc điểm của hoa thu phấn nhờ gió, nhờ sâu bọ; Biết các bộ phận của hoa tạo thành quả sau thụ tinh.

2. Về kỹ năng:Rèn luyện cho HS kĩ năng:

- Rèn kỹ năng quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp và hoạt động nhóm.

- Tìm kiếm và xử lý thông tin, tự tin đặt câu hỏi, trả lời câu hỏi.

- Kĩ năng lắng nghe tích cực, làm việc độc lập , theo nhóm.

- Kĩ năng thực hành, sử dụng các thao tác tư duy, nhận biết, vận dụng:

3. Về thái độ:

- Giáo dục HS ý thức yêu thích môn học, có thái độ học tập tốt.

- GDMT: Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ cảnh quan môi trường, trồng thêm cây xanh, các loài hoa, bảo vệ thực vật

- GDĐĐ: GD lòng yêu tự do, trách nhiệm trồng, bảo vệ cây xanh.

4. Về định hướng phát triển năng lực cho HS

- Năng lực tự học: Học sinh phải xác định được mục tiêu học tập, tự đặt ra mục tiêu học tập để nỗ lực thực hiện. Lập và thực hiện kế hoạch học tập.

- Năng lực giải quyết vấn đề:

- NL tư duy sáng tạo: HS đặt ra được nhiều câu hỏi về chủ đề học tập.

 

docx14 trang | Chia sẻ: Minh Văn | Ngày: 09/03/2024 | Lượt xem: 114 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung Giáo án Khoa học Lớp 5 - Tiết 37 đến 40 - Chủ đề: Cơ quan sinh sản của thực vật - Năm học 2020-2021, để tải tài liệu về máy bạn hãy click vào nút TẢI VỀ
hực hiện. Lập và thực hiện kế hoạch học tập.
- Năng lực giải quyết vấn đề:
- NL tư duy sáng tạo: HS đặt ra được nhiều câu hỏi về chủ đề học tập. Đề xuất được ý tưởng. Các kĩ năng tư duy.
- NL tự quản lý: Quản lí bản thân: Nhận thức được các yếu tố tác động đến bản thân. Xác định đúng quyền và nghĩa vụ học tập chủ đề. Quản lí nhóm: Lắng nghe và phản hồi tích cực, tạo hứng khởi học tập.
- NL giao tiếp: Xác định đúng các hình thức giao tiếp: Ngôn ngữ nói, viết
- NL hợp tác: Làm việc cùng nhau, chia sẻ kinh nghiệm.
- NL sử dụng CNTT và truyền thông (ICT).
- NL sử dụng ngôn ngữ: Sử dụng các ngôn ngữ sinh học.
- NL:Quan sát: tranh ảnh, mô hình, video
IV. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu của chủ đề
Nội dung
Nhận biết
MĐ1
Thông hiểu
MĐ2
Vận dụng thấp
MĐ3
Vận dụng cao
MĐ4

Cấu tạo và chức năng của hoa
HS chỉ đượccác bộ phận của hoa.
Chức năng và giải thích bộ phận quan trọng của hoa.
Lấy VD, quan sát các loại hoa

Các loại hoa 
-Xếp hoa thành 2 nhóm.
-Nhận biết nhóm hoa mọc thành cụm
-Phân biệt hoa đơn tính , hoa lưỡng tính.
-Đặc điểm để phân chia nhóm hoa
Lấy được VD hoa đơn tính, hoa lưỡng tính.

Thụ phấn 
-Biết được khái niệm hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn.
-Nêu được những trường hợp thụ phấn nhờ người.
-Phân biệt được hoa giao phấn và hoa tự thụ phấn.
-Hiểu đặc điểm hoa thụ phấn nhờ sâu bọ, nhờ gió
VD một số loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ, nhờ gió.
-Giải thích hiện tượng tự nhiên.
-Lợi ích của thụ phấn do người.
- Biết cách thụ phấn cho hoa trong đk khó khăn.
Thụ tinh, kết hạt và tạo quả
Biết được bộ phận của hoa tạo thành
Phân biệt thụ phấn và thụ tinh 
Lấy VD một số quả đã hình thành còn giữ lại một bộ phận của hoa

V. Biên soạn các câu hỏi/bài tập
1. Câu hỏi nhận biết:
Câu 1: HS xác định các bộ phận của hoa trên tranh câm.
Câu 2:Căn cứ vào đặc điểm nào phân biệt hoa đơn tính, hoa lưỡng tính? 
Câu 3: Trong các nhóm hoa sau, nhóm hoa nào mọc thành cụm:
a. Hoa hồng, hoa huệ, hoa ổi
b. Hoa trang, hoa cúc trắng, hoa cải
c. Hoa cau, hoa cúc, hoa chanh
d. Hoa tra, hoa xoài, hoa vạn thọ
Câu 4: Thế nào là hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn? 
Câu 5: Trong trường hợp nào thì thụ phấn của con người là cần thiết?
Câu 6: Quả và hạt do bộ phận nào của hoa tạo thành?
2. Câu hỏi thông hiểu:
Câu 1 : Chức năng từng bộ phận của hoa? Bộ phận nào là quan trọng nhất ? Vì sao ? 
Câu 2: Dựa vào đâu người ta chia thành hoa mọc đơn và hoa mọc thành cụm? 
Câu 3: Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ? 
Câu 4: Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió? 
Câu 5: Hoa giao phấn khác với hoa tự thụ phấn ở điểm nào? 
Câu 6: Phân biệt hiện tượng thụ phấn và hiện tượng thụ tinh ?
3. Câu hỏi vận dụng thấp:
Câu 1: Bài tập 2 SGK trang 95.
Câu 2: Cho VD về hoa đơn tính, hoa lưỡng tính? 
Câu 3: Xếp các loại hoa sau đây thành 2 nhóm (hoa đơn tính, hoa lưỡng tính): Hoa bưởi, hoa dâm bụt, hoa mướp, hoa huệ, hoa quật, hoa bí đỏ, hoa mít, hoa khổ qua, hoa lúa ?
Câu 4: Lấy VD một số loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ? 
Câu 5: Lấy VD một số loại hoa thụ phấn nhờ gió?
Câu 6: Em có biết những cây nào khi quả đã hình thành còn giữ lại một bộ phận của hoa? Tên của bộ phận đó.
4. Câu hỏi vận dụng cao:
Câu 1: bài tập SGK Trang 95
Câu 2:Giải thích những lợi ích về sự thụ phấn của con người? 
Câu 3.Những cây có hoa nở vào ban đêm như Nhài, Quỳnh, Dạ hương có đặc điểm gì thu hút sâu bọ.
VI. Thiết kế tiến trình dạy và học
1. Chuẩn bị của GV và HS:
1.1. Chuẩn bị của GV:
- Các tranh ảnh liên quan đến cấu tạo và chức năng của hoa; các loại hoa; thụ phấn; thụ tinh kết hạt và tạo quả
- Mô hình hoa
- Video về quá trình thụ tinh
- Máy tính
1.2. Chuẩn bị của HS:
- Mẫu 1 số loài hoa đơn tính, lưỡng tính, hoa mọc thành cụm, mọc đơn độc
- Tìm hiểu về hiện tượng thụ phấn, thụ tinh
2. Phương pháp:
- Phương pháp quan sát, thực hành, giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm.
- Kỹ thuật: động não, trình bày 1 phút, sắm vai
3. Tổ chức các hoạt động học:
A. Hoạt động khởi động (10 phút) 
a. Mục tiêu hoạt động
- Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay..HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được....kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
b. Phương thức tổ chức HĐ
 GV tổ chức cho HS chơi trò chơi: “Tập làm ca sĩ”
- Chia lớp thành 2 nhóm. Mỗi nhóm cử 5 bạn tham gia chơi
- GV chọn 1 bạn làm thư ký
- Nội dung chơi: 
+ Bốc thăm để dành quyền chơi trước.
+ Mỗi đội cử lần lượt các bạn tham gia chơi hát 1 câu hát hoặc bài hát nói về các loại hoa ( lưu ý câu hát, bài hát không được trùng lặp) -> thư ký theo dõi ghi lại kết quả
+ Sau 6’ đội nào liệt kê được nhiều các loài hoa đội đó sẽ thắng.
- GV đặt câu hỏi khái quát cho chủ đề:
? Hoa thuộc cơ quan nào của cây? Chức năng chủ yếu của cơ quan đó?
? Vậy hoa có cấu tạo phù hợp với chức năng sinh sản như thế nào?
	c. Sản phẩm
- Các loài hoa trong các câu hát, bài hát.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Tiết 1
Hoạt động 1 Tìm hiểu các bộ phận của hoa (34’)
a.Mục tiêu hoạt động
- Phân biệt các bộ phận của hoa
- Phân biệt được cấu tạo của hoa và nêu các chức năng của mỗi bộ phận đó.
- HSKT: Nhận biết được các bộ phận của hoa 
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của GV - HS
Nội dung 
GV: -Chia lớp thành 6 nhóm
 - Phát dụng cụ cho mỗi nhóm gồm: Kéo, băng dính, bút dạ và các mảnh ghép mô hình các bộ phận của hoa
 - Yêu cầu hoạt động nhóm ( 5’)
+ Lắp ráp các bộ phận cho sẵn thành một bông hoa hoàn chỉnh, sau đó gắn lên bảng nhóm.
+ Dựa vào hiểu biết của em, hãy chú thích cho các bộ phận của bông hoa.
HS: thực hiện theo yêu cầu
GV phát PHIẾU HỌC TẬP 1
- Quan sát các hoa đã chuẩn bị, đánh dấu vào bảng dưới đây những bộ phận mà hoa có:
	Các bộ phận 
 của hoa
Loài
 hoa
Cuống
Đế
Đài
Tràng
Nhị
Nhụy
Hoa Dâm bụt






Hoa mướp












Hoa ly






GV cho HS tách hoa để quan sát các đặc điểm về số lượng, màu sắc, nhị, nhụy...
HS trong nhóm tách hoa đặt lên giấy: đếm số cánh hoa, quan sát màu sắc
+ Quan sát nhị: đếm số nhị, tách riêng một nhị, dùng dao lam cắt ngang bao phấn, dầm nhệ bao phấn → dùng kính lúp quan sát hạt phấn.
+ Quan sát nhụy: tách riêng nhụy dùng dao cắt ngang bầu kết hợp H28.3 tr.94 SGK xem: nhụy gồm những phần nào? Noãn nằm ở đâu?
GV: tổ chức cho HS chơi trò chơi “ Vòng quay kỳ diệu”
Cách chơi: Vòng xoay quay vào tên bạn nào thì bạn đó sẽ phải ngay lập tức đưa ra một câu trả lời về :
+ Các bộ phận của hoa 
+ Đặc điểm các bộ phận của hoa
+ Chức năng các bộ phận của hoa
GV phát PHIẾU HỌC TẬP 2 
HS trao đổi hoàn thành PHT 2
HS đại diện nhóm trình bày kết quả, nhóm khác nhận xét.
GV chuẩn kiến thức PHT 2
? Trong các bộ phận của hoa bộ phận nào quan trọng nhất ? Vì sao
1.Cấu tạo và chức năng của hoa
Nội dung PHT 2

c. Sản phẩm
- Phiếu học tập 1
	Các bộ phận 
 của hoa
Loài
 hoa
Cuống
Đế
Đài
Tràng
Nhị
Nhụy
Hoa Dâm bụt
x
x
x
x
x
x
Hoa mướp
x
x
x
x
x

x
x
x
x

x
Hoa ly
x
x

x
x
x
- Phiếu học tập 2
Các bộ phận của hoa
Đặc điểm
Chức năng
 Cuống
- Hình trụ
Nối hoa với thân hoặc cành
 Đế
- Phình to
- Gắn với cuống
Nâng đỡ các bộ phận của hoa
 Đài

- Nhiều lá đài
- Màu xanh
Làm thành bao hoa bảo vệ nhị và nhụy
 Tràng
- Gồm nhiều cánh, mềm
- Có màu sắc
 Nhị 
(Chỉ nhị, Bao phấn)
- Chỉ nhị dài
- Bao phấn chứa hạt phấn mang TBSD đực
Sinh sản duy trì và phát triển nòi giống.
 Nhụy 
(Đầu, Vòi, Bầu)
- Bầu phình to 
- Chứa noãn mang TBSD cái
- Hướng dẫn chuẩn bị tiết sau (1’): Chuẩn bị theo nhóm bàn mẫu vật 1 số loài hoa như hoa hồng, hoa cải, hoa bầu, hoa cúc, hoa ly
Tiết 2. 
Hoạt động 2 Tìm hiểu các loại hoa (43’)
a.Mục tiêu hoạt động
- HS phân biệt được các loại hoa: hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính, hoa đơn độc và hoa mọc thành chùm.
- HSKT: nhận biết được hoa đơn tính, hoa lưỡng tính, hoa mọc thành cụm, hoa mọc đơn độc
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của GV - HS
Nội dung 
GV yêu cầu HS quan sát H 29.1 và hoa đã mang theo, thảo luận nhóm bàn->tìm bộ phận nhị, nhụy hoàn thành cột 1, 2, 3 của bảng vào vở bài tập.
HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ theo nhóm tổ. Quan sát, tìm các bộ phận nhị và nhụy -> hoàn thành cột 1,2,3 của bảng
GV: nhận xét cho điểm các nhóm chuẩn bị mẫu vật đầy đủ, tổ chức thảo luận kết quả.
GV yêu cầu HS làm bài tập 1, 2/ 97sgk
HS chọn từ thích hợp hoàn thành bài tập 1, 2 tr.97 SGK.
GV điều chỉnh chỗ còn sai sót → HS hoàn thiện cột cuối bảng 
? Dựa vào bộ phận sinh sản của hoa có thể chia thành mấy loại hoa
? Thế nào là hoa đơn tính? Lưỡng tính? Ví dụ?
GV gọi 2 HS lên bảng phân loại hoa đơn tính và hoa lưỡng tính.
GV: Sinh sản bằng hoa là sinh sản hữu tính. Hoa là cơ quan mang yếu tố đực và cái tham gia vào sinh sản hữu tính.
GV: Cho HS đọc SGK và quan sát H 29.2.
HS đọc thông tin, quan sát H. 29.2 để phân biệt 2 cách xếp hoa.
- Giới thiệu 1 số cành hoa (hoa mọc đơn độc và hoa mọc thành cụm), yêu cầu HS nhận xét số hoa trên cành.
(?) Hoa mọc đơn độc khác hoa mọc thành cụm ở điểm nào
- Hoa mọc đơn độc thường có tràng hoa to, và chỉ có 1 hoa trên một cành
 Hoa mọc thành cụm thường nhỏ và có nhiều hoa trên cành
? Dựa vào cách xếp hoa trên cây có thể chia hoa thành những nhóm nào? VD?
(?) Tại sao những hoa nhỏ thường mọc thành cụm
- Có tác dụng thu hút sâu bọ
? Cách xếp hoa như vậy có ý nghĩa gì?
( Có lợi cho sự thụ phấn)
GV lưu ý với HS- Hoa cúc: 1 cánh hoa là 1 hoa.
(?) Hoa và sâu bọ có mối liên quan gì với nhau
- Hoa cần sâu bọ để thụ phấn
 Sâu bọ cần mật và phấn hoa
GV: Cho HS phân chia các hoa mang theo.
HS phân loại hoa theo cách mọc hoa trên cây
GV: giáo dục HS ý thức bảo vệ cảnh quan MT, nơi ở, nơi công cộng
1.Phân chia các nhóm hoa căn cứ vào bộ phận sinh sản chủ yếu của hoa:
Căn cứ vào bộ phận sinh sản chủ yếu chia hoa thành 2 nhóm
- Hoa đơn tính: chỉ có nhị (hoa đực) hoặc chỉ có nhụy (hoa cái)
VD: hoa bí ngô, hoa dưa chuột.
- Hoa lưỡng tính: có đủ nhị và nhụy
VD: hoa bưởi, hoa cải.
2. Phân chia các nhóm hoa dựa vào cách xếp hoa trên cây:
Căn cứ vào cách sắp xếp của hoa trên cây chia hoa thành 2 nhóm
- Hoa mọc đơn độc.
 VD: hoa sen, hoa hồng
- Hoa mọc thành cụm.
 VD: hoa cúc, hoa huệ ...
c. Sản phẩm
- Trình bày được nội dung kiến thức về hoa đơn tính, hoa lưỡng tính, hoa mọc đơn độc, hoa mọc thành cụm
Hướng dẫn chuẩn bị tiết sau(2’)tìm hiểu một số hoa tự thụ phấn và hoa thụ phấn nhờ sâu bọ.
Tiết 3. 
Hoạt động 3 Tìm hiểu về hiện tượng thụ phấn, đặc điểm hoa thụ phấn nhờ sâu bọ, nhờ gió( 15’)
a.Mục tiêu hoạt động
+ Phát biểu được khái niệm thụ phấn.
 + Nêu được những đặc điểm chính của hoa tự thụ phấn. Phân biệt hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn.
 + Nhận biết những đặc điểm chính của hoa thích hợp với lối thụ phấn nhờ sâu bọ.
 + Giải thích được tác dụng của những đặc điểm thường có ở hoa thụ phấn nhờ gió.
- HSKT: Biết được những đặc điểm của hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của GV - HS
Nội dung 
? Nhắc lại đặc điểm, chức năng của nhị, nhụy hoa ( HSKT)
GV nêu một số vấn đề sau:Sinh sản bằng hoa là sinh sản hữu tính. Quá trình sinh sản hữu tính bắt đầu bằng sự thụ phấn. Ở đó có sự tiếp xúc giữa hạt phấn ( là bộ phận mang tế bào sinh dục đực) và đầu nhuỵ ( bộ phận chứa tế bào sinh dục cái) thì hoa mới thực hiện được chức năng sinh sản, sự tiếp xúc đó gọi là hiện tượng thụ phấn
(?) Thụ phấn là gì
(?) Trong sự thụ phấn có các bộ phận nào của hoa tham gia
Vấn đề 1: Hoa tự thụ phấn
GV yêu cầu HS quan sát H.30.1/99/ SGK, chú ý vị trí của nhị và nhụy → suy nghĩ để trả lời câu hỏi.
? Thế nào là hoa tự thụ phấn?.
? Hoa tự thụ phấn cần những điều kiện nào?
GV: Giới thiệu hiện tượng tự thụ phấn trên H 30.1
HS trả lời.
- Theo dõi -> Hoàn thiện kiến thức.
GV mở rộng:Sù tù thô phÊn cã nh­îc ®iÓm lµ thÕ hÖ con c¸i cã søc sèng kÐm, dÉn ®Õn tho¸i ho¸ dÇn dÇn -> Thu ho¹ch kÐm
Vấn đề 2: Hoa giao phấn.
GV: Cho HS đọc SGK
Thảo luận nhóm bàn trả lời 2 câu hỏi mục ▼.
HS: Đọc thông tin, thao luận nhóm, trả lời câu hỏi
GV: Gọi các nhóm trả lời.
? Thế nào là hoa giao phấn? Hoa giao phấn khác với hoa tự thụ phấn ở điểm nào
? Kể tên một số hoa giao phấn?
GV mở rộng: Sự giao phấn có ưu điểm hơn nhiều so với sự tự thụ phấn vì nó kết hợp được TBSD đực và cái ở các hoa khác nhau và ở những cây khác nhau. Nhờ hình thức giao phấn mà cây tạo ra thế hệ mới có sức sống cao kết hợp được cả tính tốt của cây bố và cây mẹ ....
Nhưng giao phấn không phải luôn thực hiện được thuận lợi
? Hiện tượng giao phấn của hoa được thực hiện nhờ những yếu tố nào
GV kết luận: Thụ phấn bằng cách giao phấn nhờ nhiều yếu tố. Yếu tố chính là nhờ sâu bọ
 GV hướng dẫn HS quan sát mẫu vật và tranh vẽ, thảo luận nhóm trả lời 4 câu hỏi mục s tr.100 SGK
GV cho HS xem thêm một số tranh ảnh hoa thụ phấn nhờ sâu bọ.
HS quan sát vật mẫu + tranh (chú ý các đặc điểm nhị, nhụy, màu sắc...)
→ thảo luận trả lời câu hỏi SGK
GV: Gọi các nhóm trả lời -> nhóm khác nhận xét bổ sung
HS: Hoàn thiện kiến thức.
? Hoa có những đặc điểm nào để thu hút sâu bọ?
? Hoa nở về đêm có đặc điểm gì thu hút sâu bọ?
? Nuôi ong trong vườn cây ăn quả có lợi gì?
 Giáo dục cho HS ý thức bảo vệđộng vật có ích trong thụ phấn cho hoa, duy tr× nßi gièng cña c¸c loµi TV -> b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc.

* Thụ phấn: là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.
1. Hoa tự thụ phấn và giao phấn
a) Hoa tự thụ phấn:
- Hoa có hạt phấn rơi vào đầu nhuỵ của chính hoa đó. 
- Đặc điểm 
+ Hoa lưỡng tính
+Có nhị và nhuỵ chín đồng thời
-Ví dụ: hoa đậu xanh
b) Hoa giao phấn
-Hoa có hạt phấn chuyển đến đầu nhuỵ của hoa khác 
- Đặc điểm :
+ Hoa đơn tính hoặc lưỡng tính
+ Có nhị và nhuỵ không chín cùng 1 lúc
-Ví dụ: hoa táo, hoa ngô, hoa mướp ...
2. Đặc điểm hoa thụ phấn nhờ sâu bọ:
- Thường có màu sắc sặc sỡ, có hương thơm, mật ngọt.
- Hạt phấn to và có gai.
- Đầu nhụy có chất dính.
- Đĩa mật nằm ở đáy hoa.
c. Sản phẩm
Trình bày được khái niệm thụ phấn, đặc điểm hoa tự thụ phấn, hoa giao phấn, hoa thụ phấn nhờ sâu bọ
Hướng dẫn chuẩn bị tiết sau ( 1’): Tìm hiểu một số hoa thụ phấn nhờ gió: hoa bí ngô, hoa ngô
Hoạt động 4 Tìm hiểu đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió, ứng dụng thực tế về thụ phấn ( 35’)
a.Mục tiêu hoạt động
- Biết được đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió.Giải thích tác dụng của những đặc điểm thường có ở hoa thụ phấn nhờ gió.
- HS có thể áp dụng để thụ phấn cho một số cây.
- HSKT:Biết được đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
GV yêu cầu HS nhắc lại thụ phấn là gì ( HSKT)
? Đối với những hoa giao phấn phải nhờ 1 yếu tố nào đó để giúp nó thực hiện được quá trình thụ phấn
HS: nhờ gió, sâu bọ, con người.
GV: Yêu cầu HS quan sát H 30.3, H 30.4 suy nghĩ và trả lời các câu hỏi
? Nhận xét vị trí của hoa ngô đực và cái
? Vị trí đó có tác dụng gì trong cách thụ phấn
GV: Nhận xét bổ sung ® Kết luận.
GV : Yêu cầu H hoạt động nhóm
 Mỗi H tự đọc  mục 1 SGK quan sát H 30.3,4
 Trao đổi nhóm hoàn thiện phiếu học tập (2’) 
Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió
Tác dụng


HS Các nhóm thảo luận hoàn thành phiếu học tập.
GV : Gọi 1-2 nhóm trình bày kết quả,nhóm khác nhận xét bổ sung.
GV : Chuẩn kiến thức.
(?) Hoa thụ phấn nhờ gió có đặc điểm gì?
(?) Kể tên một số hoa thụ phấn nhờ gió?
(?) So sánh hoa thô phấn nhờ gió và hoa thụ phấn nhờ sâu bọ.
 - Gợi ý h/s thảo luận tập trung vào các điểm bao hoa, nhị, nhụy( làm BT/sgk/102)
GV : Cho các nhóm trao đổi bổ sung
GV : Chuẩn kiến thức
GV Yêu cầu HS đọc thông tin mục 4 để trả lời câu hỏi cuối mục. 
? Hãy kể những ứng dụng về sự thụ phấn của con người?
? Khi nào hoa cần thụ phấn bổ sung?
? Con người đã làm gì để tạo điều kiện cho hoa thụ phấn?
? Con người chủ động thụ phấn thêm cho hoa nhằm mục đích gì?
HS thu thập thông tin bằng cách đọc thông tin mục 4, tự tìm câu trả lời.
Yêu cầu nêu được:
+ Khi thụ phấn tự nhiên gặp khó khăn (trời mưa, không có gió ..).
+ Con người nuôi ong và trực tiếp thụ phấn cho hoa.
+ Tăng sản lượng quả và hạt, tạo ra các giống lai mới.
HS tự rút ra ứng dụng về sự thụ phấn của con người.
(?) Nuôi ong trong các vườn cây ăn quả có lợi gì?
 ( Việc nuôi ong trong các vườn cây ăn quả vừa có lợi cho cây, vừa có lợi cho con người 
- Ong lấy phấn hoa sẽ giúp cho sự thụ phấn của hoa => quả đậu nhiều hơn
- Ong lấy được nhiều phấn và mật nên ong làm được nhiều mật hơn => tăng nguồn lợi về mật ong.)

3. Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió
- Hoa thường tập trung ở ngọn cây 
- Bao hoa thường tiêu giảm 
- Chỉ nhị dài, bao phấn thường treo lủng lẳng
- Hạt phấn nhiều nhỏ hẹ 
- Có chỉ nhị dài , có nhiêu lông dính 
VD: Lúa, ngô, phi lao 
4. Ứng dụng kiến thức về thụ phấn
- Con người chủ động thụ phấn bổ sung cho hoa 
+ Tăng sản lượng quả và hạt.
+ Tạo ra các giống mới.
c. Sản phẩm
- Phiếu học tập
Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió
Tác dụng
- Hoa thường tập trung ở ngọn cây
- Bao hoa thường tiêu giảm
- Nhị dài,bao phấn treo lủng lẳng
- Hạt phấn nhiều nhỏ và nhẹ
- Đầu nhị dài có nhiều lông
- Dễ tung hạt phấn
- Không cản trở hạt phấn bay - Dễ tung hạt phấn
- Hạt phấn dễ bay
- Dễ quét hạt phấn
- Trình bày được đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió và ứng dụng những kiến thức về thụ phấn
* Hướng dẫn chuẩn bị tiết sau (1’)
+ Đọc và n/c nội dung bài 31, dự kiến TLCH
+ Xem lại bài “ Cấu tạo và chức năng của Hoa”, khái niệm thụ phấn
Tiết 4. 
Hoạt động 5 Tìm hiểu hiện tượng thụ tinh, kết hạt và tạo quả (30’)
a.Mục tiêu hoạt động
- Phân biệt thụ phấn và thụ tinh, tìm được mối quan hệ giữa thụ phấn và thụ tinh.
 -Xác định được sự biến đổi các bộ phận của hoa thành quả và hạt sau khi thụ tinh.
- HSKT: Biết các bộ phận của hoa tạo thành quả và hạt sau thụ tinh
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của GV & HS
Nội dung
? Nhắc lại đặc điểm của nhụy hoa ( HSKT)
? Thụ phấn
GV Sau khi hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy thì điều gì sẽ xảy ra
GV chiếu đoạn vi deo về hiện tượng thụ phấn thụ tinh của hoa.
HS xem vi deo ghi nhớ kiến thức
GV chia học sinh thành các nhóm và hoàn thành phiếu học tập số 1 trong thời gian 10’với chủ đề “ Cuộc hành trình của hạt phấn” 
Phiếu học tập số 1
1.Đóng vai là “ Hạt phấn” rồi thuyết trình hiện tượng nảy mầm của hạt phấn.
2. Điền từ vào chỗ trống cho thich hợp
- Thụ tinh là hiện tượng tế bào.....của hạt phấn kết hợp với tế bào .....có trong noãn để tạo thành .....mới gọi là hợp tử.
- Sinh sản có hiện tượng ..... là sinh sản .......
HS các nhóm thảo luận -> thống nhất nội dung trong PHT
GV: Gọi đại diện nhóm trình bày
+ 1 nhóm trình bày nội dung 1- PHT
+ Nhóm khác chữa nội dung 2- PHT
- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung
GV chuẩn kiến thức PHT
(?) Sự thụ tinh xảy ra tại phần nào của hoa?
(?) Trong sự thụ tinh có các yếu tố nào tham gia
(Các yếu tố tham gia: TBSD đực và TBSD cái)
(?) Kết quả của sự thụ tinh là gì
(?) Tại sao nói sự thụ tinh là dấu hiệu căn bản của sinh sản hữu tính?
(Sự sinh sản có sự tham gia của tế bào sinh dục đực và cái trong thụ tinhsinh sản hữu tính.)
(?) Phân biệt hiện tượng thụ phấn và thụ tinh? 
(?) Thụ phấn cú quan hệ gì với thụ tinh?
(Có thụ phấn mới có thụ tinh => vậy thụ phấn là điều kiện cần của thụ tinh)
Giáo dục HS ý thức bảo vệ các loài ĐV thụ phấn cho hoa -> bảo vệ sự đa dạng TV
GV : Yêu cầu H tự đọc mục 3 SGK/103-104 > thảo luận trao đổi > TLCH
+ Hạt do bộ phận nào của hoa tạo thành ?
+ Noãn sau khi thụ tinh sẽ hình thành bộ phận nào của hạt ?
 + Quả do bộ phận nào của hoa tạo thành ? Quả có chức năng gì ?
HS nghiên cứu thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi. đại diện HS trả lời, nhận xét bổ sung.
- Hạt do noãn của hoa tạo nên.
- Sau thụ tinh vỏ noãn thành vỏ hạt, phần còn lại chứa chất dự trữ cho hạt.
- Quả do bầu nhụy biến đổi thành, chức năng che chở bảo vệ hạt.
GV: Tại sao ở 1 số cây quả lại ko có hạt -> Gọi HS đọc mục “ Em có biết”
GVmở rộng
+ ở một số loài cây quả do bầu nhụy phát triển thành => quả thật
+ Nhưng cũng có một số loài cây quả được hinh thành từ bao hoa, đế hoa, trục hoa => quả giả
 VD quả lê, quả táo tây được hình thành từ đế hoa 
 quả mít, sầu riêng, dứa được hình thành từ trục hoa gồm một cụm có nhiều hoa

1. Hiện tượng nảy mầm của hạt phấn
PHT
2.Thụ tinh
PHT
3.Kết hạt và tạo quả
Sau khi thụ tinh 

File đính kèm:

  • docxgiao_an_khoa_hoc_lop_5_tiet_37_den_40_chu_de_co_quan_sinh_sa.docx