Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 25, Bài 22: Khởi nghĩa Lí Bí nước Vạn Xuân (542-602) (Tiếp theo)

Ngày soạn: 1/3/2013
Ngày giảng: 6B: /3/2013; 6A: /3/2013
Tiết 25. Bài 22.
KHỞI NGHĨA LÍ BÍ. NƯỚC VẠN XUÂN (542 - 602) 
(Tiếp theo)
I. Mục tiêu cần đạt.
1. Kiến thức.
- Cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n L­¬ng x©m l­îc (diÔn biÕn chÝnh, kÕt qu¶)
- TÝch hîp m«i tr­êng «ng cha ta ®· sö dông nh÷ng ®Þa thÕ vÞ trÝ tù nhiªn vµo cuéc khëi nghÜa.
2. Kĩ năng.
- Rèn kĩ năng phân tích, đọc bản đồ lịch sử.
3. Tư tưởng.
- Học tập tinh thần chiến đấu chống ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc của ông cha ta.
II. Chuẩn bị.
1. Giáo viên.
2. Học sinh.
III. Ph­¬ng ph¸p: §éng n·o, tr×nh bµy, quan s¸t 
IV. Tæ chøc giê häc 
1. Ổn định tổ chức (1’)
2. Kiểm tra (5’)
- H: Nhµ L­¬ng siÕt chÆt ¸ch ®« hé nh­ thÕ nµo?
- §¸p ¸n: 
+ Đầu thế kỉ VI nhà Lương đô hộ Giao Châu.
+ Về hành chính: Chia nước ta thành Giao Châu, Ái Châu, Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu, Hoàng Châu.
+ Về sắp đặt quan lại: Phân biệt đối xử giữa người Lương- Việt.
+ Bóc lột thông qua thuế.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Khëi ®éng (1’) Xuân năm 544, khởi nghĩa Lí Bí đã thành công, Lí Bí lên ngôi hoàng đế và đặt tên nước là Vạn Xuân với hi vọng đất nước, dân tộc sẽ được trường tồn. Nhưng 5/545 phong kiến phương Bắc lúc này là triều đại nhà Lương, Tùy đã dêm quân xâm lược trở lại nước ta. Đây là cuộc chiến đấu không cân sức. Nhân dân đã chiến đấu dũng cảm nhưng không tránh khỏi thất bại.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
HĐ1: HDTH quá trình chống quân Lương xâm lược (12’)
Môc tiªu: Tr×nh bµy ®­îc diÔn biÕn chÝnh giai ®o¹n cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n L­¬ng.
- GV giảng: Sau hai lần đem quân đàn áp cuộc khởi nghĩa Lí Bí nhưng đều thất bại. Nhà Lương đã dồn sức cho cuộc tấn công xâm lược lần thứ ba này.
+ Về so sánh lực lượng giữa ta và địch, quân Lương theo hai đường thủy bộ vào nước ta 
+ Tường thuật diễn biến chính.
- GV hỏi: Dựa vào phần chữ in nhỏ hãy mô tả về hồ Điển Triệt?
- HS mô tả: Hồ nằm ở bên sông Lô...
- GV trình bày.
- GV hỏi: Theo em sự thất bại của Lý Nam Đế có phải là sự sụp đổ của nước Vạn Xuân không? Tại sao?
- HS trả lời: Không, vì cuộc chiến đấu của quân ta vẫn tiếp tục dưới sự lãnh đạo của Triệu Quang Phục.
H§ 2: HDTH qu¸ tr×nh ®¸nh bại quân Lương cña Triệu Quang Phục (14’)
Môc tiªu: Tr×nh bµy ®­îc diÔn biÕn chÝnh giai ®o¹n cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n L­¬ng.
- GV hỏi: Theo SGK trang 61 giới thiệu Triệu Quang Phục là người như thế nào?
- HS trả lời: Triệu Quang Phục là con Triệu Túc, người có công trong khởi nghĩa Lý Bí, được Lý Bí trao quyền chỉ huy sau thất bại ở hồ Điển Triệt.
- GV trình bày.
- GV hỏi: Dựa vào SGK trang 61 hãy mô tả lại vùng Dạ Trạch.
- HS mô tả: Dạ Trạch - Vùng đất lầy, rộng, um tùm lau sậy, giữa có mô đất cao...
- GV hỏi: Vì sao Triệu Quang Phục lại chọn Dạ Trạch làm căn cứ kháng chiến và phát triển lực lượng?
- HS trả lời: Vì ông là người vùng Chu Diên thông thạo thủy thổ vùng này. Ông phát hiện ưu điểm vùng này (lầy, rộng, lau sậy um tùm) lợi hại cho chiến tranh du kích và phát triển lực lượng.
- GV trình bày tiếp.
- GV trình bày.
+ Hỏi: Nguyên nhân thắng lợi?
- HS trả lời: Nhân dân ủng hộ, tận dụng được ưu thế Dạ Trạch.
HĐ3: HDTH: Nước Vạn Xuân độc lập đã kết thúc như thế nào? (7’)
Môc tiªu: HS biÕt ®­îc qu¸ tr×nh kÕt thóc nÒn ®éc lËp cña n­íc V¹n Xu©n.
- GV trình bày.
+ Năm 589 nhà Tùy thành lập và chuẩn bị xâm lược Vạn Xuân.
- GV hỏi: Vì sao nhà Tùy đòi Lý Phật tử sang chầu? Vì sao ông không đi?
- HS trả lời: Vì âm mưu thôn tính nước ta nhưng Phật Tử không khuất phục.
3. Chống quân Lương xâm lược.
* Diễn biến.
- 5/545 vua Lương cử Dương Phiêu, Trần Bá Tiên dẫn quân xâm lược Vạn Xuân.
- Lý Nam Đế chống cự không nổi lui về giữ thành ở cửa sông Tô Lịch. Thành vỡ Phạm Tu tử trận.
- Lý Nam Đế lui về Gia Ninh
- Đầu năm 546 quân Lương chiếm Gia Ninh.
- Lý Nam Đế phải chạy đến Phú Thọ đóng ở hồ Điển Triệt.
* Kết quả: 
- Hồ Điển Triệt bị đánh úp, quân ta lui về động Khuất Lão.
- Lý Thiên Bảo cùng Lý Phật Tử lui về Thanh Hóa. Năm 548 Lý Nam Đế mất.
4. Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào?
* Diễn biến.
 - Triệu Quang Phục quyết định lui quân về vùng Dạ Trạch (Hưng Yên).
- Quân Lương bao vây Dạ Trạch, cố sức tấn công. Ta anh dũng chống trả.
- Năm 550 nhà Lương có loạn, Trần Bá Tiên bỏ về nước. Triệu Quang Phục phản công.
* Kết quả.
- Ta chiếm được Long Biên, kháng chiến kết thúc thắng lợi.
5. Nước Vạn Xuân độc lập đã kết thúc như thế nào?
- Triệu Quang Phục lên ngôi vua (Triệu Việt Vương) tổ chức lại chính quyền.
- 20 năm sau Lý Phật Tử cướp ngôi, lên làm vua.
- Nhà Tùy đòi Lý Phật Tử sang chầu nhưng ông thoái thác và chuẩn bị lực lượng quân sự
- Năm 603 quân Tùy tấn công Vạn Xuân. Lý Phật Tử bị vây hãm rồi bị bắt.
4. Củng cố.
 Câu hỏi:
- Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào?
- Nước Vạn Xuân độc lập kết thúc như thế nào?
- GV củng cố nội dung tiết học.
5. Hướng dẫn học bài.
- Học bài: Biết được diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Lương xâm lược qua hai giai đoạn. Sự xâm lược của quân Tùy và kết thúc nước Vạn Xuân.
- Chuẩn bị: Đọc bài 23.
 Cho biết nguyên nhân cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan, Phùng Hưng?