Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 30, Bài 26: Cuộc đấu tranh giành quyền tự chủ của họ Khúc, họ Dương

Ngày soạn: /4/2013
Ngày giảng: 6A: /4/2013
CHƯƠNG IV. BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ Ở ĐẦU THẾ KỈ X.
Tiết 30. Bài 26. CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH QUYỀN TỰ CHỦ CỦA HỌ KHÚC, HỌ DƯƠNG.
I. Mục tiêu cần đạt.
1. Kiến thức.
- Biết được hoàn cảnh Khúc Thừa Dụ giành quyền tự chủ.
- Hiểu được ý nghĩa những việc làm của Khúc thừa Dụ: chấm dứt ách đô hộ của phong kiến phương Bắc.
- Diễn biến, kết quả cuộc chống quân xâm lược Nam Hán của họ Dương.
- Tích hợp môi trường: lợi dụng điều kện tự nhiên để đánh giặc
2. Tư tưởng.
- Giáo dục lòng biết ơn tổ tiên.
3. Kĩ năng.
- Đọc bản đồ lịch sử, kĩ năng phân tích, nhận định.
II. Chuẩn bị.
1. Giáo viên: Lược đồ trống Bắc Việt Nam.
2. Học sinh.
III. Phương pháp: Động não, trình bày.
IV. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Khëi ®éng (1p) Từ 179 TCN đến 905 nước ta liên tiếp bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ. Trong hơn nghìn năm đó ta đã nổi dậy giành quyền tự chủ, độc lập dân tộc nhưng đều thất bại. Cuối thế kỉ IX nhà Đường suy yếu, họ Khúc và họ Dương đã nhân cơ hội đó xây dựng đất nước và bảo vệ quyền tự chủ. Đó là cơ sở rất quan trọng để nhân dân ta giành độc lập hoàn toàn.
Hoạt động của giáo viên và học sinh.
Nội dung.
HĐ1: HDTH hoàn cảnh Khúc Thừa Dụ giành quyền tự chủ.
Mục tiêu: Nhận biết và ghi nhớ hoàn cảnh, kết quả của các cuộc đấu tranh giành quyền tự chủ của họ Khúc, những việc làm của họ Khúc và ý nghĩa.
- GV hỏi: Dựa vào 3 dòng đầu SGK trang 71 cho biết trong hoàn cảnh nào Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ?
- HS trả lời: 
+ Trung Quốc: Nhà Đường suy yếu, nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra (khởi nghĩa Hoàng Sào).
- GV giảng, kết hợp ghi bảng: Cuối thế kỉ IX nhà Đường suy yếu (nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra, các thế lực phong kiến nổi dậy ...) không còn khả năng thống trị như cũ nhất là vùng xa như nước ta.
+ Năm 905 tiết độ sứ An Nam (Độc Cô Tổn ) bị giáng chức, Khúc Thừa Dụ kêu gọi nhân dân nổi dậy.
+ Khúc Thừa Dụ quê ở Hồng Châu (Ninh Giang, Hải Dương), thuộc một dòng họ lớn lâu đời, sống khoan hòa, thương người, nhân dân mến phục.
- GV giới thiệu tiếp.
- GV hỏi: Nhà Đường phong Khúc Thừa Dụ làm tiết độ sứ có ý nghĩa gì?
- HS trả lời: Là chức quan của nhà Đường, thể hiện quyền thống trị của nhà Đường với An Nam - Chứng tỏ An Nam vẫn thuộc nhà Đường.
- GV trình bày: Nói rõ những việc làm của Khúc Hạo.
- GV hỏi: Những việc làm của Khúc Hạo nhằm mục đích gì?
- HS trả lời: Cuộc sống của người Việt do người Việt tự cai quản, không lệ thuộc nhà Đường, người Việt tự quyết định tương lai của mình.
HĐ2: HDTH kháng chiến chống quân Nam Hán của Dương Đình Nghệ.
Mục tiêu: Trình bày được diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán do Dương Đình Nghệ lãnh đạo.
- GV giới thiệu về nước Nam Hán (SGK - 72). Mặc dù suy yếu nhưng thế lực phong kiến Trung Quốc vẫn không từ bỏ ý định xâm lược nước ta. Biết được ý đồ đó Khúc Hạo đã chủ động đối phó.
- GV hỏi: Việc Khúc Hạo gửi con trai sang làm con tin nhằm mục đích gì?
- HS trả lời: Nền tự chủ đất nước mới xây dựng nên muốn kéo dài hòa hoãn, củng cố lực lượng, chuẩn bị đối phó.
- GV trình bày.
- GV sử dụng lược đồ hình 34 SGK trình bày.
- GV gọi học sinh đọc đoạn giới thiệu về Dương Đình Nghệ. Xác định Làng Ràng (hình 54).
- GV trình bày tiếp diễn biến.
- GV yêu cầu: Điền kí hiệu thích hợp lên lược đồ để thể hiện cuộc tiến quân của Dương Đình Nghệ.
- HS : Đường tiến đánh quân Nam Hán
 Đường rút lui quân Nam Hán
 Đường tiến công của quân họ Dương
1. Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ trong hoàn cảnh nào?
- Cuối thế kỉ IX nhà Đường suy yếu, Khúc Thừa Dụ tập hợp nhân dân nổi dậy.
- Năm 905 tiết độ sứ An Nam (Độc Cô Tổn ) bị giáng chức, Khúc Thừa Dụ đánh chiếm Tống Bình, tự xưng là tiết độ xứ, xây dựng chính quyền tự chủ. 
- Đầu năm 906 vua Đường phong Khúc Thừa Dụ làm tiết độ sứ An Nam đô hộ.
- Năm 907, Khúc Thừa Dụ mất, con là Khúc Hạo lên thay và xây dựng đất nước tự chủ theo đường lối mới.
2. Dương Đình Nghệ chống quân xâm lược Nam Hán (930 - 931).
- Nhận thấy nhà Nam Hán có ý đồ xâm lược, Khúc Hạo gửi Khúc Thừa Mĩ sang làm con tin. 
- Năm 917 Khúc Hạo mất, con là Khúc Thừa Mĩ lên thay và cử sứ sang thần phục nhà Hậu Lương, được vua Lương phong cho Tiết độ sứ.
- Năm 930 quân Nam Hán đánh nước ta.
- Khúc Thừa Mĩ bị bắt, Lí Tiến được cử làm thứ sử Giao Châu, cơ quan đô hộ ở Tống Bình.
- Năm 931 Dương Đình Nghệ đem quân bao vây, tấn công Tống Bình.
- Đánh tan quân Nam Hán, Dương Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ xứ.
4. Củng cố.
- Bài tập: Ghi tên người giữ chức tiết độ sứ tương ứng vào chỗ (...)
 Năm 906 .................................Làm tiết độ sứ.
 Năm 907.................................Làm tiết độ sứ.
 Năm 917.................................Làm tiết độ sứ.
 Năm 931.................................Làm tiết độ sứ.
- GV củng cố nội dung tiết học.
5. Hướng dẫn học bài.
- Học bài: Biết được hoàn cảnh Khúc Thừa Dụ đựng quyền tự chủ; Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược của Dương Đình Nghệ.
- Chuẩn bị: Đọc bài 27: Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938.
 Trả lời câu hỏi:
 + Ngô Quyền đã chuẩn bị đánh quân xâm lược Nam Hán như thế nào?
 + Trình bày diễn biến trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938.