Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 2: Văn bản Bánh chưng bánh giầy - Năm học 2018-2019

 Ngày soạn: 6/09/2018
 Tiết 2:	Văn bản	
 	BÁNH CHƯNG BÁNH GIẦY
	 (Truyền thuyết)
I. Mức độ cần đạt : Giỳp HS.
 1.Kiến thức:- Nhõn vật, sự kiện, cốt truyện trong tỏc phẩm thuộc thể loại truyền thuyết .
- Cốt lừi lịch sử thời kỡ dựng nước của dõn tộc ta trong một tỏc phẩm thuộc nhúm truyền thuyết thời kỡ Hựng Vương.
- Cỏch giải thớch của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nụng - một nột đẹp văn hoỏ của người Việt.
2. Kĩ năng: - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kỡ ảo của truyện. Kể được truyện.
- nhận ra những sự việc chớnh trong truyện.
3. Thỏi độ: - Giỏo dục lũng tự hào, suy tụn tài năng, phẩm chất con người trong việc xõy dựng đất nước.
II. Chuẩn bị:	
1. GV: Tranh truyện Bỏnh chưng bỏnh giầy, bảng phụ.
2. HS: Đọc và soạn bài theo cõu hỏi SGK.
III. Tiến trỡnh tổ chức dạy - học.
 1.Ổn định tổ chức:
 2.Kiểm tra bài cũ : - Kể truyện Con rồng chỏu tiờn.
 - í nghĩa của truyện?
Giỏo viờn: treo bảng phụ BT3: Khoanh trũn vào chữ cỏi đầu cõu nhận định đỳng về truyền thuyết?
A. Những cõu chuyện hoang đường. 
B. Cõu chuyện với những yếu tố hoang đường nhưng cú liờn quan đến cỏc sự kiện, nhõn vật lịch sử của một dõn tộc.
C. Lịch sử dõn tộc, đất nước được phản ỏnh chõn thực trong truyện .
D. Cuộc sống hiện thực được kể một cỏch NT.
* Đỏp ỏn : B.
 3.Bài mới: Giới thiệu truyện bằng tranh minh hoạ.
Hoạt động của GV- HS
Nội dung kiến thỳc

- GV đọc mẫu
? Nhận xột về giọng đọc?
- GV hướng dẫn cỏch đọc và yờu cầu 3 HS đọc nối tiếp nhau.
- HS đọc cỏc chỳ thớch 3-5-6-9.
? Hóy chỉ ra bố cục truyện và nờu nội dung ?
? Túm tắt truyện?
? Mở đầu truyện, tác giả muốn cho chúng ta biết sự kịên gì ? 
? Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào?
? ý định của vua ra sao?(quan điểm của vua về việc chọn người nối ngôi)
? Vua đã chọn người nối ngôi bằng hình thức nào?
? Điều kiện và hình thức truyền ngôi có gì đổi mới và tiến bộ so với đương thời?
 * GV: Trong truyện dân gian giải đố là1 trong những loại thử thách khó khăn đối với nhân vật, không hoàn toàn theo lệ truyền ngôi từ các đời trước: chỉ truyền cho con trưởng. Vua chú trọng tài chí hơn trưởng thứ-> Đây là một vị vua anh minh.
? Để làm vừa ý vua, các Lang đã làm gì?
? Tâm trạng Lang Liêu ra sao ? 
? Vì sao chỉ cú Lang Liêu được thần báo mộng?
- Các nhân vật mồ côi, bất hạnh thường được thần, bụt hiện lên giúp đỡ mỗi khi bế tắc.
? Vì sao thần chỉ mách bảo mà không làm giúp lễ vật cho Lang Liêu?
 ? Lang Liêu đã làm gì ?
? Kết quả cuộc thi tài giữa các ông Lang như thế nào?
? Vì sao hai thứ bánh của lang Liêu được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiên Vương và Lang Liêu được chọn để nối ngôi vua?
? Truyện đã sử dụng NT gì ? 
? Truyền thuyết bánh chưng, bánh giầy có những ý nghĩa gì?
? Vua Hựng chọn người nối ngụi trong hoàn cảnh nào? ý định của Vua khi truyền ngụi là gỡ?
- GV mở rộng: Hỡnh thức truyền ngụi của vua Hựng khỏ đặc biệt dựng cõu đố để thử thỏch, để tỡm ra được người nối chớ vua.
? í nghĩa của phong tục ngày tết nhõn dõn ta làm bỏnh chưng, bỏnh giầy?
I. TèM HIỂU VĂN BẢN.
1. Đọc, tỡm hiểu chỳ thớch (5’)
2. Bố cục và túm tắt truyện (5’)
* Bố cục: 3 phần
 - Từ đầu...chứng giám -> Vua Hựng chọn người nối ngụi
 - Tiếp ....hình tròn -> Cuộc thi tài giữa cỏc ễng Lang
 - Còn lại ->Kết quả cuộc thi
+ Hựng Vương về già muốn truyền ngụi, người nối ngụi phải được chớ.......
+Cỏc ụng Lang đua nhau làm cỗ hậu.
+Lang Liờu buồn vỡ chưa tỡm được lễ vật.
+Lang Liờu được thần mỏch bảo làm bỏnh...
+Hựng Vương vừa ý với lễ vật của Lang Liờu.
+Vua đặt tờn bỏnh và chọn Lang Liờu làm người nối ngụi.
3. Phõn tớch (19’)
a. Vua Hùng chọn người nối ngôi
- Hoàn cảnh: giặc ngoài đã yên, đất nước thái bình, ND no ấm, vua đã già muốn truyền ngôi cho con.
- ý của vua: người nối ngôi vua phải nối được chí vua, không nhất thiết là con trưởng.
- Hình thức: Thi tài
2. Cuộc thi tài giữa các Lang:
- Các Lang thi nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon. 
- Lang Liờu:
+ Rất buồn. Trong các con vua, chàng là người thiệt thòi nhất. Tuy là Lang nhưng từ khi lớn lên chàng ra ở riêng, chăm lo việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai. Lang Liêu thân thì con vua nhưng phận thì gần gũi với dân thường
+ Được thần báo mộng.
-> Thần vẫn dành chỗ cho tài năng sáng tạo của Lang Liêu.
+ Lang Liêu: Làm ra hai loại bánh: bánh chưng, bánh giày
3. Kết quả cuộc thi
- Lang Liêu được chọn làm người nối ngôi. Vì chàng là người có tài, có đức và hiếu thảo.
 - Hai thứ bánh của Lang Liêu vừa có ý nghĩa thực tế: quí hạt gạo, trọng nghề nông (là nghề gốc của đất nước làm cho ND được no ấm) vừa có ý nghĩa sâu xa: Đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta.
- Hai thứ bánh hợp ý vua chứng tỏ tài đức của con người có thể nối chí vua. Đem cái quí nhất của trời đất của ruộng đồng do chính tay mình làm ra mà tiến cúng Tiên Vương, dâng lên vua thì đúng là con người tài năng, thông minh, hiếu thảo.
III. Tổng kết
 1. Nghệ thuật :
 - Sử dụng nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian: Thi chọn người tài, yếu tố kỡ ảo hoang đường
 2. Nội dung :  
 - Giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ truyền và phong tục làm bánh chưng, bánh giầy , tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
 - Đề cao nghề nông trồng lúa nước.
 - Quan niệm duy vật thô sơ về Trời, Đất.
 - Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước thái bình, nhân dân no ấm.
 * Ghi nhớ : T12/SGK
IV. Luyện tập: 
 1. Tập kể chuyện.
 2. 
- Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tục tập quán của mình từ những điều giản dị nhưng rất linh thiêng, giàu ý nghiã. Quang cảnh ngày tết nhân dân ta gói hai loại bánh còn có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy.
.
3: Củng cố: 
- Nờu những chi tiết thể hiện yếu tố lịch sử trong truyện?
- Nhắc lại ý nghĩa của truyền thuyết Bỏnh chưng bỏnh giày?
4: Hướng dẫn về nhà (1’)
- Đọc lại truyện. Xem lại nội dung bài.
- Tỡm cỏc chi tiết cú búng dỏng lịch sử cha ụng ta xưa trong truyền thuyết Bỏnh chưng, bỏnh giầy.
- Đọc và soạn bài: Từ mượn