Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 51: Số từ và lượng từ - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Thị Thanh Mai

 Ngày soạn: 1/12/2019
 Tiết 51: 
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. Mục tiêu: 
 1. Kiến thức: - Khái niệm số và lượng từ.
- Nghĩa khái quát của số từ và lượng từ. 
- Đặc điểm ngữ pháp của số từ và lượng từ.
 + Khả năng kết hợp của số từ và lượng từ.
 + Chức vụ ngữ pháp của số từ và lượng từ.
 2. Kĩ năng: - Nhận diện được số từ và lượng từ.
- Phân biệt số từ với danh từ chỉ đơn vị.
- Vận dụng số từ và lượng từ khi nói, viết.
 3. Thái độ: - Yêu Tiếng Việt và có ý thức giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt. 
II. Chuẩn bị: 
 1. GV: - Bảng phụ.
 2. HS: - Đọc và nghiên cứu bài theo câu hỏi SGK.
III. Tiến trình tổ chức dạy - học: 
 1. Ổn định tổ chức.
 2. Kiểm tra bài cũ: - Cho cụm danh từ và yêu cầu HS điền vào mô hình cụm DT.
 + Tất cả những HS giỏi khối 6
 + Những con gà mái hoa mơ.
 3. Bài mới. 
Hoạt động của GV - HS
Nội dung kiến thức

- GV: Treo bảng phụ ghi VD.
- HS: Đọc và nêu yêu cầu bài tập
? Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
? Các từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào?
? Em nhận xét về vị trí của các từ in đậm so với DT?
? Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa gì cho DT?
? Em hiểu thế nào là số từ?
- GV: Lưu ý có trường hợp
+ Đi hàng ba -> số lượng đứng sau danh từ
+ Một mâm bánh -> Số lượng đứng trước DT 
? Em hiểu từ đôi nghĩa là gì? So sánh một đôi với một trăm, một nghìn?
- HS: Từ đôi không phải là số từ.
- GV: Lưu ý HS phân biệt số từ với DT chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa về số lượng (tá, cặp, chục...)
? Tìm các từ là DT chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng?
GV chốt: số từ là những từ chỉ số lượng và số thứ tự.
Số từ chỉ số lượng đứng trước danh từ.
Số từ chỉ thứ tự đứng sau danh từ
- HS đọc ghi nhớ
- HS đọc ví dụ
? Các từ in đậm trong đoạn trích có gì giống và khác số từ về ý nghĩa và vị trí?
- HS: Trả lời
? Những từ in đậm được gọi là lượng từ vậy hiểu ntn là lượng từ?
- HS: Trả lời
? Điền các từ trong cụm DT vào mô hình?
? Nghĩa của từ “cả” khác nghĩa của các từ (các, những, mấy) ntn?
- HS: Trả lời
? Tìm các từ chỉ ý nghĩa tổng lượng?
GV chốt: Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật. Có 2 loại: 
+ Lượng từ chỉ tổng lượng và toàn thể: Tất cả, toàn thể, tất thảy...
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa và tập hợp hay phân phối: những, mọi, mỗi, từng, nơi, vài...
- HS đọc phần ghi nhớ (SGK)
- HS: Đọc và nêu yêu cầu bài tập
- GV: Chép bài tập ra bảng phụ -> Yêu cầu HS xác định số từ, lượng từ.
? Tìm một số từ và xác định ý nghĩa.
? Từ in đậm: Trăm, ngàn, muôn dùng với ý nghĩa gì?
GV lưu ý HS: Trong văn cảnh này trăm, ngàn là lượng từ còn bình thường là số từ.
? Phân biệt nghĩa của từ từng, mỗi.
- HS: Trả lời.
I. SỐ TỪ 
 1. VD (SGK)
 2. Nhận xét
- HS: Trả lời.
 - HS: Thuộc từ loại danh từ
a: từ in đậm đứng trước DT.
b: từ in đậm đứng sau DT
- Bổ sung ý nghĩa về mặt số lượng số thứ tự cho DT.
- Là từ chỉ số lượng và số thứ tự
- Khi biểu thị số lượng của sự vật, số từ đứng trước danh từ.
Ví dụ: Hai chàng, một trăm ván cơm nếp, ba học sinh, năm cái bàn
- Khi biểu thị số thứ tự, số từ thường đứng sau danh từ.
Ví dụ: Bác Hai, Hùng Vương thứ sáu
* Lưu ý: cần phân biệt số từ với danh từ chỉ đơn vị
Ví dụ: các từ: đôi, tá, chục, cặp... là danh từ chỉ đơn vị
* Ghi nhớ (SGK)
II. LƯỢNG TỪ 
 1. VD (SGK)
 2. Nhận xét
- Các từ in đậm:
+ Giống số từ có ý nghĩa về lượng, đứng trước danh từ.
+ Khác số từ: ý nghĩa số lượng không có thể chỉ là nhiều hoặc ít.
- Là từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật đứng trước danh từ.
Phụ trước
TT
Phụ sau
T2
T1
T1
T2
S1
S2

Cả
Các
Mấy vạn
Những

Kẻ

Hoàng tử
Tướng lĩnh

Thua đậm

- Cả - từ mang ý nghĩa tổng lượng. những, các, mấy... mang ý nghĩa tập hợp phân phối.
* Ghi nhớ (SGK)
III. LUYỆN TẬP (15)
Bài 1
- Số từ: Một, hai, ba (số lượng)
 bốn, năm (số thứ tự)
 năm (số lượng)
Bài 2
Trăm, ngàn, muôn trong bài này là những lượng từ chỉ số nhiều, rất nhiều không cụ thể.
Bài 3
- Từng: mang ý nghĩa trình tự hết cá thể này đến cá thể khác.
- Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh tách riêng không mang ý nghĩa lần lượt.

3. Củng cố 
	- Nhắc lại khỏi niệm số từ và lượng từ
	- Phân nhóm số từ và lượng từ
4. Hướng dẫn học ở nhà :
	- Học thuộc ghi nhớ, nhớ các đơn vị kiến thức về số từ và lượng từ.
	- Xác định số từ, lượng từ trong một tác phẩm truyện đã học.
	- Làm BT trong sách BT.
	- Đọc và nghiên cứu bài Kể truyện tưởng tượng.