Giáo trình Giới thiệu môn học cơ lưu chất

PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 1
CHÖÔNG
I. GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC CÔ LÖU CHAÁT
Ñoái töôïng nghieân cöùu:
chaát loûng
chaát khí
Phaïm vi nghieân cöùu : caùc qui luaät cuûa löu chaát ôû traïng thaùi tónh vaø ñoäng.
Muïc tieâu nghieân cöùu : Nhaèm phuïc vuï trong nhieàu lónh vöïc :
¾Thieát keá caùc phöông tieän vaän chuyeån : xe hôi, taøu thuûy, maùy bay, hoûa tieãn...
¾Xaây döïng: nhö caáp, thoaùt nöôùc, coâng trình thuûy lôïi (coáng, ñeâ, hoà chöùa, nhaø maùy
thuûy ñieän ..), tính toaùn thieát keá caàu, nhaø cao taàng
¾Thieát keá caùc thieát bò thuûy löïc : maùy bôm, tua bin, quaït gioù, maùy neùn.. 
¾Khí töôïng thuûy vaên : döï baùo baõo, luõ luït , ..
¾Y khoa: moâ phoûng tuaàn hoaøn maùu trong cô theå, tính toaùn thieát keá caùc maùy trôï tim
nhaân taïo.. 
¾Trong cuoäc soáng haèng ngaøy, cuõng caàn raát nhieàu kieán thöùc cô baûn veà CLC. Ví duï: 
Löïc huùt giöõa hai doaøn taøu ñang chaïy song song nhau, noài aùp suaát,
Phaân bieät löu chaát :
¾Löïc lieân keát giöõa caùc phaân töû nhoû → Coù hình daïng phuï thuoäc vaøo vaät chöùa.
¾Khoâng chòu taùc duïng cuûa löïc caét, keùo → Löu chaát laø moâi tröôøng lieân tuïc.
¾Döôùi taùc duïng cuûa löïc keùo → Löu chaát chaûy (khoâng giöõ ñöôïc traïng thaùi
tónh ban ñaàu)
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 2
II. CAÙC TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ CÔ BAÛN CUÛA LÖU CHAÁT
¾Khoái löôïng rieâng:
2.1 Khoái löôïng rieâng, troïng löôïng rieâng, tyû troïng, theå tích rieâng:
)m/kg(
VΔ
MΔlimρ 3
0VΔ →=
¾Troïng löôïng rieâng: N81,9kgf1);m/kgf();m/N(gργ 33 ==
¾Tyû troïng:
nρ
ρ
δ =
)m/N(10.81,9γ 33n =
3
kk
3
n
m/kg228,1ρ
m/kg1000ρ
=
=
nγ
γ
δ =
Ví duï:
Neáu xem g=const thì:
s
F
n
F*
F
n F
s
n
F*
F
n F
s
F
F*n
F*s
Sô ñoà löïc huùt Traùi ñaát, löïc ly taâm vaø troïng löïc
Söï thay ñoåi g theo vó ñoä vaø ñoä cao:F*:Löïc huùt traùi ñaát (F*s,F*n).
F: Löïc ly taâm (Fs,Fn)
F*n- Fn= G: löïc troïng tröôøng = Mg
Taïi xích ñaïo (ϕ=00): g=9,780 m/s2
Taïi vó tuyeán ϕ=500 : g=9,810 m/s2
Taïi vuøng cöïc: g=9,832 m/s2
g cuõng thay ñoåi theo chieàu cao z, z 
caøng lôùn, g caøng giaûm do löïc huùt
cuûa traùi ñaát leân vaät giaûm
¾Theå tích rieâng: ρ
1V =
2.2 Tính neùn ñöôïc:
Heä soá neùn βp:
dV
dpVK 0−= ρρ d
dpK =
dp
V/dV
β 0p −=
Suaát ñaøn hoài K:
Hay:
1. Ñoái vôùi chaát loûng:
Knöôùc = 2,2 109 N/m2
¾K thöôøng duøng cho chaát loûng, haàu nhö laø haèng soá, raát ít phuï thuoäc vaøp aùp suaát vaø
nhieät ñoä
¾Haàu heát caùc loaïi chaát loûng raát khoù neùn neân ñöôïc xem nhö laø löu chaát khoâng neùn
¾Moät doøng khí chuyeån ñoäng vôùi vaän toác nhoû thì söï thay ñoåi khoái löôïng rieâng khoâng
ñaùng keå neân vaãn ñöôïc xem laø löu chaát khoâng neùn. 
¾Khi doøng khí chuyeån ñoäng vôùi vaän toác lôùn hôn 0,3 laàn vaän toác aâm thanh (khoaûng
100 m/s) thi môùi xem laø löu chaát neùn ñöôïc
2. Ñoái vôùi chaát khí, xem nhö laø khí lyù töôûng: p = ρ RTpV = RT Hay:
¾Trong tröôøng hôïp khí neùn ñaúng
nhieät:
pV = const
Löu yù: Trong caùc coâng thöùc treân, aùp suaát p laø aùp suaát tuyeät ñoái
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 3
Ví duï 1: Noài aùp löïc goàm phaàn truï troøn coù ñöôøng kính d=1000mm, daøi l=2m; ñaùy vaø
naép coù daïng baùn caàu. Noài chöùa ñaày nöôùc vôùi aùp suaát p0. Xaùc ñònh theå tích
nöôùc caàn neùn theâm vaøo noài ñeå taêng aùp suaát trong noài töø p0=0 ñeán
p1=1000at. Bieát heä soá neùn cuûa nöôùc laø βp=4,112.10-5 cm2/kgf=4,19.10-10
m2/N. Xem nhö bình khoâng giaûn nôû khi neùn
l
d
Giaûi:
Goïi V0 ; p0 laø theå tích vaø aùp suaát nöôùc ôû traïng thaùi ñaàu; ñeå sau khi neùn
coù:
V1 ; p1 laø theå tích vaø aùp suaát nöôùc ôû traïng thaùi sau;
Nhö vaäy sau khi neùn theâm nöôùc vaøo, theå tích nöôùc V1 trong bình chính laø
theå tích bình:
3
23
1 2.094395mlπ2
d
2
d
π
3
4V =⎟⎠
⎞⎜⎝
⎛+⎟⎠
⎞⎜⎝
⎛=
1pΔβ
V.pΔ.β
VΔ
pΔ
)VΔV/(VΔ
pΔ
V/VΔ
β
p
1p10
p −=⇒
−−=−=Ta coù:
Theá soá vaøo ta ñöôïc : -89.778lítV-VVΔ 01 ==
Vaäy caàn neùn theâm vaøo bình 89.778 lít nöôùc
Ví duï
2: Daàu moû ñöôïc neùn trong xi lanh baèng theùp thaønh daøy tieát dieän ñeàu nhö hình
veõ. Xem nhö theùp khoâng ñaøn hoài. Coät daàu tröôùc khi neùn laø h=1,5 m, vaø
möïc thuyû ngaân naèm ôû vò trí A-A. Sau khi neùn, aùp suaát taêng töø 0 at leân 50 at, 
thì möïc thuyû ngaân dòch chuyeån leân moät khoaûng Δh=4 mm. Tính suaát ñaøn
hoài cuûa daàu moûGiaûi:
A A
h
Hg
Daàu
moû
Theùp
nöôùc
N/m10-5.44E
h.pΔ
hΔ
pΔ
h.S/hΔ.S
pΔ
V/VΔ
β 20p ==−=−=
2
p
N/m091.84E
β
1K +==⇒
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 4
Giaûi caùch 1:
Ví duï 3: Moät bình theùp coù theå tích taêng 1% khi aùp suaát taêng theâm 70 MPa. ÔÛ
ñieàu kieän chuaån, bình chöùa ñaày nöôùc 450 kg ( ρnöôùc=1000kg/m3). Bieát
Kn=2,06.109 Pa. Tìm khoái löôïng nöôùc caàn theâm vaøo (ôû ñieàu kieän
chuaån) ñeå taêng aùp suaát trong bình leân 70 MPa.
0,45 m3 cuõng chính laø theå tích nöôùc ban ñaàu trong bình ôû ñ.k chuaån.
Goïi V0 ; p0 laø theå tích vaø aùp suaát nöôùc ôû traïng chuaån; ñeå sau khi neùn trôû thaønh
V1 ; p1 (laø theå tích vaø aùp suaát nöôùc ôû traïng thaùi sau);
Ta co theå lyù luaän ñöôïc V1 chính laø theå tích bình luùc sau:
Ta coù:
Nhö vaäy, theå tích nöôùc caàn neùn theâm vaøo bình (tính vôùi ñieàu kieän chuaån): laø:
3
B 0.020487mV- =−==Δ 45,0470487,0VV 0
3
BB1 0.4545mV%1VV =+=
Theå tích bình luùc ñaàu VB tính nhö sau:
3
B m45.01000
450V ==
( ) 310010 0.470487mpΔK
V.KV
VV
pΔVK =−=⇒−−=
Töông öùng vôùi khoái löôïng: 20.48744kgMΔ =
Ví duï 3:
Moät bình theùp coù theå tích taêng 1% khi aùp suaát taêng theâm 70 MPa. ÔÛ ñieàu
kieän chuaån, bình chöùa ñaày nöôùc 450 kg ( ρnöôùc=1000kg/m3). Bieát
Kn=2,06.109 Pa. Tìm khoái löôïng nöôùc caàn theâm vaøo (ôû ñieàu kieän chuaån) 
ñeå taêng aùp suaát trong bình leân 70 MPa.
Giaûi caùch 2:
Goïi V0 ; p0 laø theå tích vaø aùp suaát nöôùc trong bình ôû traïng ban ñaàu; V0=VB
V1 ; p1 laø theå tích vaø aùp suaát nöôùc nöôùc trong bình ôû traïng thaùi sau;
Nhö vaäy sau khi neùn trong bình coøn roãng moät theå tích laø:
Ta coù:
Nhö vaäy, theå tích nöôùc caàn neùn theâm vaøo bình (tính vôùi ñieàu kieän chuaån p0) : laø:
3
0 0.020487mVΔ =
BB101 V%1VΔV%1)V-V(VΔ +−=+=
Theå tích bình luùc ñaàu VB tính nhö sau:
3
B m45.01000
450V ==
3
B
0
1
0
0 0.019791mV%1K
pΔ.VVΔ
K
pΔ.VVΔ
VΔ
pΔVK =+=⇒−=⇒−=
Töông öùng vôùi khoái löôïng: 20.48744kgMΔ =
 ΔV1 laø theå tích phaàn roãng maø ta caàn boå sung nöôùc theâm vaøo bình öùng vôùi aùp suaát p1
Ñeå tính theå tích nöôùc ΔV0 töông öùng ñoù vôùi ñieàu kieän aùp suaát p0, ta caàn tính laïi moät
laàn nöõa qua suaát ñaøn hoài K: 3
0
1
0
01
0 0.020487mVΔpΔK
VΔ.KVΔ
VΔVΔ
pΔVΔK =⇒−=⇒−−=
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 5
Ví duï 4: Neùn khí vaøo bình theùp coù theå tích 0,3 m3 döôùi aùp suaát 100at. Sau thôøi gian bò
roø, aùp suaát trong bình coøn laïi 90 at. Boû qua söï bieán daïng cuûa bình. Tìm theå tích
khí bò roø öùng vôùi ñ. kieän aùp suaát khí trôøi pa=1at. Xem quaù trình neùn laø ñaúng
nhieät
Giaûi
Goïi V0 ; p0 laø theå tích vaø aùp suaát khí trong bình ôû traïng chuaån ban ñaàu; 
V1 ; p1 laø theå tích vaø aùp suaát cuõng cuûa khoái khí ñoù ôû traïng thaùi sau;
Ta coù:
3
a
1
a 3mp
V.pΔVΔ ==
3
1
0
11100 0.333333mp
pVVpVpV ==⇒=
(V1-V0)=ΔV laø theå tích khí bò maát ñi (vì bình chæ coøn chöùa laïi V0), öùng vôùi aùp suaát 90 at :
Ñeå tính theå tích khí ΔVa töông öùng ñoù vôùi ñieàu kieän aùp suaát pa, ta caàn tính laïi moät
laàn nöõa :
Một bình gas ban đầu coù khối lượng M = 15 kg coù aùp suất dö po = 500 kPa . Sau
một thời gian sử dụng , aáp suất dö trong bình coøn lại p = 300 Kpa. Biết vỏ bình
gas coù khối lượng 5 kg vaø khoâng bị thay đñổi khi aùp suất thay đổi. Tính khối
lượng gas ñaõ sử dụng trong thời gian treân
Ví duï 4a: (xem Baitaùp+2.xls, SV töï giaûi)
3.343922426.65607810530050015
MgazsudungMgaz1Mgaz0Mvop1, Kpap0,KpaM
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 6
2.3 Tính nhôùt:
Heä soá nhôùt phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä
Chaát loûng: μ giaûm khi nhieät ñoä taêng
Chaát khí: μ taêng khi nhieät ñoä taêng
Heä soá nhôùt phuï thuoäc vaøo aùp suaát: Chaát loûng: μ taêng khi p taêng
Chaát khí : μ khoâng ñoåi khi p thay ñoåi
Tính chaát cuûa heä soá nhôùt μ :
τ
du/dn
l.c
Bin
gha
m
l.c lyù töôûng
l.c
Ne
wt
on
l.c
Ph
i N
ew
ton
l.c
Ph
i N
ew
ton
Chaát loûng Newton vaø phi Newton
Haàu heát caùc loaïi löu chaát thoâng thöôøng nhö nöôùc, 
xaêng, daàu  ñeàu thoûa maõn coâng thöùc Newton, tuy
nhieân coù moät soá chaát loûng (haéc ín, nhöïa noùng chaûy, 
daàu thoâ ..) khoâng tuaân theo coâng thöùc Newton ñöôïc
goïi laø chaát loûng phi Newton, hoaëc ñoái vôùi chaát
loûng thoâng thöôøng khi chaûy ôû traïng thaùi chaûy roái
cuõng khoâng tuaân theo coâng thöùc Newton. 
n
u
A
Chaát loûng Newton chaûy taàng ⇒ Ñònh luaät ms nhôùt Newton: dn
du
μ""τ −=
AτFms =Nhö vaäy löïc ma saùt nhôùt seõ tính baèng
2
2 4 2
:[ /( . ); . /( ); . , ];1 0,1 /( . )
:[ / ; ];1 10 /
kg m s N s m Pa s poise poise kg m s
m s stokes st m s
μ
μν ρ
−
=
= =
Ví duï
5: Ñöôøng oáng coù ñöôøng kính d, daøi l, daãn daàu vôùi heä soá nhôøn μ, khoái löôïng
rieâng ρ. Daàu chuyeån ñoäng theo quy luaät sau:
u=ady-ay2 (a>0; 0<=y<=d/2). Tìm löïc ma saùt cuûa daàu leân thaønh oáng
Giaûi
)2( aday
dy
du +−== μμτ
Choïn truïc toaï ñoä nhö hình veõ, xeùt lôùp chaát loûng baát kyø coù toaï
ñoä y (lôùp chaát loûng naøy coù dieän tích laø dieän tích maët truï coù
ñöôøng kính (d-2y)). Ta coù:
Taïi thaønh oáng: y=0; suy ra: 
y
x
d
l
umax)(adμτ =
Nhö vaäy löïc ma saùt cuûa daàu leân thaønh oáng laø: 
2)).(( alddladAFms πμπμτ ===
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 7
Ví duï
6:
Taám phaúng dieän tích A tröôït ngang treân maët phaúng treân lôùp daàu boâi trôn
coù beà daøy t, heä soá nhôùt μ vôùi vaän toác V. Tìm phaân boá vaän toác lôùp daàu theo
phöông phaùp tuyeán n cuûa chuyeån ñoäng
Giaûi
Phaân tích löïc taùc duïng leân lôùp chaát loûng baát lyø
coù toaï ñoä n nhö hình veõ, ta coù:
n
μ,t
0
V
G
Fms F
N
Cn
A
Fudn
A
Fdu
dn
duAFF ms +=⇒=⇒== μμμ
Taïi n=0 ta coù u=0, suy ra C=0
Taïi n=t ta coù u=V, suy ra:
t
VAFt
A
FV μμ =⇒=
Thay vaøo treân ta coù ñöôïc bieán thieân u treân n theo quy luaät tuyeán tính:
n
t
Vu =
Nhaän xeùt thaáy öùng suaát tieáp τ=const treân phöông n
Ví duï
7:
Taám phaúng dieän tích A=64 cm2 ; naëng Gp=7,85N tröôït treân maët phaúng
nghieâng goùc α=120 treân lôùp daàu boâi trôn coù beà daøy t=0,5mm, vôùi vaän toác
ñeàu V=0,05 m/s. Tìm heä soá nhôùt μ cuûa lôùp daàu vaø coâng suaát ñeå keùo taám
phaúng ngöôïc doác vôùi vaän toác neâu treân. Cho γdau=8820 N/m3
Giaûi
αγμ sin))(( ntAG
dn
duA p −+=⇔
Taïi n=0 ta coù u=0, suy ra C=0
Taïi n=t ta coù u=V, suy ra:
Baây giôø taám phaúng chuyeån ñoäng nhôø löïc troïng
tröôøng G chieáu treân phöông chuyeån ñoäng:
dnnt
A
G
du p ⎟⎟⎠
⎞
⎜⎜⎝
⎛ −⎥⎦
⎤⎢⎣
⎡ +=⇒ μ
αγαμ
γ
μ
sinsin
Cnnt
A
G
u p +−⎥⎦
⎤⎢⎣
⎡ +=⇒
2
sinsin
2
μ
αγαμ
γ
μ
2
sinsin
2ttt
A
G
V p μ
αγαμ
γ
μ −⎥⎦
⎤⎢⎣
⎡ +=
2p m/Ns56.2tαsin
V2
tγ
AV
G
μ =⎥⎦
⎤⎢⎣
⎡ +=⇒
msFG =αsin
n
μ,t V
G
co
sα
F
ms
Gsin α
N
α
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 8
n
V
F
k Gsin α
α
F
ms
Ñeå keùo taám phaúng ngöôïc leân vôùi vaän toác V=0,05 
m/s, ta caàn taùc ñoäng vaøo taám phaúng moät löïc
ngöôïc leân theo phöông chuyeån ñoäng coù giaù trò
baèng Fk:
αγαμα sin)(sinsin ntAGF
dn
duAFGF pkmsk −−−=⇔+=
2
sinsin
2
sinsinsin 2 tAG
t
VAF
A
tAt
A
AtGF
V k
pk αγαμμ
αγ
μ
αγα ++=⇒+−−=⇒
Theá coâng thöùc tính μ vaøo ta ñöôïc: tAGFk αγα sinsin2 +=
Nhö vaäy ta caàn moät coâng suaát laø :
( ) WtAGVFVN k 164.0sinsin2. =+== αγα
Choïn heä truïc toaï ñoä nhö hình veõ. Xeùt löïc taùc duïng leân moät lôùp vi phaân chaát loûng
caân baèng, ôû toaï ñoä y :
Ví duï
8: Moät loaïi nhôùt coù ρ, μ chaûy ñeàu treân maët phaúng nghieâng 1 goùc α so vôùi maët
phaúng ngang. Tìm beà daøy t cuûa lôùp nhôùt.
Giaûi
αγμ sin)( yt
dn
duA −=⇔
Ta bieát raèng taïi y=0 thì u=0, taïi y=t thì u=V; neân:
dyytdu ⎟⎟⎠
⎞⎜⎜⎝
⎛ −=⇒ )(sinμ
αγ
μ
αγ
μ
αγ
2
sinsin 22
0
ttuu tty −=−⇒ ==
msFG =αsin n
μ,t V
G
co
s
α
F
ms
Gsin α
N
α
αγ
μ
sin
2 Vt =⇒
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 9
Giaûi
Ví duï
9:
Moät truïc coù ñöôøng kính d=10cm ñöôïc giöõ thaúng ñöùng bôûi moät oå truïc daøi
l=25cm. Khe hôû ñoàng truïc coù beà daøy khoâng ñoåi baèng h=0,1mm ñöôïc boâi
trôn baèng daàu nhôùt coù μ=125cpoise. Truïc quay vôùi toác ñoä n=240 voøng/ph. 
Tìm ngaãu löïc caûn do oå truïc gaây ra vaø coâng suaát tieâu hao.
Taïi y=0 
thì u=0:
)(
)(
1
2 2
yhrd
yhrl
Mdu −+⎟⎟⎠
⎞
⎜⎜⎝
⎛
−+−= ∫∫ πμ
dy
duyhrlyhrAM ms μπτ 2)(2)( −+=−+=
μ=125cpoise=1,25 poise=1,25dyne.s/cm2=0,125 Ns/m2
Choïn heä truïc toaï ñoä nhö hình veõ. Xeùt moät lôùp chaát loûng ôû toaï ñoä y tính töø thaønh
raén, ta tìm moment löïc ma saùt cuûa lôùp chaát loûng naøy:
d
l
h
u
y
r
0
hy
Khi truïc quay oån ñònh thì Mms=Mtruïc=const
C
yhrl
Mu +−+=⇒ )(
1
2πμ
⎟⎟⎠
⎞
⎜⎜⎝
⎛
+−−+=⇒+−= hryhrl
Mu
hrl
MC 11
2)(
1
2 πμπμ
Taïi y=h thì u=V= ωr= πnr/30: ⎟⎠
⎞⎜⎝
⎛
+−=⇒ hr
1
r
1
lπμ2
M
30
nrπ
Coâng suaát tieâu hao: 154.72W30
.... ===== nMMrFVFN πωω
Ñeå ñôn giaûn, ta xem phaân boá vaän toác theo phöông y laø tuyeán tính, luùc aáy:
6.168503Nm
15
..2.
32
====
h
nlrrrl
h
rrAM trutru
μππωμτ
6.156166Nm)(
15
22
=+=
h
hrrnlM μπSuy ra moment ma saùt:
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 10
Ví duï 10: Khe hôû beà daøy t giöõa hai ñóa troøn ñöôøng kính d naèm ngang cuøng truïc
ñöôïc boâi trôn baèng daàu nhôùt coù μ,ρ. Moät ñóa coá ñònh, moät ñóa quay 
vôùi toác ñoä n voøng/ph. Tìm ngaãu löïc caûn vaø coâng suaát.
d
t
V=ωr
y
r
0
y
dr
n
rdr
dy
dudAdFms πμτ 2==
Choïn heä truïc toaï ñoä nhö hình veõ. Xeùt moät vi phaân lôùp chaát loûng hình vaønh khuyeân
daøy dr ôû toaï ñoä y tính töø ñóa coá ñònh ôû döôùi, löïc ma saùt taùc duïng leân vi phaân naøy laø:
Ñaây laø chuyeån ñoäng töông ñoái giöõa hai taám phaúng ngang, neân ta chaáp nhaän ñöôïc
quy luaät tuyeán tính cuûa vaän toác theo phöông y:
drr
t
rdr
t
rdFms
222 πμωπωμ ==⇒
Coâng suaát :
t
dnnMMN
.2880030
.
423 μππω ===
4
22 42/
0
3 r
t
drr
t
M
d πμωπμω∫ ==Nhö vaäy moment ma saùt:
Suy ra : drr
t
rrdr
t
rrdFdM msms
32.2. πμωπωμ ===⇒
2 4
960.
n dM
t
π μ=
Laø aùp suaát hôi treân beà maët chaát loûng kín. Khi toác ñoä boác hôi cuûa caùc
phaân töû löu chaát baèng toác ñoä ngöng tuï thì treân beà maët löu chaát ñaït tôùi
aùp suaát hôi baõo hoaø.
¾AÙp suaát hôi baõo hoaø taêng theo nhieät ñoä
Ví duï ôû 20 0C, pbaõo hoaø cuûa nöôùc laø 0,025 at=0,25 m nöôùc
ôû 1000C, pbaõo hoa cuûa nöôùc laø 1at=10mnöôùc
¾Khi aùp suaát chaát loûng ≤ AÙp suaát hôi baõo hoaø ⇒ chaát loûng baét ñaàu soâi (hoaù khí).
Ví duï coù theå cho nöôùc soâi ôû 200C neáu haï aùp suaát xuoáng coøn 0,025at.
¾Trong moät soá ñieàu kieän cuï theå, hieän töôïng Cavitation (khí thöïc) xaûy ra khi aùp suaát
chaát loûng nhoû hôn Pbaõo hoaø
2.4 AÙp suaát hôi:
PGS.TS. Nguyen Thi Bay, DHBK tp. HCM; www4.hcmut.edu.vn/~ntbay
 MO DAU 11
2.5 Söùc caêng beà maët vaø hieän töôïng mao daãn:
Fkhí
Fnöôùc
Xeùt löïc huùt giöõa caùc phaân töû chaát loûng vaø khí
treân beà maët thoaùng:
Fkhí < Fnöôùc ⇒ coøn löïc thöøa höôùng vaøo chaát loûng,; 
⇒laøm beà maët chaát loûng nhö maøng moûng bò caêng ;
⇒Söùc caêng beà maët σ : löïc caêng treân 1 ñôn vò chieàu daøinaèm trong beà maët
cong vuoâng goùc vôùi ñöôøng baát kyø treân beà maët
→ haït nöôùc coù daïng caàu
nöôùc
h
Ftt-n>Fn Hg
h
Ftt-Hg<FHgFn<<<FHg<Ftt
hieän töôïng mao daãn
III. CAÙC LÖÏC TAÙC DUÏNG TRONG LÖU CHAÁT
Ví duï veà löïc khoái: 
¾Löïc khoái laø löïc troïng tröôøng G : Fx=0, Fy=0 , Fz=-g
¾Löïc khoái laø G+Fqt (theo phöông x): Fx=-a, Fy=0 , Fz=-g
¾Löïc khoái laø G+Fly taâm : Fx=ω2x, Fy=ω2y, Fz=-g
Noäi löïc
Ngoaïi löïc Löïc khoái V
FF k
V Δ
Δ=
→Δ ρ0lim
G
Cöôøng ñoä
löïc khoái ),,( zyx FFFF =
G
σ
σn
τ
¾Khi löu chaát tónh: τ=0→ p = σn: AÙp suaát thuyû
tónh
Löïc maët A
Fm
A Δ
Δ= →Δ 0limσ
G
Cöôøng ñoä
löïc maët ),( nστσ =G