Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên Lớp 7 Sách Cánh diều - Chủ đề 8: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật - Bài 18: Quang hợp ở thực vật

 Tuần: 21, 22 Phê duyệt của Tổ chuyên môn
 Tổ trưởng:
 Nguyễn Thị Khuyên
 CHỦ ĐỀ 8: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG 
 Ở SINH VẬT
 BÀI 18: QUANG HỢP Ở THỰC VẬT
 (Thời gian thực hiện 04 tiết)
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Nêu được vai trò của lá cây với chức năng quang hợp.
- Nêu được khái niệm, nguyên liệu và sản phẩm của quang hợp.
- Viết được phương trình quang hợp dạng chữ.
-Vẽ được sơ đồ diễn tả quang hợp diễn ra ở lá cây, và nêu được mối quan hệ 
giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.
-Tiến hành được thí nghiệm chứng minh quang hợp ở cây xanh
 2. Năng lực:
 2.1. Năng lực chung: 
 - Năng lực tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan 
sát tranh ảnh để tìm hiểu về cấu tạo của lá cây phù hợp với chức năng quang hợp.
 - Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để tìm hiểu nguyên liệu 
và sản phẩm của quá trình quang hợp
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng hiểu biết về quang hợp để 
giải thích được ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh
 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên : 
 - Năng lực nhận biết KHTN: Nhận biết cấu tạo của lá; nguyên liệu và sản 
phẩm của quang hợp.
 - Năng lực tìm hiểu tự nhiên:Nêu được sự diễn ra quá trình quang hợp ở 
cây xanh - Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học: Thấy được tầm quan trọng của ánh 
 sáng để trồng và bảo vệ cây xanh.
 3. Phẩm chất:
 - Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
 - Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân 
 nhằm tìm hiểu về quang hợp ở thực vật. 
 - Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm 
 vụ thí nghiệm chứng minh quang hợp ở cây xanh
 - Trung thực, cẩn thận trong thực hành, ghi chép kết quả thí nghiệm 
 II. Thiết bị dạy học và học liệu
1. Giáo viên:
- Hình ảnh, video quá trình quang hợp.
- Hình ảnh chiếc lá cắt ngang và lên kính hiển vi,lá thật.
- Phiếu học tập KWL và phiếu học điền vào phương trình quá trình quang hợp.
2. Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: Phiếu học tập
3. Học sinh: 
- Bài cũ ở nhà: Xem lại kiến thức về cấu tạo tế bào thực vật, vai trò của thực vật ở 
 bài 12, 20 KHTN 6, bài 17 KHTN 7 về TĐC và chuyển hóa năng lượng trong cơ 
 thể
- Đọc nghiên cứu và tìm hiểu trước bài ở nhà, kẻ phiếu bài tập vào vở 
 III. Tiến trình dạy học
 1. Hoạt động 1: Mở đầu (Xác định vấn đề học tập là sự tổng hợp chất 
 hữu cơ thông qua quá trình quang hợp) 
 a) Mục tiêu: 
 - Giúp học sinh xác định được vấn đề cần học tập là chất hữu cơ được 
 tổng hợp ở thực vật thông qua quá trình quang hợp 
 b) Nội dung:
 - Học sinh thực hiện nhiệm vụ cá nhân trên phiếu học tập KWL, để kiểm 
 tra kiến thức nền của học sinh về sự tổng hợp chất hữu cơ ở cây xanh.
 c) Sản phẩm: 
 - Câu trả lời của học sinh ghi trên phiếu học tập KWL, có thể: muốn tìm 
 hiểu quang hợp là gì?, ánh sáng mặt trời có tác dụng gì?,chất hữu cơ để làm gì?...
 d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung
 *Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Chiếu hình ảnh 18.1 SGK 
 -Ở lớp 6 khi học về tế bào TV, HS đã biết tế bào TV có lục 
 lạp, có khả năng hấp thụ ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ 
 tức là thực hiện quang hợp.
 - Quan sát hình 181, cho biết thực vật có thể tự tổng hợp 
 chất hữu cơ từ những nguyên liệu nào. Chất hữu cơ được 
 tổng hợp ở thực vật thông qua quá trình nào?
 GV phát phiếu học tập KWL và yêu cầu học sinh thực hiện 
 cá nhân theo yêu cầu viết trên phiếu trong 2 phút.
 *Thực hiện nhiệm vụ học tập
 - HS hoạt động nhóm đôi, cá nhân trình bày theo yêu cầu 
 của GV. 
 Hoàn thành phiếu học tập:
 Những nguyên liệu thực Tên quá trình thực hiện 
 vật cần dùng để tổng hợp 
 chất hữu cơ 
• Quá trình tổng hợp chất hữu cơ ở thực vật cần nguyên liệu 
 là: nước (H2O), carbon dioxide (CO2), ánh sáng mặt trời 
 (quang năng).
• Chất hữu cơ được tổng hợp ở thực vật thông qua quá trình: 
 Quang hợp.
 - Giáo viên: Theo dõi và bổ sung khi cần.
 *Báo cáo kết quả và thảo luận
 - GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án, mỗi HS trình 
 bày nội dung tương ứng trong phiếu, những HS trình bày bổ sung sau không trùng nội dung với HS trình bày trước. 
 GV liệt kê đáp án của HS trên bảng
 *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
 - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá:
 - Giáo viên nhận xét, đánh giá: 
 ->Giáo viên gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học
 Để trả lời câu hỏi trên đầy đủ và chính xác nhất chúng ta vào 
 bài học hôm nay.
 ->Giáo viên nêu mục tiêu bài học:
 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 
 a) Mục tiêu: 
- Nêu được vai trò của lá cây với chức năng quang hợp.
- Nêu được khái niệm QUANG HỢP , nguyên liệu và sản phẩm của quang hợp.
- Viết được phương trình quang hợp dạng chữ.
- Nêu được mối quan hệ giũa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.
 b) Nội dung:
 - Học sinh làm việc nhóm cặp đôi nghiên cứu thông tin ,nghiên cứu hình 
18.2 trong SGK, quan sát tìm hiểu cấu tạo của lá cây:
 Trả lời hệ thống câu hỏi sau vào phiếu học tập:
 H1. Nêu cấu tạo ngoài của lá cây ?
 H2. Điền vào bảng cấu tạo trong của lá cây cho phù hợp? Tìm hiểu cấu tạo 
phù hợp chức năng của các bộ phận của lá trong quá trình quang hợp?
 -HS hoạt động nhóm quan sát hinh 18.2 và thông tin SGK thảo luận bộ phận 
nào của cây, lá cây tham gia quá trình tổng hợp chất hữu cơ của cây? 
 H3. Cây dạng lá kim, cây không có lá có quang hợp không?
 H4.Vai trò của lá cây trong quang hợp?
 - HS hoạt động cá nhân nghiên cứu tài liệu và qua hoạt động quan sát cấu 
tạo của lá thực hiện theo phần hoạt động 2 và trả lời câu hỏi:
 H5. Nêu các chất tham gia và sản phẩm tạo thành của quá trình quang hợp 
ở thực vật?
 H6. Nêu khái niệm quang hợp ?
 H7. Quang hợp có ý nghĩa như thế nào đối với sự sống ?
 H8. Những sinh vật nào có khả năng quang hợp?
 H9. Mô tả mối quan hệ giữa quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng 
lượng ở tế bào lá cây. H10. Viết sơ đồ dạng chữ thể hiện mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển 
hoá năng lượng ở tế bào lá cây?
 c) Sản phẩm: 
 - HS qua hoạt động nhóm quan sát cấu tạo trong của lá, thảo luận nhóm viết 
sơ đồ quá trình quang hợp, 
 d) Tổ chức thực hiện:
 Phát phiếu học tập và nêu yêu cầu cần thực hiện của bài 18:Học sinh 
thảo luận nhóm 2 từng bước thực hiện nhiệm vụ trong phiếu theo yêu cầu 
của giáo viên vào phiếu.
 Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung
 Hoạt động 2.1: Tìm hiểu vai trò của lá cây với chức năng quang hợp
 GV ?: QUANG HỢP diễn ra chủ yếu ở bộ phận nào của 
 cây?
 Quang hợp chủ yếu diễn ra ở lá cây, trong bào quan quang 
 hợp là lục lạp
 Quang hợp là một trong những quá trình trao đổi chất và 
 chuyển hóa năng lượng quan trọng ở thực vật
 - Chúng ta cùng tìm hiểu vai trò của lá cây trong quá trình 
 quang hợp. I. Vai trò của lá cây 
 *Chuyển giao nhiệm vụ học tập với chức năng quang 
 hợp 
 - GV nhắc lại kiến thức lớp 6: kể tên các bộ phận của cây 
 cà chua? - Lá cây gồm: Cuống 
 lá, gân lá, phiến lá. Bên 
 trong lá có các bộ 
 phận: lục lạp, khí 
 khổng, mạch gỗ, mạch 
 rây.
 - Lá cây là cơ quan 
 quang hợp của cây 
 xanh:
 -HS: có thể trả lời : gồm rễ, thân, lá, quả, hoa 
 Sau đó giao nhiệm vụ học tập cặp đôi tìm hiểu thông tin về 
 cấu tạo ngoài, trong của lá SGK trả lời câu hỏi H1,2. - GV phát cho HS quan sát cấu tạo trong của lá trên máy 
chiếu sau đó thảo luận và trả lời câu hỏi H2
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
 HS thảo luận cặp đôi, thống nhất đáp án và ghi chép nội 
dung hoạt động ra phiếu học tập bước 1.
 Bảng 1: Chọn đáp án ở cột B sao cho phù hợp cột A
 Cột A Cột B Kết quả
 1. Mạch dẫn a. giữ lá trên cành, 
 ở gân lá thân cây.
 2. Lục lạp b. trao đổi khí và 
 thoát hơi nước
 3. Khí khổng c. Thu nhận ánh sáng
 4. Cuống lá d. Vận chuyển nước 
 và chất hữu cơ
 HS hoạt động nhóm đưa ra phương án điền vào bảng 2: 
Chọn điền đặc điểm cấu tạo bộ phận của lá phù hợp chức 
năng của nó trong quang hợp 
 Bộ Vai trò trong 
 Đặc điểm
 phận quang hợp
 Dạng bản dẹt, 
 Thu nhận được 
 Phiến lá hướng nằm vuông 
 nhiều ánh sáng.
 góc với thân cây.
 Vận chuyển nước 
 đến lục lạp và vận 
 Có mạch dẫn, cứng chuyển chất hữu cơ từ 
 Gân lá cáp, nằm ở trong cấu lục lạp về cuống lá, từ 
 trúc lá. đó vận chuyển đến 
 các bộ phận khác của 
 cây. Thu nhận ánh sáng 
 Nằm ở lớp giữa của dùng cho tổng hợp 
 Lục lạp
 lá, chứa diệp lục. chất hữu cơ cho lá 
 cây. 
 Phân bố trên bề mặt 
 Khí Trao đổi khí và thoát 
 lá, có khả năng đóng, 
 khổng hơi nước.
 mở.
 HS liên hệ cây lá kim, cây xương rồng thực hiện quang 
 hợp phù hợp với điều kiện sống, trả lời H.3
 *Báo cáo kết quả và thảo luận
 GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình 
 bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
 *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
 - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.
 - Giáo viên nhận xét, đánh giá.
 - GV nhận xét và chốt nội dung nhận biết : 
 H4:Lá là cơ quan quang hợp của cây xanh
 Hoạt động 2.2: Quá trình quang hợp
 *Chuyển giao nhiệm vụ học tập
 - GV yêu cầu HS nghiên cứu hình sơ đồ quang hợp (có thể 
 chiếu clip)sau đó giao nhiệm vụ cho HS yêu cầu HS nghiên 
 cứu tài liệu và thực hiện theo hoạt động 2 và trả lời câu hỏi 
 H5,6,7,8.
 *Thực hiện nhiệm vụ học tập II. Quá trình quang 
 hợp 
 HS hoạt động đưa ra đáp án có thể:
 -H5:
 Trong quá trình quang hợp ở thực vật:
• Các chất tham gia là: nước và carbaon dioxide và ánh sáng
• Sản phẩm: chất hữu cơ (ví dụ như đường glucozo) và 
 oxygen
 -H6: Khái niệm quang hợp, sơ đồ dạng chữ của quá trình quang -Quang hợp là quá 
 hợp trình thu nhận và 
 chuyển hóa năng lượng 
 ánh sang, tổng hợp nên 
 các chất hữu cơ từ các 
 chất vô cơ như nước, 
 khí carbon dioxide, 
 diễn ra ở tế bào có chất 
 diệp lục, đồng thời thải 
 ra khí oxygen.
 - PT QUANG HỢP:
 Nước + Carbon dioxide 
 Ánh sáng ->
  Chất hữu cơ + 
 oxygen
 Diệp lục
 H 7: Là nguồn cung cấp oxy số một trong khí quyển.
• Quá trình quang hợp ở thực vật cũng là nguồn cung cấp quan 
 trọng cho các nguyên liệu ngành công nghiệp và dược liệu.
• Góp phần tạo nên mối quan hệ dinh dưỡng (năng lượng) 
 giữa thực vật, con người và động vật.
• Ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến hầu hết sự sống trên 
 Trái đất.
• Đóng vai trò là quá trình cung cấp năng lượng chính cho hầu 
 hết các cây cối và thực vật.
 -H8: Những sinh vật có khả năng quang hợp là: Sinh vật có 
 lục lạp chứa diệp lục (bào quan quang hợp).
 *Báo cáo kết quả và thảo luận
 GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình 
 bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
 *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
 - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.
 - Giáo viên nhận xét, đánh giá.
 - GV nhận xét và chốt nội dung khái niệm và phương trình 
 tổng quát quá trình quang hợp ở cây xanh Hoạt động 2.3: Mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong 
 quang hợp
 *Chuyển giao nhiệm vụ học tập III. Mối quan hệ giữa 
 - GV nhắc lại sự trao đổi chất và năng lượng ở bài 17 sau trao đổi chất và 
 đó giao nhiệm vụ cho HS yêu cầu HS nghiên cứu tài liệu chuyển hóa năng 
 quan sát hình 18.3 và thực hiện theo hoạt động 3 để trả lời lượng trong quang 
 câu hỏi H9,H10 hợp
 *Thực hiện nhiệm vụ học tập
 HS hoạt động nhóm đại diện đưa ra đáp án có thể: - Trong quá trình 
 H9: quang hợp, một phần 
 năng lượng ánh sáng 
• Năng lượng từ ánh sáng mặt trời đến lục lạp chuyển hoá chuyển hóa thành năng 
 thành năng lượng hoá học tích luỹ trong chất hữu cơ ở lá lượng hóa học tích lũy 
 cây. trong các chất hữu cơ ở 
 lá cây. • Vật chất từ môi trường bên ngoài như nước và carbon - Trao đổi chất và 
 dioxide được vận chuyển đến lục lạp biến đổi hoá học tạo ra chuyển hóa năng lượng 
 chất hữu cơ và oxygen trong quang hợp có 
 mối quan hệ chặt chẽ , 
 hai quá trình luôn diễn 
 ra đồng thời gắn liền 
 với nhau.
 H10:
 As mặt trời
 Cacbon dioxit + Nước Chất hữu cơ +Oxigen
 (Các chất vô cơ) (Quang năng) ( Hóa năng )
 *Báo cáo kết quả và thảo luận
 GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình 
 bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
 *Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
 - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.
 - Giáo viên nhận xét, đánh giá.
 - GV nhận xét và chốt nội dung mối quan hệ giữa trao đổi 
 chất và chuyển hóa năng lượng trong quá trình quang hợp 
 ở cây xanh
 3. Hoạt động 3: Luyện tập
 a) Mục tiêu: 
 - Hệ thống được một số kiến thức đã học.
 b) Nội dung:
 - HS thực hiện cá nhân phần “Con đã học được trong giờ học” trên phiếu 
 học tập KWL.
 - HS tóm tắt nội dung bài học .
 c) Sản phẩm: 
 - HS trình bày quan điểm cá nhân về đáp án trên phiếu học tập KWL.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung
 *Chuyển giao nhiệm vụ học tập Sơ đồ tư duy bài học sáng tạo ở 
 GV yêu cầu HS thực hiện cá nhân phần “Con đã mỗi học sinh
 học được trong giờ học” trên phiếu học tập KWL (không bắt buộc chuẩn)