Lập kế hoạch dạy học tích hợp các nội dung giáo dục ở tiểu học

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 THÀNH PHỐ MỸ THO Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN HUỆ
BÀI THU HOẠCH BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN
MODULE TH 12: LẬP KẾ HOẠCH DẠY HỌC TÍCH HỢP 
 CÁC NỘI DUNG GIÁO DỤC Ở TIỂU HỌC
- - - - - - - - - - - - - - - -
Họ và tên : Lê Quốc Thiện 
 Chức vụ : Giáo viên 
Đơn vị : Trường Tiểu học Nguyễn Huệ
 Dạy lớp: Thể dục K2, K4, K5
 Đưa tư tưởng sư phạm tích hợp vào trong quá trình dạy học là cần thiết. dạy học tích hợp là một xu hướng của lí luận dạy học và được nhiều nước trên thế giới thực hiện.
 Cùng với xu thế đổi mới về giáo dục tại Việt Nam, thì chương trình dạy nghề trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp được thiết kế theo quan điểm kết hợp môn học và module kỹ năng hành nghề. Các module được xây dựng theo quan điểm hướng đến năng lực thực hiện. Module là một đơn vị học tập có tính trọn vẹn, tích hợp giữa lý thuyết và thực hành để học sinh sau khi học xong có năng lực thực hiện được công việc cụ thể của nghề nghiệp. Như vậy dạy học các module thực chất là dạy học tích hợp nội dung để nhằm hướng đến mục đích sau : A. Mục đích  - Gắn kết đào tạo với lao động. - Học đi đôi với hành, chú trong năng lực hoạt động. - Dạy học hướng đến hình thành các năng lực nghề nghiệp, đặc biệt năng lực hoạt động nghề. - Khuyến kích học sinh học một cách toàn diện hơn (Không chỉ là kiến thức chuyên môn mà còn học năng lực từ ứng dụng các kiến thức đó). - Nội dung dạy học có tính động hơn là dự trữ. - Học sinh tích cực, chủ động, độc lập hơn...
 B. Đặc điểm của dạy học tích hợp:           Dạy học tích hợp có các đặc điểm sau: 1. Lấy người học làm trung tâm:
 Dạy học lấy học sinh làm trung tâm được xem là phương pháp đáp ứng yêu cầu cơ bản của mục tiêu giáo dục nhất là đối với giáo dục nghề nghiệp, có khả năng định hướng việc tổ chức quá trình dạy học thành quá trình tự học, quá trình cá nhân hóa học sinh. Dạy học lấy học sinh là trung tâm đòi hỏi học sinh là chủ thể của hoạt động học, họ phải tự học, tự nghiên cứu để tìm ra kiến thức bằng hành động của chính mình, học sinh không chỉ được đặt trước những kiến thức có sẵn ở trong bài giảng của giáo viên mà phải tự đặt mình vào tình huống có vấn đề của thực tiễn, cụ thể và sinh động của nghề nghiệp rồi từ đó tự mình tìm ra cái chưa biết, cái cần khám phá học để hành, hành để học, tức là tự tìm kiếm kiến thức cho bản thân. Trong dạy học lấy học sinh làm trung tâm đòi hỏi học sinh tự thể hiện mình, phát triển năng lực làm việc nhóm, hợp tác với nhóm, với lớp. Sự làm việc theo nhóm này sẽ đưa ra cách thức giải quyết đầy tính sáng tạo, kích thích các thành viên trong nhóm hăng hái tham gia vào gỉai quyết vấn đề. Sự hợp tác giữa học sinh với học sinh là hết sức quan trọng nhưng vẫn chỉ là ngoại lực, điều quan trọng nhất là cần phải phát huy nội lực là tính tự chủ, chủ động nổ lực tìm kiếm kiến thức của học sinh. Còn giáo viên chỉ là người tổ chức và hướng dẫn quá trình học tập, đạo diễn cho học sinh tự tìm kiếm kiến thức và phương thức tìm kiếm kiến thức bằng hành động của chính mình. Giáo viên phải dạy cái mà học sinh cần, các doanh nghiệp đang đòi hỏi để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực có chất lượng cao cho nền kinh tế- xã hội chứ không phải dạy cái mà giáo viên có. Quan hệ giữa giáo viên và học sinh được thực hiện dựa trên cơ sở tin cậy và hợp tác với nhau. Trong quá trình tìm kiếm kiến thức của học sinh có thể chưa chính xác, chưa khoa học, học sinh có thể căn cứ vào kết luận của giáo viên để tự kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm về cách học của mình. Nhận ra những sai sót và biết cách sửa sai đó chính là biết cách học. Dạy học tích hợp biểu hiện cách tiếp cận lấy học sinh là trung tâm, đây là xu hướng chung có nhiều ưu thế so với dạy học truyền thống. 2. Định hướng đầu ra Đặc điểm cơ bản nhất, có ý nghĩa trung tâm của đào tạo nghề theo năng lực thực hiện là định hướng chú ý vào kết quả đầu ra của quá trình đào tạo xem học sinh có thể làm được cái gì vào những công việc thực tiễn để đạt tiêu chuẩn đầu ra. Như vậy, học sinh để làm được cái gì đó đòi hỏi có liên quan đến chương trình, còn để làm tốt công việc gì đó trong thực tiễn như mong đợi thì liên quan đến việc đánh giá kết quả học tập. Học sinh đạt được những đòi hỏi đó còn tùy thuộc vào khả năng của mỗi người. Trong đào tạo, việc định hướng kết quả đầu ra nhằm đảm bảo chất lượng trong quá trình đào tạo, cho phép người sử dụng sản phẩm đào tạo tin tưởng và sử dụng trong một thời gian dài, đồng thời còn góp phần tạo niềm tin cho khách hàng. Dạy học tích hợp chú ý đến kết quả học tập của học sinh để vận dụng vào công việc tương lai nghề nghiệp sau này, đòi hỏi quá trình học tập phải đảm bảo chất lượng và hiệu quả để thực hiện nhiệm vụ. Từ những kết quả đầu ra đi đến xác định vai trò của người có trách nhiệm tạo ra kết quả đầu ra này, một vai trò tập hợp các hành vi được mong đợi theo nhiệm vụ, công việc mà người đó sẽ thực hiện thật sự. Do đó, đòi hỏi giáo viên phải dạy được cả lý thuyết chuyên môn nghề nghiệp vừa phải hướng dẫn quy trình công nghệ, thao tác nghề nghiệp chuẩn xác, phổ biến được kinh nghiệm, nêu được các dạng sai lầm, hư hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục, biết cách tổ chức hướng dẫn luyện tập.
 3. Dạy và học các năng lực thực hiện Dạy học tích hợp do định hướng kết quả đầu ra nên phải xác định được các năng lực mà học sinh cần nắm vững, sự nắm vững này được thể hiện ở các công việc nghề nghiệp theo tiêu chuẩn đặt ra và đã được xác định trong việc phân tích nghề khi xây dựng chương trình. Xu thế hiện nay của các chương trình dạy nghề đều được xây dựng trên cơ sở tổ hợp các năng lực cần có của người lao động trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Phương pháp được dùng phổ biến để xây dựng chương trình là phương pháp phân tích nghề hoặc phân tích chức năng của từng nghề cụ thể. Theo các phương pháp này, các chương trình đào tạo nghề thường được kết cấu theo các module năng lực thực hiện. Điều này cũng đồng nghĩa với việc các nội dung giảng dạy trong module phải được xây dựng theo hướng “tiếp cận theo kỹ năng”. Dạy học tích hợp có thể hiểu là một hình thức dạy học kết hợp giữa dạy lý thuyết và dạy thực hành, qua đó ở học sinh hình thành một năng lực nào đó hay kỹ năng hành nghề nhằm đáp ứng được mục tiêu của module. Dạy học phải làm cho học sinh có các năng lực tương ứng với chương trình. Do đó, việc dạy kiến thức lý thuyết không phải ở mức độ hàn lâm mà chỉ ở mức độ cần thiết nhằm hỗ trợ cho sự phát triển các năng lực thực hành ở mỗi học sinh. Trong dạy học tích hợp, lý thuyết là hệ thống tri thức khoa học chuyên ngành về những vấn đề cơ bản, về những quy luật chung của lĩnh vực chuyên ngành đó. Hơn nữa, việc dạy lý thuyết thuần túy sẽ dẫn đến tình trạng lý thuyết suông, kiến thức sách vở không mang lại lợi ích thực tiễn. Do đó, cần gắn lý thuyết với thực hành trong quá trình dạy học. Thực hành là hình thức luyện tập để trau dồi kỹ năng, kỹ xảo hoạt động giúp cho học sinh hiểu rõ và nắm vững kiến thức lý thuyết. Đây là khâu cơ bản để thực hiện nguyên lý giáo dục học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn. Thực hành phải có đủ phương tiện, kế hoạch, quy trình luyện tập gắn ngay với vấn đề lý thuyết vừa học. Để hình thành cho học sinh một kỹ năng thì cần phải dạy cho họ biết cách kết hợp và huy động hợp lý các nguồn nội lực (kiến thức, khả năng thực hiện và thái độ) và ngoại lực (tất cả những gì có thể huy động được nằm ngoài cá nhân). Như vậy, giáo viên phải định hướng, giúp đỡ, tổ chức, điều chỉnh và động viên hoạt động của học sinh. Sự định hướng của giáo viên góp phần tạo ra môi trường sư phạm bao gồm các yếu tố cần có đối với sự phát triển của học sinh mà mục tiêu bài học đặt và cách giải quyết chúng. Giáo viên vừa có sự trợ giúp vừa có sự định hướng để giảm bớt những sai lầm cho học sinh ở phần thực hành; đồng thời kích thích, động viên học sinh nẩy sinh nhu cầu, động cơ hứng thú để tạo ra kết quả mới, tức là chuyển hóa những kinh nghiệm đó thành sản phẩm của bản thân. Trong dạy học tích hợp, học sinh được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế, do đó phải trực tiếp quan sát, thảo luận, làm bài tập, giải quyết nhiệm vụ đặt ra theo cách nghĩ của mình, tự lực tìm kiếm nhằm khám phá những điều mình chưa rõ chứ không phải thụ động tiếp thu những tri thức đã được giáo viên sắp xếp. Học sinh cần phải tiếp nhận đối tượng qua các phương tiện nghe, nhìn,...và phân tích đối tượng nhằm làm bộc lộ và phát hiện ra các mối quan hệ bản chất, tất yếu của sự vật, hiện tượng. Từ đó, học sinh vừa nắm được kiến thức vừa nắm được phương pháp thực hành. Như vậy, giáo viên không chỉ đơn thuần truyền đạt kiến thức mà còn hướng dẫn các thao tác thực hành. Hoạt động nào cũng cần có kiểm soát, trong dạy học cũng vậy, giáo viên cũng cần có sự kiểm soát, củng cố những nhận thức đúng, uốn nắn những nhận thức chưa đúng. Việc kiểm soát sự thực hiện qua thông tin, tự đánh giá, điều chỉnh. Việc đánh giá và xác định các năng lực phải theo các quan điểm là học sinh phải thực hành được các công việc giống như người công nhân thực hiện trong thực tế. Việc đánh giá riêng từng người khi họ hoàn thành công việc, đánh giá không phải là đem so sánh học sinh này với học sinh khác mà đánh giá dựa trên Chuẩn kiến thức kỹ năng.
 C. KẾ HOẠCH DẠY HỌC TÍCH HỢP 1. Bài dạy học tích hợp a. Bài dạy tích hợp
 Bài dạy tích hợp là đơn vị học tập nhỏ nhất có khả năng hình thành nơi người học cả kiến thức, kỹ năng, thái độ cần thiết để giải quyết 1 công việc hoặc một phần công việc chuyên môn cụ thể, góp phần hình thành năng lực thực hiện hoạt động nghề nghiệp của họ.
 Khi xây dựng bài dạy theo quan điểm tích hợp, người GV không chỉ chú trọng nội dung kiến thức tích hợp mà còn phải xây dựng một hệ thống hoạt động, thao tác tương ứng nhằm tổ chức, dẫn dắt người học từng bước thực hiện để hình thành năng lực. Bài dạy theo quan điểm tích hợp phải là một giờ học hoạt động phức hợp đòi hỏi sự tích hợp các kiến thức, kỹ năng chuyên môn để giải quyết tình huống nghề nghiệp.
 Bài dạy tích hợp liên quan đến các thành phần sau: - Chương trình đào tạo nghề. - Module giảng dạy. - Giáo án tích hợp. - Đề cương bài giảng theo giáo án. - Đề kiểm tra. - Các mô phỏng, bản vẽ, biểu mẫu sử dụng trong bài giảng.
 Trong đó, giáo án tích hợp là thành phần quan trọng nhất. Vì vậy, để tổ chức dạy học tích hợp thành công đó là GV phải biên soạn được giáo án tích hợp phù hợp với trình độ của người học, với điều kiện thực tiễn của cơ sở đào tạo, nhưng vẫn đảm bảo thời gian và nội dung theo chương trình khung đã quy định.
 b. Giáo án tích hợp Giáo án tích hợp không phải là một bản đề cương kiến thức để giáo viên lên lớp truyền thụ áp đặt cho người học, mà là một bản thiết kế các hoạt động, tình huống nhằm tổ chức cho người học thực hiện trong giờ lên lớp để giải quyết các nhiệm vụ học tập. Việc xây dựng giáo án tích hợp phải đảm bảo các nội dung và cấu trúc đặc thù. Việc lựa chọn hoạt động của giáo viên và học sinh đòi hỏi sự sáng tạo linh hoạt để người học thông qua hoạt động mà tự chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng và thái độ đối với lao động nghề nghiệp và cuộc sống.
 Cấu trúc giáo án tích hợp
GIÁO ÁN SỐ: … ……
Thời gian thực hiện: ………… ……………… ……Tên bài cũ: ………… ……………… ……………… 
Thực hiện từ ngày … …… đến ngày … ……
TÊN BÀI: …………………………………………………………………………………………
 MỤC TIÊU, YÊU CẦU CẦN ĐẠT:
 - Sau lhi học xong bài này học sinh có khả năng: 
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
.
 ĐỒ DÙNG VÀ TRANG THIẾT BỊ DẠY HỌC:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
 NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP:
I . ỔN ĐỊNH LỚP HỌC: Thời gian: ………………
II. THỰC HIỆN BÀI HỌC:
NỘI DUNG
ĐỊNH LƯỢNG
PHƯƠNG PHÁP
I. Phần mở đầu: Dẫn nhập:Giới thiệu tổng quan về bài học. Ví dụ: lịch sử, vị trí, vai trò, câu chuyện, hình ảnh…liên quan đến bài học.
Lựa chọn các hoạt động phù hợp.
Lựa chọn thời gian phù hợp. 
Lựa chọn các phương pháp  phù hợp.
Giới thiêu chủ đề: 
 - Tên bài học: - Mục tiêu:  - Nội dung bài học:(Giới thiệu tổng quan về quy trình công nghệ hoặc trình tự thực hiện kỹ năng cần đạt được theo mục tiêu của bài học)
+ Tiểu kỹ năng 1 (công việc 1)+ Tiểu kỹ năng 2 (công việc 2)+ Tiểu kỹ năng n (công việc n)
Lựa chọn thời gian phù hợp. 
Lựa chọn các phương pháp  phù hợp.
Giải quyết vấn đề: 
 1. Tiểu kỹ năng 1 (công việc 1)a. Lý thuyết liên quan: (chỉ dạy những kiến thức lý thuyết liên quan đến tiểu kỹ năng 1).b. Trình tự thực hiện: (hướng dẫn ban đầu thực hiện tiểu kỹ năng 1).c. Thực hành: (hướng dẫn thường xuyên thực hiện tiểu kỹ năng 1).
n. Tiểu kỹ năng n (công việc n)(Các phần tương tự như thực hiện tiểu kỹ năng 1).
Lựa chọn thời gian phù hợp. 
Lựa chọn các phương pháp  phù hợp.
Kết thúc vấn đề;
- Củng cố kiến thức: (nhấn mạnh các kiến thức lý thuyết liên quan cần lưu ý).- Củng cố kỹ năng: (cũng cố các kỹ năng cần lưu ý; các sai hỏng thường gặp và các cách khắc phục...).- Nhận xét về kết quả học tập: (đánh giá về ý thức và kết quả học tập).- Hướng dẫn chuẩn bị cho buổi học sau: (về kiến thức, về vật tư, dụng cụ...).
Lựa chọn thời gian phù hợp. 
Lựa chọn các phương pháp  phù hợp.
Hướng dẫn tự học:
- Hướng dẫn các tài liệu liên quan đến nội dung của bài học để học sinh tham khảo.- Hướng dẫn tự rèn luyện.
Lựa chọn thời gian phù hợp. 
Lựa chọn các phương pháp  phù hợp.
III. RÚT KINH NGHIỆM SAU KHI DẠY:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
 Người viết thu hoạch
 Lê Quốc Thiện