Thiết kế bài giảng Ngữ văn 12 - Bài học: Đất nước, Nguyễn Khoa Điềm

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ TỚI DỰ GIỜ THĂM LỚP 12B8Thế nào là tính dân tộc trong bài thơ “ Việt Bắc” ( Tố Hữu) KIỂM TRA BÀI CŨ Tieát 29-30: Ñoïc - hieåu vaên baûn ÑAÁT NÖÔÙC Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"Nguyeãn Khoa Ñieàm CẤU TRÚC BÀI HỌC I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Vị trí đoạn tríchII. Đọc – hiểu văn bản 1. Đọc – Chú thích 2. Thể loại – Bố cục 3. Phân tíchIII. Tổng kếtI. Tìm hiểu chung 1. Tác giả a. Tiểu sử Tên thật: Nguyễn Hải Dương Sinh ngày 15. 04. 1943 Quê: xã Phong Hoà, huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế. Gia đình: yêu nước và cách mạng. Cha là Nguyễn Khoa Văn.Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả a. Tiểu sửÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm trong kháng chiến chống Mỹ + Quá trình trưởng thành của bản thân:- Năm 1955 học tại miền Bắc.- Năm 1964 tốt nghiệp khoa Văn, trường Đại học sư phạm Hà Nội.- Tham gia chiến đấu ở miền Nam và hoạt động văn nghệ đến 1975.b. Sự nghiệp: Trường ca Thơ - Giải thưởng: Nhà nước về VHNT năm 2000.Phong phú, đa dạng Tác phẩm chính:Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"- Mặt đường khát vọng (1971, in 1974) Đất ngoại ô (1972) Đất và khát vọng (1984) Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986) Cõi lặng (2007)c. Phong cách nghệ thuật: Thơ Nguyễn Khoa Điềm giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, kết hợp hài hòa giữa trữ tình với chính luận, giữa tri thức văn hóa, văn học dân gian với tư duy nghệ thuật hiện đại.Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Hoàn cảnh sáng tác Năm 1971, ở giữa chiến khu Trị - Thiên, hướng về tuổi trẻ Việt Nam trong những ngày sục sôi đánh Mĩ, Nguyễn Khoa Điềm viết "Mặt đường khát vọng”, in năm 1974.Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm b. Nội dung- Sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng tạm chiếm ở miền Nam trước 1975. - Nhận thức tội ác của Mĩ. - Hướng về nhân dân, đất nước.- Văn bản gồm 9 chươngÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm: b. Nội dungI. Lời chàoII. Báo độngIII. Giặc MĩIV. Tuổi trẻ không yênV. Đất NướcVI. Áo trắng và mặt đườngVII. Giặc MĩVIII. Khoảng lớn âm vangIX. Báo bãoMặt đường khát vọngBản đồ chiến khu Bình-Trị-ThiênÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích: Em hãy nêu vị trí của đoạn trích Phần đầu chương V của trường ca “Mặt đường khát vọng” gồm 89 câuII. Đọc - hiểu văn bản: 1. Đọc - Chú thích - Cảm nhận chung: Cảm nhận chung:* Đọc - Chú thích:- Giọng tâm tình.- Tư tưởng Đất Nước của nhân dân.- Kết cấu/ ba phần; hình ảnh thơ sáng tạo.Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" 2. Thể loại - Bố cục: 2 phần: P1: Từ đầu đến “ muôn đời” Sự cảm nhận của nhà thơ về Đất NướcP2: Còn lại: Tư tưởng Đất Nước của nhân dânII. Đọc - hiểu văn bản:Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" + Bố cục: + Thể loại:Trường ca 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.1. Phần 1: Từ đầu đến “muôn đời” Sự cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về Đất Nước a. Từ đầu đến “ ngày đó” Đất Nước có từ bao giờ? Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồiĐất Nước có trong những cái “ ngày xửa ngày xưa” mẹ thường hay kể.+ Câu 1, 2: Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" Đất Nước có từ xa xưa nhưng gần gũi với mỗi người. 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.1. Phần 1: Từ đầu đến “ muôn đời” Sự cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về Đất NướcĐất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ănĐất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre đánh giặc+ Câu 3, 4: Phong tục tập quán và đặc tính tư tưởng tình cảm của người Việt xưaÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" a. Từ đầu đến “ ngày đó” Đất Nước có từ bao giờ? Đất Nước có từ rất lâu, rất xa trong sâu thẳm của thời gianII. Đọc - hiểu văn bản:Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"- Đất Nước hiện lên với Phong tục tập quán lâu đời của người ViệtĐất Nước có trong hình ảnh "miếng trầu bây giờ bà ăn" Miếng trầu giản dị mà đằm thắm nghĩa tình là một trong những yếu tố hình thành nên Đất Nước. a. Từ đầu đến “ ngày đó” Đất Nước có từ bao giờ? Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"Đất Nước có trong hình ảnh "miếng trầu bây giờ bà ăn" Đất Nước Miếng trầu Sự chuyển hóa trong phạm trù vật thể 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.1. Phần 1: Từ đầu đến “ muôn đời” Sự cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về Đất NướcÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" “ Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc” + Truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm.+ Sức sống của dân tộc Việt Nam. 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản:Bốn dòng thơ đều có từ Đất Nước -> Quá trình hình thành, phát triển.Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" Năm câu tiếp: Đất Nước hiện diện trong cuộc sống của mỗi con người trong mỗi sự vật. Tóc mẹ thì bới sau đầu Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn Cái kèo, cái cột thành tên Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng Đất Nước có từ ngày đóÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" Năm câu tiếp: Đất Nước hiện diện trong cuộc sống của mỗi con người trong mỗi sự vật. - Phong tục tập quán của người phụ nữ Việt tóc “bới sau đầu”.- Tình nghĩa thủy chung “ gừng cay muối mặn” ĐN hiện diện trong phong tục tập quán và trong truyền thống đạo lý của dân tộc. Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" Năm câu tiếp: Đất Nước hiện diện trong cuộc sống của mỗi con người trong mỗi sự vật.- Phong tục đặt tên con“cái kèo, cái cột thành tên” ĐN hiện diện trong mỗi gia đình.“Hạt gạo phải một nắng hai sương”- Tập quán trồng lúa nướcÑaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng"+ Đất Nước với những hình ảnh bình dị, quen thuộc, gần gũi, máu thịt với mỗi người.+ Đất Nước được tác giả phát hiện ở chiều sâu, bề dày văn hóa. Sử dụng những yếu tố của văn hóa dân gian - “khí quyển” văn hóa dân gian bao bọc tác phẩm. “Đất Nước có từ bao giờ?”Nét độc đáo, mới mẻ trong cách cảm nhận về đất nước:Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" THẢO LUẬN NHÓM 3’ Em hãy tìm và phân tích yếu tố văn học dân gian trong 9 câu thơ đầu. Chất liệu văn hóa dân gian; từ Đất Nước điệp 5 lần;  Đất Nước trường tồn, vĩnh hằng-> hiểu và yêu Đất Nước. Tóm lạiĐất Nước là một thực thể, được hình thành và lớn lên cùng tầm vóc lịch sử của dân tộc.Đất Nước có từ ngày cha ông ta tạo nên văn minh vật chất và văn minh tinh thần: quan hệ tốt đẹp trong gia đình, cộng đồng, văn hóa, văn hiến ngàn đời.Ñaát Nöôùc, Trích tröôøng ca " Maët ñöôøng khaùt voïng" Sau khi học xong phần một của bài học, em có cảm nhận như thế nào về Đất Nước? Bày tỏ thái độ và trách nhiệm của bản thân đối với Đất Nước?CÂU HỎI THẢO LUẬN (2 phút) Tiết học kết thúc. Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các em!