Tiết 13- Bài 12: Cơ chế xác định giới tính

 I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH TIẾT 13: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH Haõy quan saùt boä NST cuûa ngöôøi vaø giôùi thieäu caëp naøo laø NST giôùi tính Boä NST ôû ngöôøi Nữ Nam Trong teá baøo löôõng boäi (2n): + Coù caùc caëp NST thöôøng (A) luoân luoân toàn taïi töøng caëp töông ñoàng. + Coù 1 caëp NST giôùi tính XX(töông ñoàng) hoaëc khoâng töông ñoàng(XY) I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH TIẾT 13: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH NST giới tính thường có ở tế bào nào? NST giới tính có mặt ở cả TB sinh dục lẫnTB sinh dưỡng. Baûng so sánh sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ? Chỉ có 1 cặp Có nhiều cặp - Có thể tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY). - Các cặp NST giới tính ở cá thể đực và cái khác nhau. - Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng. - Các cặp NST thường ở cá thể đực và cái hoàn toàn giống nhau. Mang gen quy định tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính Mang gen quy định các tính trạng thường KẾT LUẬN : ở tế bào lưỡng bội (2n) - Có các cặp NST thường tồn tại thành từng cặp tương đồng (ký hiệu là A). - 1 cặp NST giới tính : Tương đồng : XX Không tương đồng : XY - NST giới tính mang gen qui định : + Tính đực, cái. + Các tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính. I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH TIẾT 13: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH Vậy NST xác định giới tính theo cơ chế như thế nào? II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH Con gái Con trai - Có mấy loại tinh trùng và trứng được tạo ra qua giảm phân ? + Qua thụ tinh 2 loại tinh trùng tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau. Do đó tạo ra tỉ lệ đực cái xấp xỉ 1 : 1 ở đa số loài Sinh con trai hay gái là do người mẹ có đúng không ? + Không, vì người bố mới có hai loại tinh trùng khác nhau về giới tính. - Tinh trùng mang NST giới tính nào thụ tinh với trứng để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái? Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1 : 1 ? 44A + XX 44A + XY 22A + X 22A + Y 22A + X 44A + XY 44A + XX CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH Ở NGƯỜI P : BOÁ (XY) MEÏ (XX) X G : P X , Y X 1 F : o o X Y X XX XY Nöõ Nam Tæ leä giôùi tính nam/ nöõ laø 1:1 Tính đực, cái được qui định bởi cặp NST giới tính Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người: (SGK) - Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh. KẾT LUẬN : + Qua thụ tinh 2 loại tinh trùng tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau. Do đó tạo ra tỉ lệ đực cái xấp xỉ 1 : 1 ở đa số loài - Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ? III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH TIẾT 13: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH - Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ? Duøng Metyl testosteron (hormon sinh duïc) taùc ñoäng vaøo caù vaøng caùi coù theå laøm caù caùi bieán thaønh caù ñöïc Tröùng ruøa uû ôû nhieät ñoä döôùi 280 C seõ nôû thaønh con ñöïc, treân 320C thì nôû thaønh con caùi Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái Thầu dầu trồng trong aùnh saùng cường ñoä yeáu thì soá hoa ñöïc giaûm - Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ? - Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ? Kết luận : - Sự phân hoá giới tính không hoàn toàn phụ thuộc vào cặp NST giới tính mà còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường : + Môi trường trong : hooc môn + Môi trường ngoài : nhiệt độ, ánh sáng , nồng độ CO2 … - Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái phù hợp với mục đích sản xuất. III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH TIẾT 13: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH Câu 1 : Tìm các chữ cái phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh : Cơ chế NST xác định giới tính ở người. 44A + XY 22A + X 44A + XX 22A + X 22A + Y 44A + XX 44A + XY CỦNG CỐ Câu 2 : Hoàn thành bảng sau : Sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính 1. Tồn tại nhiều cặp trong tế bào lưỡng bội 2. Tồn tại thành từng cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY) 3. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể. Tæ leä trai gaùi xaáp xæ 1:1 trong caùc tröôøng hôïp: Soá löôïng nghieân cöùu phaûi ñuû lôùn Khoâng bò aûnh höôûng bôûi thieân tai dòch beänh Tröùng vaø tinh truøng thuï tinh hoaøn toaøn ngaãu nhieân ÔÛ ngöôøi, ñoäng vaät coù vuù, ruoài giaám, caây gai.. Caëp NST giôùi tính cuûa gioáng caùi laø: XX, gioáng ñöïc laø XY. ÔÛ chim, eách, boø saùt, böôùm, daâu taây thì ngöôïc laïi MỞ RỘNG KIẾN THỨC DẶN DÒ - VÒ nhµ häc bµi, tr¶ lêi c©u hái SGK. - Häc ghi nhí SGK. - §äc phÇn “Em cã biÕt”. - ChuÈn bÞ tr­íc bµi míi.