Tiết 24: Tiếng Việt: Luật thơ

HỌC SINH LỚP 12B6 KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ!LUAÄT THÔTieát 24 : Tieáng Vieät: I.TÌM HIỂU CHUNG:1/. Khaùi quaùt veà luaät thô :a.Luaät thô: là toàn bộ những qui tắc về số câu, số tiếng, cách hiệp vần, phép hài thanh, ngắt nhịptrong các thể thơ được khái quát theo những kiểu mẫu nhất định-3 nhoùm chính:: + Các thể thơ dân tộc: Lục bát, song thất lục bát, hát nói+ Các thể thơ Đường luật: Ngũ ngôn, thất ngôn+ Các thể thơ hiện đại: Năm tiếng, bảy tiếng, tám tiếng, hỗn hợp, tự do, thơ - văn xuôib. Caùc yeáu toá caáu thành luật thơ: -Tieáng: laø cô sôû ñeå xaùc ñònh luaät thô.Tieáng laø ñôn vò caáu taïo yù nghóa vaø nhaïc ñieäu doøng thô.Tieáng goàm 3 phaàn: phuï aâm ñaàu, vaàn vaø thanh ñieäu.Ví duï: ñaàm-Vaàn thô: laø phaàn ñöôïc laëp laïi ñeå lieân keát doøng tröôùc vôùi doøng sau:Trong ñaàm gì ñeïp baèng senLaù xanh boâng traéng laïii chen nhò vaøng-Haøi thanh, ngaét nhòp2.Moät soá theå thô truyeàn thoánga.Theå luïc baùt -Soá tieáng: 6-8-Vaàn: vaàn löng 6-6, 8-6-Nhòp: nhòp chaün, döïa vaøo soá tieáng coù thanh khoâng ñoåi (2,4,6)-Haøi thanh: coù söï caân xöùng luaän phieân B-T-B ôû caùc tieáng 2-4-6LUAÄT THÔNhôù gì nhö nhôù ngöôøi yeâuTraêng leân ñaàu nuùi, naéng chieàu löng nöôngNhôù töøng baûn khoùi cuøng söôngSôùm khuya beáp löûa ngöôøi thöông ñi veà.(“Vieät Baéc”- Toá Höõu)Thể luïc baùt:Trống Tràng thành lung lay bóng nguyệt,Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây,Chín lần gươm báu trao tayNửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh(Đoàn Thị Điểm(?), Chinh phụ ngâm)LUAÄT THÔThể song Thất lục bátb.Theå song thaát luïc baùt-Soá tieáng: 7-7-6-8-Vaàn: hieäp vần ôû moãi cặp : song thất coù vaàn traéc, luïc baùt coù vaàn baèng, giöõa coù vaàn lieàn.-Nhòp: 3/4 ôû câu song thất, nhòp 2/2/2 ôû câu lục bát-Haøi thanh: caëp song thaát laáy tieáng thöù 3 laøm chuaån.Mặt trăngVằng vặc/ bóng thuyền quyênMây quang/ gió bốn bênNề cho/ trời đất trắngQuét sạch/ núi sông đenCó khuyết/ nhưng tròn mãiTuy già/ vẫn trẻ lênMảnh gương/ chung thế giớiSoi rõ:/ mặt hay, /hèn.LUAÄT THÔNgũ ngôn bát cú c.Caùc theå nguõ ngoân Ñöôøng luaät :- 2 theå chính : töù tuyeät vaø baùt cuù-Boá cuïc : 4 phaàn-Soá tieáng : 5 , soá doøng : 8-Vaàn:1 vaàn, gieo vaàn caùch-Nhòp:leõ 2/3-Haøi thanh: coù söï luaân phieân B-T, hoaëc nieâm B-B, T-T ôû tieáng thöù 2 vaø thöù 4Thất ngôn tứ tuyệt ÔNG PHỖNG ĐÁÔng đứng làm chi đó hỡi ông?Trơ trơ như đá, vững như đồng.Đêm ngày gìn giữ cho ai đó?Non nước đầy vơi có biết không?(Nguyễn Khuyến)LUAÄT THÔd.Caùc theå thaát ngoân Ñöôøng luaät :*Thaát ngoân töù tuyeät :-Soá tieáng: 7 ; Soá doøng : 4-Vaàn chaân, ñoäc vaän, gieo vaàn caùch ; nhòp 4/3 -Haøi thanh: +Nieâm : 1-4 ; 2-3 + Ñoái : 1-2 ; 3-4LUAÄT THÔThất ngôn bát cú CÂU CÁ MÙA THUAo thu lạnh lẽo nước trong veo,Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo.Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.Tựa gối buông cần lâu chẳng được,Cá đâu đớp động dưới chân bèo. (Nguyễn Khuyến)* Thaát ngoân Baùt cuù:-Soá tieáng: 7 ; Soá doøng : 8-Vaàn chaân, ñoäc vaän ; nhòp 4/3 -Haøi thanh: +Nieâm : 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 + Ñoái : 3-4, 5-6 TIẾNG THUEm không nghe /mùa thuDưới trăng mờ /thổn thức?Em không nghe/ rạo rựcHình ảnh/kẻ chinh phuTrong lòng /người cô phụ?Em không nghe /rừng thuLá thu rơi / xào xạc,Con nai vàng /ngơ ngác,Đạp trên / lá vàng khô?(Lưu Trọng Lư)THỂ THƠ HIỆN ĐẠILUAÄT THÔ3.Caùc theå thô hieän ñaïi:-Caùc theå thô hieän ñaïi VN raát phong phuù: 5 tieáng, baûy tieáng, taùm tieáng, hoãn hôïp, töï do, thô vaên xuoâi-Chuùng vöøa tieáp noái thô truyeàn thoáng, vöøa coù söï caùch taân.III. LUYỆN TẬP:2. CẢNH KHUYA Tiếng suối trong như tiếng hát xa, Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ, Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.	( Hồ Chí Minh)Phân biệt cách gieo vần, ngắt nhịp, hài thanh ?1.Trống Tràng thành lung lay bóng nguyệt, Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây, Chín lần gươm báu trao tay Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh.	( Đoàn Thị Điểm (?)- Chinh phụ ngâm)LUAÄT THÔLUYEÄN TAÄP : Anh, chò thöû ñoïc (hoaëc saùng taùc) moät baøi thô luïc baùt goàm 4 doøng. Ñeà taøi töï choïn.III.HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏC:Baøi cuõ: Tìm và phân loại các bài thơ trong chương trình Ngữ văn 12 theo các thể thơ.-Thơ hiện đại rất tự do, linh hoạt về số câu, số tiếng, gieo vần, ngắt nhịp nhưng vẫn có sự khác biệt so với văn xuôi. Phân tích sự khác biệt đó.Baøi môùi: Luật thơ (Tiếp theo)Làm các bài tập ở phần Luyện tập SGK trang 127.HỌC SINH LỚP 12B6 KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ! Hài thanh Tiếng Niêm& đối 1234567ĐốiDòng 1TBTDòng 2BTBVầnĐối Dòng 3BTBDòng 4TBTVầnLUAÄT THÔCẢNH KHUYATiếng suối trong như tiếng hát xa,Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.(Hồ Chí Minh)Trống Tràng thành lung lay bóng nguyệt,Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây,Chín lần gươm báu trao tayNửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh(Đoàn Thị Điểm(?), Chinh phụ ngâm)LUAÄT THÔThể song Thất lục bátLUAÄT THÔBác chẳng ở, dẫu van chẳng ở,Tôi tuy thương lấy nhớ làm thương;Tuổi già hạt lệ như sương,Hơi đâu ép lấy hai hàng chứa chan! (Khóc Dương Khuê- Nguyễn Khuyến)Song Thất lục bát