Vai trò của nước

trình trao đổi chất. Nước là chất quan trọng để các phản ứng hóa học và sự trao đổi chất diễn ra không ngừng trong cơ thể.Nước là một dung môi, nhờ đó tất cả các chất dinh dưỡng được đưa vào cơ thể, sau đó được chuyển vào máu dưới dạng dung dịch nước. Nước còn giúp cho các phế nang luôn ẩm ướt, có lợi cho việc hô hấp. Nước còn được gọi là dầu bôi trơn của toàn bộ khớp xương trong cơ thể, là một chất hoãn xung của hệ thống thần kinh. - Con người mỗi ngày cần phải uống 1.500ml nước - Nếu người không uống đủ nước sẽ có thể làm cho mỡ trong người tích tụ lại, cơ bắp thoái hóa, thiếu đàn hồi, chức năng tiêu hóa và hô hấp bị suy giảm, các chất thải độc hại ứ đọng nhiều trong cơ thể, gây trở ngại cho quá trình trao đổi chất. Bệnh khớp và bệnh viêm cơ cũng có liên quan đến việc thiếu nước CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC 1. NhiÖt ®é- NhiÖt ®é gi÷ vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh sinh ho¸ diÔn ra trong tù nhiªn; nhiÖt ®é cã nh÷ng t¸c ®éng m¹nh mÏ trong c¸c hÖ thèng n­íc. Nh÷ng thay ®æi vÒ nhiÖt ®é cña n­íc cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn nhiÒu mÆt cña chÊt l­îng n­íc. C¸c loµi thuû s¶n vµ nh÷ng thµnh viªn liªn quan cña c¸c chuçi thøc ¨n trong hÖ sinh th¸i n­íc rÊt nhËy c¶m víi nhiÖt ®é. C¸c vi sinh vËt kh«ng cã kh¶ n¨ng khèng chÕ nhiÖt ®é néi t¹i cña chóng, v× thÕ nhiÖt ®é bªn trong tÕ bµo ®­îc quyÕt ®Þnh bëi nhiÖt ®é cña m«i tr­êng. Mçi mét loµi sinh vËt chØ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong mét kho¶ng nhiÖt ®é phï hîp víi chóng, ngoµi ph¹m vi nhiÖt ®é nµy chóng kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®­îc thËm chÝ kh«ng tån t¹i ®­îc. NhiÖt ®é lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh loµi sinh vËt nµo tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ­u thÕ trong hÖ sinh th¸i n­íc. §iÒu nµy còng còng cã nghÜa lµ nhiÖt ®é ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é vµ d¹ng ph©n huû c¸c hîp chÊt h÷u c¬ cã trong n­íc, nång ®é ¤xy hoµ tan vµ cuèi cïng lµ d©y truyÒn thøc ¨n.2. MÇu s¾c	- NhiÒu lo¹i n­íc mÆt, ®Æc biÖt n­íc tõ c¸c vïng ®Çm lÇy th­êng cã ®é mÇu cao kh«ng thÓ ®Ó sö dông trong sinh ho¹t hay mét sè ngµnh c«ng nghiÖp. ChÊt mang mÇu sinh ra do sù tiÕp xóc cña n­íc víi c¸c m¶nh vôn h÷u c¬ nh­ l¸ c©y, gçtrong n­íc giai ®o¹n ph©n huû. C¸c chÊt mang mÇu còng rÊt ®a d¹ng, trong ®ã tannin, axÝt humic, c¸c hum¸t t¹o ra tõ sù ph©n huû lignin ®­îc coi lµ nh÷ng thµnh phÇn g©y mÇu s¾c chñ yÕu. Sù tån t¹i d­íi d¹ng s¾t (III) hum¸t còng cã mÇu m¹nh.MÇu s¾c tù nhiªn tån t¹i trong n­íc phÇn lín d­íi d¹ng c¸c h¹t keo mang ®iÖn tÝch ©m. V× vËy, viÖc lo¹i bá mÇu tù nhiªn cã thÓ b»ng c¸ch g©y ®«ng tô bëi mét muèi cña ion ho¸ trÞ 3 nh­ Al hay Fe. C­êng ®é mµu t¨ng lªn theo sù t¨ng cña pH. - N­íc mÆt còng bÞ nhuém mÇu do hiÖn t­îng « nhiÔm c¸c lo¹i n­íc th¶i cã mµu.3. ChÊt r¾n l¬ löngKü thuËt m«i tr­êng quan t©m ®Õn viÖc ®o ®¹c chÊt r¾n trong c¸c chÊt láng vµ b¸n láng bao gåm: n­íc dïng cho sinh ho¹t, n­íc « nhiÔm, n­íc th¶i c¸c lo¹i vµ bïn cÆn t¹o ra trong qu¸ tr×nh xö lý. Cã thÓ xem tÊt c¶ c¸c chÊt ngo¹i trõ n­íc, cã trong chÊt láng ®Òu thuéc chÊt r¾n. Tuy vËy, ë ®©y ta coi nh÷ng thµnh phÇn tån d­ sau khi lµm bay h¬i vµ sÊy ë 103 – 1050 C lµ chÊt r¾n. Nh÷ng chÊt r¾n nµy ®­îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: chÊt r¾n hoµ tan, chÊt r¾n bay h¬i, chÊt r¾n kh«ng bay h¬i, vµ chÊt r¾n l¬ löng. Trong lÜnh vùc ph©n tÝch n­íc th¶i vµ n­íc bÞ « nhiÔm th× lo¹i chÊt r¾n l¬ löng cã vai trß quan träng.- ViÖc x¸c ®Þnh chÊt r¾n l¬ löng ®Æc biÖt quan träng trong nghiªn cøu hiÖn t­îng « nhiÔm n­íc. Sè liÖu vÒ chÊt r¾n l¬ löng lµ mét trong nh÷ng th«ng sè dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c­êng ®é n­íc th¶i sinh ho¹t vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c thiÕt bÞ xö lý. Trong kiÓm so¸t « nhiÔm dßng ch¶y th× tÊt c¶ chÊt r¾n l¬ löng ®­îc coi lµ chÊt r¾n l¾ng ®äng v× ë ®©y thêi gian kh«ng ph¶i lµ yÕu tè giíi h¹n. sù sa l¾ng diÔn ra do qu¸ tr×nh keo tô sinh häc vµ ho¸ häc, v× vËy viÖc x¸c ®Þnh hµm l­îng chÊt r¾n l¬ löng ®­îc xem cã ý nghÜa nh­ BOD.4 §é ®ôc- §é ®ôc cña n­íc lµ ®é ng¨n trë ¸nh s¸ng xuyªn qua n­íc do c¸c chÊt l¬ löng g©y ra. §é ®ôc cña n­íc cã thÓ do nhiÒu chÊt l¬ löng bao gåm nh÷ng lo¹i cã kÝch th­íc h¹t keo ®Õn nh÷ng hạt ph©n t¸n th« g©y nªn, tuú thuéc vµo møc ®é khuÊy ®¶o diÔn ra trong n­íc. VÒ thµnh phÇn ho¸ häc, c¸c chÊt g©y ®é ®ôc cã thÓ lµ v« c¬ (c¸c h¹t keo ®Êt, ®¸) hoÆc h÷u c¬ hoÆc c¶ hai lo¹i ®ã do nguån gèc tù nhiªn hay nh©n t¹o.- C¸c chÊt th¶i sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp cã chøa nhiÒu chÊt v« c¬ vµ h÷u c¬ g©y ®é ®ôc. - C¸c chÊt h÷u c¬ cã trong chÊt th¶i khi ®­îc x¶ vµo n­íc sÏ l¹i trë thµnh nguån thøc ¨n cña vi khuÈn, v× vËy thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña vi khuÈn vµ c¸c sinh vËt kh¸c dïng vi khuÈn lµm thøc ¨n, kÕt qu¶ lµ ®é ®ôc cña n­íc t¨ng thªm. C¸c chÊt dinh d­ìng v« c¬ nh­ c¸c hîp chÊt nit¬, photpho cã trong n­íc th¶i vµ n­íc tiªu tõ vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp khi ®i vµo n­íc còng lµm ®é ®ôc t¨ng lªn do chóng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña t¶o.- ChÝnh v× sù kh¸c nhau trong tÝnh chÊt cña c¸c thµnh phÇn g©y nªn ®é ®ôc cña n­íc nªn kh«ng thÓ Ên ®Þnh nh÷ng quy t¾c chÆt chÏ ®Ó lo¹i trõ ®é ®ôc.5. §é cøng- N­íc cøng lµ nh÷ng lo¹i n­íc cã chøa c¸c ion kim lo¹i ho¸ trÞ II. Nh÷ng ion nµy cã kh¶ n¨ng t¸c dông víi xµ phßng t¹o kÕt tña vµ t¸c dông víi c¸c ion ©m cã trong n­íc t¹o ra líp v¸ng. C¸c ion g©y tÝnh cøng cho n­íc chñ yÕu lµ Ca2+, Mg2+, Sr+, Fe2+ vµ Mn2+. Nh÷ng Cation nµy cïng víi c¸c anion quan träng nhÊt ®i kÌm víi chóng ®­îc liÖt kª trong b¶ng 5.1 theo tr×nh tù vÒ l­îng t­¬ng ®èi cña chóng trong n­íc tù nhiªn-C¸c ion Al3+ vµ Fe3+ ®«i khi còng gãp phÇn lµm t¨ng ®é cøng cña n­íc. Tuy nhiªn ®é hoµ tan cña c¸c hy®r«xit cña chóng ë nh÷ng gi¸ trÞ pH cña n­íc tù nhiªn rÊt thÊp nång ®é cña c¸c ion nµy cã thÓ bá qua§é cøng cña n­íc thay ®æi râ rÖt tõ vïng nµy sang vïng kh¸c tuú thuéc vµo cÊu tróc ®Þa chÊt vµ c¸c yÕu tè kh¸c. Nãi chung n­íc mÆt Ýt cøng h¬n n­íc ngÇm. 6. pH-pH ®­îc ®Þnh nghÜa b»ng biÓu thøc: pH = -lg.-pH lµ mét chØ tiªu quan träng ®èi víi mçi giai ®o¹n trong kü thuËt m«i tr­êng. -Trong lÜnh vùc cÊp n­íc pH lµ yÕu tè ph¶i xem xÐt trong qu¸ tr×nh ®«ng tô ho¸ häc, s¸t trïng lµm mÒm n­íc vµ kiÓm so¸t ¨n mßn. -Trong xö lý n­íc th¶i b»ng c¸c qu¸ tr×nh sinh häc th× pH ph¶i ®­îc khèng chÕ trong ph¹m vi thÝch hîp ®èi víi vi sinh vËt liªn quan. C¸c qu¸ tr×nh ho¸ häc ®­îc dïng ®Ó ®«ng tô n­íc th¶i, lo¹i n­íc bïn cÆn, hay ¤xy ho¸ chÊt nµo ®ã nh­ ion CN- ch¼ng h¹n, ®ßi hái ph¶i khèng chÕ gi¸ trÞ pH trong pham vi t­¬ng ®èi hÑp. V× nh÷ng lý do ®ã vµ v× mèi quan hÖ chñ yÕu gi÷a pH, ®é axÝt vµ ®é kiÒm nªn viÖc hiÓu biÕt pH vÒ mÆt thùc tÕ còng nh­ lý thuyÕt lµ rÊt quan träng. chóng ta xÐt kü h¬n mèi quan hÖ gi÷a pH víi sù ph¸t triÓn víi vi sinh vËt (®iÒu nµy quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh xö lý chÊt th¶i b»ng vi sinh vËt), sù thay ®æi pH ë ho¹t ®éng cña vi sinh vËt g©y ra, c¸c t¸c ®éng chän läc cña pH ®èi víi sinh vËt. Nh÷ng mÆt liªn quan kh¸c cña pH sÏ ®­îc ®Ò cËp tíi ë c¸c phÇn t­¬ng øng.pH vµ sù ph¸t triÓn cña vi sinh vËt.- pH lµ yÕu tè m«i tr­êng ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn vµ giíi h¹n sù ph¸t triÓn cña vi sinh vËt, t­¬ng tù yÕu tè nhiÖt ®é, trong m«i tr­êng n­íc.- Mçi loµi sinh vËt ®­îc ®Æc tr­ng b»ng c¸c gi¸ trÞ pH cùc tiÓu vµ cùc ®¹i x¸c ®Þnh giíi h¹n ph¹m vi pH trong ®ã nã cã sù ph¸t triÓn. - GÝa trÞ pH tèi ­u cho mét loµi nµo ®ã lµ pH mµ t¹i ®ã tèc ®é ph¸t triÓn cña nã lµ nhanh nhÊt. C¸c gi¸ trÞ cùc tiÓu vµ cùc ®¹i giíi h¹n sù ph¸t triÓn th­êng chØ kh¸c nhau tõ 3 ®Õn 4 ®¬n vÞ pH. Tuy nhiªn, khi c¸c gÝa trÞ pH chªnh lÖch nhau 4 ®¬n vÞ th× nång ®é ion H+ ®· thay ®æi hµng chôc ngh×n lÇn, v× vËy mét kho¶ng pH “hÑp” thùc tÕ liªn quan ®Õn mét kho¶ng nång ®é H+ rÊt réng. GÝa trÞ pH tèi ­u cho sù ph¸t triÓn th­êng ®­îc coi lµ gi¸ trÞ trung gian gi÷a pH cùc tiÓu vµ cùc ®¹i.* HÇu hÕt c¸c vi khuÈn cã pH tèi ­u n»m gÇn trung tÝnh vµ c¸c gi¸ trÞ pH cùc tiÓu vµ cùc ®¹i cho sù ph¸t triÓn t­¬ng øng n»m gÇn 5 vµ 9.*HÇu hÕt c¸c lo¹i nÊm ­a thÝch m«i tr­êng axÝt, vµ cã gi¸ trÞ pH cùc tiÓu tõ 1 - 3 víi gi¸ trÞ pH tèi ­u xÊp xØ 5.* HÇu hÕt vi khuÈn xanh lôc cã pH tèi ­u lín h¬n 7.* HÇu hÕt c¸c ®éng vËt ®¬n bµo (proptzoa) cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong kho¶ng pH tõ 5 ®Õn 8, víi gi¸ trÞ pH tèi ­u gÇn 7.-Mét sè vi khuÈn, mét Ýt ®éng vËt ®¬n bµo vµ nhiÒu loµi nÊm cã thÓ ph¸t triÓn trªn nh÷ng kho¶ng pH rÊt réng. -Mét sè vi sinh vËt g©y bÖnh cã kho¶ng pH cho sù ph¸t triÓn bÞ h¹n chÕ, nh­ng sù thÝch nghi ®èi víi m«i tr­êng kh«ng ®æi cña c¬ thÓ kh«ng xÈy ra th­êng xuyªn ®èi víi pH2. Sù biÕn ®æi pH do ho¹t ®éng cña vi sinh vËt. - NhiÒu ho¹t ®éng trao ®æi chÊt cña vi sinh vËt dÉn ®Õn sù h×nh thµnh c¸c s¶n phÈm mang tÝnh axÝt vµ kiÒm.. §­êng ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh nhiÒu s¶n phÈm, mét sè trong c¸c s¶n phÈm nµy lµ c¸c axÝt h÷u c¬. Nh÷ng axÝt nµy ®­îc gi¶i phãng ra khái tÕ bµo vµ cã thÓ lµm gi¶m pH bªn ngoµi tíi gi¸ trÞ ®ñ nhá ®Ó k×m h·m sù ph¸t triÓn. - vi khuÈn axÝt l¾ctÝc (th­êng ®­îc sö dông trong viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm s÷a nh­ s÷a b¬ vµ kem chua), chuyÓn ho¸ ®­êng s÷a (lactose) cã trong s÷a thµnh axÝt l¾ctÝc vµ lµm gi¶m pH ®Õn xÊp xØ 4 ®Õn 4,5. ë pH nµy chóng ngõng ph¸t triÓn vµ lóc ®ã cã mÆt nh÷ng sinh vËt kh¸c chèng chÞu ®­îc m«i tr­êng axÝt h¬n th× nh÷ng sinh vËt nµy sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn. Nh­ vËy, do sù gi¶m pH bëi c¸c s¶n phÇm trao ®æi chÊt mµ loµi sinh vËt chiÕm ­u thÕ thay ®æi. C¸c sinh vËt ph¸t triÓn trong m«i tr­êng h¸o khÝ còng s¶n sinh ra axÝt. Qóa tr×nh ¤xy ho¸ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ cã thÓ t¹o ra l­îng CO2 ®ñ ®Ó lµm gi¶m c¸c gi¸ trÞ pH mét c¸ch ®¸ng kÓ nÕu m«i tr­êng n­íc kh«ng ®­îc ®Öm mét c¸ch ®Çy ®ñ. C¸c vi khuÈn ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn nång ®é ¤xy thÊp cã thÓ chØ ¤xy ho¸ tong phÇn chÊt t¸c dông vµ th­êng ®­îc c¸c s¶n phÈm trao ®æi chÊt trung gian mang tÝnh axÝt. Ngay c¶ khi cã ®ñ ¤xy trong thêi kú ph¸t triÓn h¸o khÝ b×nh th­êng, mét sè vi khuÈn cã thÓ t¹o ra c¸c s¶n phÈm h÷u c¬ mang tÝnh axÝt, nh÷ng s¶n phÈm nµy, sau ®ã ®­îc mang vµo tÕ bµo vµ tiÕp tôc ®­îc chuyÓn ho¸. Mét Ýt loµi vi khuÈn s¶n sinh nh÷ng l­îng axÝt lín g©y nªn gi¸ trÞ pH rÊt thÊp kh«ng thÝch hîp cho sù ph¸t triÓn cña nh÷ng vi khuÈn kh¸c- C¸c vi sinh vËt còng cã thÓ lµm t¨ng pH cña m«i tr­êng xung quanh do chóng t¹o ra c¸c s¶n phÈm mang tÝnh kiÒm hay do chóng lo¹i bá c¸c ion nµo ®ã khái m«i tr­êng. 7. ®é axÝt-§é AxÝt cña mét lo¹i n­íc lµ kh¶ n¨ng nh­êng proton cña n­íc ®ã.-§é AxÝt ®­îc ®o b»ng mg/l tÝnh theo CaCO3.-§é AxÝt cña n­íc ®­îc t¹o ra bëi c¸c axÝt yÕu (nh­ AxÝt cacbonic, AxÝt tannic), c¸c muèi chÞu sù thuû ph©n (nh­ FeSO4, Al2(SO4)3,). Khi n­íc cã pH nhá h¬n 4,5 th× ®é AxÝt cßn do c¸c AxÝt m¹nh g©y nªn.-C¸cbon ®ioxÝt (vµ còng lµ H2CO3) lµ mét thµnh phÇn th«ng th­êng cña mäi lo¹i n­íc tù nhiªn. CO2 cã thÓ ®i vµo n­íc do khuÕch t¸n tõ kh«ng khÝ nh­ng chØ khi nµo ¸p suÊt riªng phÇn cña nã trong n­íc nhá h¬n ¸p xuÊt riªng phÇn cña nã trong kh«ng khÝ.CO2 còng cã thÓ sinh ra trong n­íc do sù ¤xy ho¸ sinh häc chÊt h÷u c¬, ®Æc biÖt trong n­íc bÞ « nhiÔm.-N­íc ngÇm vµ n­íc trong vïng yÕm khÝ cña c¸c hå ph©n tÇng nhiÖt th­êng chøa nh÷ng l­îng CO2 ®¸ng kÓ. CO2 lµ mét s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh ¤xy ho¸ sinh häc c¶ trong ®iÒu kiÖm yÕm khÝ lÉn trong ®iÒu kiÖn h¸o khÝ, v× vËy nång ®é cña nã kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi nång ®é ¤xy hoµ tan ban ®Çu. Kh«ng Ýt tr­êng hîp n­íc ngÇm chøa CO2 víi nång ®é 30 - 50 mg/l. 8. ®é kiÒm§é kiÒm cña mét lo¹i n­íc lµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn proton cña n­íc ®ã.§é kiÒm biÓu thÞ b»ng mg/l tÝnh theo CaCO3.§é kiÒm cña n­íc ®­îc t¹o ra bëi c¸c muèi cña axÝt yÕu nh­: c¸cb«n¸t, bic¸cb«n¸t, b«r¸t, silic¸t, photphat,c¸c baz¬ yÕu nh­ NH3 vµ baz¬ m¹nh. C¸c thµnh phÇn t¹o nªn ®é kiÒm cña n­íc cã thÓ cã nguån gèc tù nhiªn nh­ t¸c dông cña CO2 lªn c¸c thµnh phÇn cã tÝnh chÊt kiÒm trong ®Êt.HoÆc do sù ph¸t triÓn cña t¶o, lµm gi¶m l­îng CO2, do vËy pH cña n­íc t¨ng lªn. §é kiÒm cña n­íc cßn cã nguån gèc nh©n t¹o: c¸c nguån n­íc th¶i kh¸c nhau.- §é kiÒm lµ th­íc ®o kh¶ n¨ng ®Öm cña n­íc v× vËy ®­îc sö dông nhiÒu trong kü thuËt xö lý n­íc th¶i. Trong ®«ng tô ho¸ häc, ®é kiÒm cña n­íc cã t¸c dông ®Öm kh«ng cho pH gi¶m xuèng do chÊt ®«ng tô t¹o H+ g©y ra, vÝ dô, khi dïng FeCl3 lµm chÊt ®«ng tô, sù thuû ph©n chÊt nµy sÏ t¹o ra H+. 9. NH3Amoniac cã mÆt mét c¸ch tù nhiªn trong n­íc mÆt vµ n­íc th¶i sinh ho¹t. NH3 ®­îc t¹o ra phÇn lín tõ qu¸ tr×nh thuû ph©n urª. Trong c¸c thÓ n­íc, NH ®­îc t¹o ra do sù khö c¸c nitr¸t d­íi ®iÒu kiÖn yÕm khÝ cña c¸c vi khuÈn.Lµ mét s¶n phÈm ho¹t ®éng cña c¸c vi sinh vËt, NH3 ®­îc dïng lµm dÊu hiÖu vÒ sù « nhiÔm ho¸ häc.10. DO (Nång ®é ¤xy hoµ tan – Dissolved oxygen)	TÊt c¶ c¸c sinh vËt ®Òu phô thuéc vµo ¤xy d­íi d¹ng nµo ®ã ®Ó duy tr× c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt ®Ó s¶n sinh vµ ph¸t triÓn.	DO th­êng ®­îc biÓu thÞ b»ng mg/l.1. ý nghÜa cña DO: DO lµ yÕu tè quyÕt ®inh c¸c qu¸ tr×nh ph©n huû sinh häc c¸c chÊt « nhiÔm trong n­íc diÔn ra trong ®iÒu kiÖn yÕm khÝ hay h¸o khÝ vµ do ®ã c¸c sinh vËt yÕm khÝ hay h¸o khÝ ®ãng vai trß ph©n huû. NÕu vai trß ph©n huû do c¸c sinh vËt yÕm khÝ th­c hiÖn th× s¶n phÈm th­êng cã tÝnh ®éc h¹i. Trong khi ®ã nÕu sù ph©n huû do sinh vËt h¸o khÝ tiÕn hµnh th× sÏ t¹o ra c¸c chÊt kh«ng ®éc h¹i. C¶ hai lo¹i vi sinh vËt trªn ®Òu cã rÊt sÉn trong tù nhiªn; muèn cho sinh vËt h¸o khÝ chiÕm ­u thÕ trong ho¹t ®éng ph©n huû th× ph¶i t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn h¸o khÝ.Trong kiÓm so¸t « nhiÔm c¸c dßng ch¶y, ®ßi hái ph¶i duy tr× DO trong giíi h¹n thÝch hîp cho mét loµi thuû s¶n ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo.- ViÖc x¸c ®Þnh DO th­êng ®­îc dïng lµm c¬ së cho thÝ nghiÖm BOD, v× vËy thÝ nghiÖp ®­îc coi lµ thÝ nghiÖm quan träng bËc nhÊt dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c­êng ®é n­íc th¶i c«ng nghiÖp vµ sinh ho¹t. Tèc ®é ¤xy ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh th«ng qua ®o ®¹c DO tån d­ trong hÖ sau nh÷ng kho¶ng thêi gian kh¸c nhau.DO lµ mét yÕu tè liªn quan ®Õn ¨n mßn s¾t, thÐp, ®Æc biÖt trong c¸c hÖ thèng ph©n phèi n­íc vµ c¸c nåi h¬i vµ viÖc x¸c ®Þnh DO ®­îc dïng ®Ó khèng chÕ sù ¨n mßn ®ã.2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ DO.* Sù khuÕch t¸n ¤xy tõ kh«ng khÝ vµo n­ícSù tiªu hao ¤xy do qu¸ tr×nh ph©n huû sinh häc chÊt h÷u c¬.* Sù hao hôt ¤xy hoµ tan do h« hÊp cña ®éng vËt vµ thùc vËt sèng trong n­íc.Sù bæ xung ¤xy do quang hîp:Sù tiªu hao ¤xy do qu¸ tr×nh ph©n huû chÊt h÷u c¬ cã trong kÕt tña cña ®¸y vµ tõ c¸c nguån bæ sung.11. BOD (Nhu cÇu ¤xy sinh ho¸ - Biochemical «xygen demand)§Þnh nghÜa:	Nhu cÇu ¤xy sinh ho¸ (BOD) lµ l­îng ¤xy cÇn thiÕt ph¶i cung cÊp ®Ó vi khuÈn ph©n huû c¸c chÊt h÷u c¬ (chÞu sù ph©n huû sinh häc) trong ®iÒu kiÖn h¸o khÝ.	§¬n vÞ ®o BOD th­êng lµ mg/l.Nh÷ng chÊt h÷u c¬ chÞu sù ph©n huû sinh häc lµ nh÷ng chÊt cã thÓ lµm thøc ¨n cho vi khuÈn, vµ trong qu¸ tr×nh ¤xy ho¸ chóng n¨ng l­îng ®­îc gi¶i phãng. Nh­ vËy, sù ¤xy hãa diÔn ra ë ®©y ®­îc coi lµ mét bé phËn cña d©y truyÒn thøc ¨n tù nhiªn vµ mét phÇn chÊt h÷u c¬ ®­îc sö dông ®Ó t¹o ra c¸c chÊt cÇn thiÕt cho c¬ thÓ sèng (c¸c lipÝt, hy®r¸tc¸cbon, protªin, axÝt nuclªic) cña loµi vi khuÈn mµ sù ph¸t triÓn cña nã lµ dùa vµo chÊt h÷u c¬. Toµn bé sù ph©n huû h¸o khÝ mét chÊt h÷u c¬ nh­ vËy tr¶i qua nhiÒu b­íc, ë mçi b­íc chØ cã mét phÇn chÊt h÷u c¬ ban ®Çu ®­îc ¤xy ho¸ thµnh CO2 vµ H2O, phÇn cßn l¹i ®­îc sö dông ®Ó t¹o ra chÊt h÷u c¬ míi (tÕ bµo míi). ý nghÜa BOD	Gi÷a l­îng ¤xy tiªu tèn trong qu¸ tr×nh ¤xy ho¸ sinh ho¸ vµ l­îng chÊt h÷u c¬ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, v× vËy sè liÖu thÝ nghiÖm BOD5 ®­îc sö dông réng r·i ®Ó x¸c ®Þnh c­êng ®é « nhiÔm cña c¸c lo¹i chÊt th¶i sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp ®­îc x¶ vµo c¸c nguån n­íc tù nhiªn d­íi ®iÒu kiÖn hiÕu h¸o khÝ17. COD (Nhu cÇu ¤xy ho¸ häc - chemical oxygen demand)1. §Þnh nghÜa:COD lµ l­îng ¤xy cÇn thiÕt ®Ó ¤xy ho¸ hoµn toµn chÊt h÷u c¬ b»ng chÊt ¤xy ho¸ m¹nh.COD tÝnh b»ng mg/lý nghÜa cña COD- ThÝ nghiÖm ®o ®¹c COD ®­îc sö dông réng r·i trong lÜnh vùc kiÓm so¸t « nhiÔm m«i tr­êng do nh÷ng ­u ®iÓm sau:- Cho kÕt qu¶ nhanh chãng (chØ sau 3h) nªn ®¸p øng ®­îc nhiÒu yªu cÇu thùc tÕ khi cÇn cã sè liÖu nhanh, ®Æc biÖt khi vËn hµnh c¸c thiÕt bÞ xö lý.- Cã thÓ tù ®éng ho¸ viÖc x¸c ®Þnh nªn tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ t¨ng kh¶ n¨ng ph©n tÝch.- Sè liÖu COD th­êng ®­îc dïng chuyÓn ®æi sang BOD khi viÖc thÝ nghiÖm ®· ®­îc tiÕn hµnh ®ñ nhiÒu ®Ó rót ra hÖ sè t­¬ng ­u cã ®é tin cËy lín.- KÕt hîp hai lo¹i sè liÖu BOD vµ COD cho phÐp ®¸nh gi¸ l­îng chÊt h÷u c¬ tr¬ ®èi víi sù ph©n huû sinh häc.18 tiªu chuÈn vi khuÈn häcVÒ mÆt vi sinh häc, hiÖn t­îng nhiÔm bÈn n­íc bëi ph©n ng­êi lµ ®¸ng lo ng¹i bËc nhÊt, v× nhiÒu sinh vËt g©ybÖnh ®uêng ruét nguån gèc tõ ph©n ®­îc n­íc mang theo, lóc nµy n­íc ®­îc coi lµ ph­¬ng tiÖn l©y lan bÖnh. Trong ph©n, bªn c¹nh c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh, lu«n lu«n cã mét sè rÊt lín vi khuÈn Echerichia Coli (E. coli); ­íc tÝnh mçi ng­êi mçi ngµy bµi tiÕt kho¶ng 2x1011 E.coli. V× vËy, sù cã mÆt cña E. coli trong n­íc ®­îc dïng lµm dÊu hiÖu vÒ kh¶ n¨ng tån t¹i cña c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh kh¸c.-Tiªu chuÈn vi khuÈn häc quy ®Þnh giíi h¹n tèi ®a cho phÐp cña sè l­îng E. coli cã trong 100ml n­íc.C¸ch x¸c ®Þnh: LÊy 0,1 ml mÉu n­íc ®· pha lo·ng 102 ®Õn 104 lÇn ®em Êp trong m«i tr­êng agar - eosin - methylene blue 37,10C trong thêi gian 48 giê. Sau ®ã dïng kÝnh hiÓm vi ®Õm vµ suy ra sè E. coli cã trong 100ml mÉu n­íc.Nước sạch :Nước được coi là nước sạch, khi nó :- Không màu , không mùi, không vị.- Trong, không có vẩn đục.- Không có vi trùng và các chất gây bệnh.Nước đạt chỉ tiêu và hàm lượng các chất nằm trong giới hạn cho phép Nước uống sạch là nước không có màu, mùi vị khác thường gây khó chịu cho người uống, không có các chất tan và không tan độc hại cho con người, không có các vi khuẩn gây bệnh và không gây tác động xấu cho sức khoẻ người sử dụng trước mắt cũng như lâu dàiCác nguồn nước có thể sử dụngNước mưaNước sông, hồNước máy Nước ngầm (giếng đào, giếng khoan) VI KHUẨN VÀ SINH VẬT KHÁC TRONG NƯỚC THẢI Các vi sinh vật hiện diện trong nước thải bao gồm các vi khuẩn, vi rút, nấm, tảo, nguyên sinh động vật, các loài động và thực vật bậc cao. Các vi khuẩn trong nước thải có thể chia làm 4 nhóm lớn: -nhóm hình cầu (cocci) có đường kính khoảng 1 ¸ 3 mm; -nhóm hình que (bacilli) có chiều rộng khoảng 0,3 ¸ 1,5 mm chiều dài khoảng 1 ¸ 10,0 mm (điển hình cho nhóm này là vi khuẩn E. coli có chiều rộng 0,5mm chiều dài 2 mm); -nhóm vi khuẩn hình que cong và xoắn ốc, vi khuẩn hình que cong có chiều rộng khoảng 0,6 ¸ 1,0 mm và chiều dài khoảng 2 ¸ 6 mm; trong khi vi khuẩn hình xoắn ốc có chiều dài có thể lên đến 50 mm; -nhóm vi khuẩn hình sợi có chiều dài khoảng 100 mm hoặc dài hơn. Các vi khuẩn có khả năng phân hủy các hợp chất hữu cơ trong tự nhiên cũng như trong các bể xử lý. Do đó đặc điểm, chức năng của nó phải được tìm hiểu kỹ. Ngoài ra các vi khuẩn còn có khả năng gây bệnh và được sử dụng làm thông số chỉ thị cho việc ô nhiễm nguồn nước bởi phân. Nấm -có cấu tạo cơ thể đa bào, sống hiếu khí, không quang hợp và là loài hóa dị dưỡng. Chúng lấy dưỡng chất từ các chất hữu cơ trong nước thải. Cùng với vi khuẩn, nấm chịu trách nhiệm phân hủy các chất hữu cơ có trong nước thải.Về mặt sinh thái học nấm có hai ưu điểm so với vi khuẩn: nấm có thể phát triển trong điều kiện ẩm độ thấp và pH. Không có sự hiện diện của nấm, chu trình carbon sẽ chậm lại và các chất thải hữu cơ sẽ tích tụ trong môi trường.Tảo gây ảnh hưởng bất lợi cho các nguồn nước mặt vì ở điều kiện thích hợp nó sẽ phát triển nhanh bao phủ bề mặt ao hồ và các dòng nước gây nên hiện tượng "tảo nở hoa". Sự hiện diện của tảo làm giảm giá trị của nguồn nước sử dụng cho mục đích cấp nước bởi vì chúng tạo nên mùi và vị.Nguyên sinh động vật -có cấu tạo cơ thể đơn bào, hầu hết sống hiếu khí hoặc yếm khí không bắt buộc chỉ có một số loài sống yếm khí. Các nguyên sinh động vật quan trọng trong quá trình xử lý nước thải bao gồm các loài Amoeba, Flagellate và Ciliate. Các nguyên sinh động vật này ăn các vi khuẩn và các vi sinh vật khác do đó, nó đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ vi sinh vật trong các hệ thống xử lý sinh học. Một số nguyên sinh động vật gây bệnh cho người như Giardalamblia và Cryptosporium.Động vật và thực vật -Bao gồm các loài có kích thước nhỏ như rotifer đến các loài giáp xác có kích thước lớn. Các loài này rất hữu ích trong việc đánh giá mức độ ô nhiễm của các nguồn nước cũng như độc tính của các loại nước thải.Vi rút là các loài ký sinh bắt buộc, các loại vi rút phóng thích ra trong phân người có khả năng lây truyền bệnh rất cao. Một số loài có khả năng sống đến 41 ngày trong nước và nước thải ở 20oC và 6 ngày trong nước sông bình thường.Vi sinh vật gây ô nhiễm nguồn nước:Sinh vật có mặt trong