Bài 17 Hô hấp ở động vật

Bài 17 HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT GV: LÊ THỊ PHƯỢNG Nội dung bài HÔ HẤP LÀ GÌ? BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ. CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP 1./Hô hấp qua bề mặt cơ thể 2./Hô hấp bằng hệ thống ống khí 3./Hô hấp bằng mang 4./Hô hấp bằng phổi I./HÔ HẤP LÀ GÌ? Hô hấp ngoài là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường sống thông qua bề mặt trao đổi khí của các cơ quan hô hấp như phổi, mang, da,… Đọc câu lệnh SGK và chọn phương án trả lời đúng Hô hấp gồm: hô hấp ngoài, vận chuyển khí và hô hấp trong II./BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ. Khái niệm: Bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào trong TB (hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ TB (hoặc máu) ra ngoài gọi là bề mặt trao đổi khí. Trao đổi khí của động vật phụ thuộc chủ yếu vào bề mặt trao đổi khí II./BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ. Hiệu quả trao đổi khí phụ thuộc: Bề mặt trao đổi khí rộng Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp Có sự lưu thông khí III./CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP Hô hấp bằng mang Hô hấp bằng hệ thống ống khí Hô hấp bằng phổi,… Hô hấp qua bề mặt cơ thể III. CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP Lỗ thở * O2 CO2 Thành mặt bụng Hình 17.2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí ở côn trùng III./CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP Hình 17.5. Phổi và phế nang ở người + Chưa có cơ quan hô hấp + Chất khí được trao đổi trực tiếp qua bề mặt cơ thể ẩm ướt Giun đất + Cơ quan hô hấp là hệ thống ống khí + Chất khí trao đổi trực tiếp giữa tế bào với các ống nhỏ nhất Côn trùng + Cơ quan hô hấp là mang + Trao đổi khí diễn ra giữa các phiến mang với môi trường nước Cá + Cơ quan hô hấp là phổi + Trao đổi khí xảy ra ở các phế nang Lưỡng cư, bò sát, chim, thú và người III. CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể hiệu quả trao đổi khí thấp vì: Chưa có cơ quan chuyên hóa làm nhiệm vụ. Những động vật này cấu tạo đơn giản, nguồn năng lượng cung cấp cho cơ thể chưa nhiều. Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể hiệu quả cao hay thấp? Tại sao? Cá xương là nhóm hô hấp bằng mang có hiệu quả trao đổi khí tốt nhất vì:- Cá xương có bề mặt trao đổi khí là hệ thống mang cá với vô số các phiến mang với những đặc điểm hoàn hảo: Diện tích lớn, mỏng và ẩm ướt, có nhiều mao mạch, máu có sắc tố hô hấp, có sự lưu thông khí- Ngoài ra ở cá xương còn có thêm 2 đặc điểm sau: + Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng làm cho dòng nước chảy 1 chiều và liên tục từ miệng qua khe mang. + Dòng máu trong mao mạch chảy song song và ngược chiều với dòng nước chảy qua mang Tại sao cá xương có hiệu quả hô hấp cao nhất trong nhóm hô hấp bằng mang? 1. Nhờ hệ thống các túi khí nên chim có thể thực hiện trao đổi khí liên tục ngay cả khi đang bay.2. Ở chim, sự trao đổi khí thực hiện ở các ống khí trong phổi, nhờ dòng khí giàu oxi chuyển qua liên tục từ sau ra trước nên không có khí đọng (khí cặn) như các nhóm động vật có phổi trên cạn khác Tại sao chim có hiệu quả hô hấp cao nhất trong nhóm hô hấp trên cạn Thành phần KK hít vào và thở ra Kết luận Tùy thuộc vào điều kiện, môi trường sống mà các loài động vật khác nhau có cấu tạo về cơ quan hô hấp khác nhau, có hình thức hô hấp khác nhau để phù hợp với chức năng và để thích nghi với môi trường. Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể --> hiệu quả trao đổi khí thấp. chưa có cơ quan chuyên hóa làm nhiệm vụ hô hấp- Hô hấp bằng hệ thống ống khí --> đã có cơ quan chuyên hóa với hệ thống ống khí đến tận từng tế bào. Tuy nhiên, máu không có sắc tố hô hấp nên không thể vận chuyển khí, cũng không có khả năng lọc khí- Hô hấp bằng mang --> Cấu tạo thích nghi với việc trao đổi khí dưới nước, hiệu quả trao đổi khí cao. - Hô hấp bằng phổi --> Phổi có cấu tạo phức tạp làm tăng bề mặt trao đổi khí, thuận lợi cho các nhóm động vật trên cạn. Việc trao đổi khí ở nhóm động vật có phổi diễn ra chủ động và hiệu quả. Đặc biệt hệ tuần hoàn của nhóm phổi có thêm vòng tuần hoàn nhỏ qua phổi giúp tăng hiệu qua trao đổi khí rất tốt. Sự tiến hóa trong các hình thức hô hấp Củng cố. Củng cố. .Phổi của thú có hiệu quả TĐK hiệu quả hơn ở phổi của lưỡng cư và bò sát là do: a.phổi thú có cấu trúc phức tạp hơn. b.phổi thú có cấu trúc lớn hơn. c.phổi thú có khói lượng lớn hơn. d.phổi thú có nhiều phế nang ,diện tích bề mặt trao đổi khí lớn. DẶN DÒ - Học bài và trả lời câu lệnh trang 74 - 75 của sách giáo khoa. - Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5, 6 trang 75 – 76 SGK. - Xem bài mới: “TUẦN HOÀN MÁU” + Cấu tạo và chức năng chung của hệ tuần hoàn? + Nêu khái niệm của các dạng hệ tuần hoàn ở động vật