Bài 17: Tim và mạch máu

Giáo Viên: Lê Hoàng Minh Hạnh KIỂM TRA BÀI CŨ * Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần, chức năng như thế nào? - Hệ tuần hoàn gồm tim, máu và hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn. Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi O2 và CO2 Vòng tuần hoàn lớn dẫn máu qua các tế bào của cơ thể để thực hiện sự trao đổi chất. I- CẤU TẠO CỦA TIM Vị trí, hình dạng của tim? 1. Vị trí, hình dạng. - Tim nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang bên trái. - Tim hình chóp, đỉnh quay xuống dưới, đáy hướng lên trên TM chủ trên Tâm nhĩ phải ĐM vành phải Tâm thất phải TM chủ dưới Cung ĐM chủ ĐM phổi TM phổi Tâm nhĩ trái ĐM vành trái Tâm thất trái I- CẤU TẠO CỦA TIM 1. Vị trí, hình dạng. 2. Cấu tạo ngoài Màng tim: Bao bọc bên ngoài tim bằng mô liên kết. Động mạch vành : làm nhiệm vụ dẫn máu nuôi tim Thảo luận nhóm Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau: Câu 1: Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất? Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều? Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim Tâm thất trái Tâm thất phải Động mạch chủ Động mạch phổi - Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ vì tâm nhĩ phải co bóp đẩy máu xuống tâm thất, còn tâm thất phải co bóp mạnh để tạo lực lớn nhất để đẩy máu đến toàn bộ cơ thể. Thành cơ tâm nhĩ phải có thành cơ tim mỏng nhất vì chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất phải. 	Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất? - Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có van để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều nhất định. Van 2 lá Van 3 lá Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều? Van thất động I- CẤU TẠO CỦA TIM 1. Vị trí, hình dạng: 2. Cấu tạo ngoài: 3. Cấu tạo trong: - Tim có 4 ngăn - Có các van tim giúp máu lưu thông theo 1 chiều Tâm nhĩ phải ( thành cơ mỏng nhất) Tâm nhĩ trái Tâm thất phải Tâm thất trái ( thành cơ dày nhất) II- CẤU TẠO MẠCH MÁU Có bao nhiêu loại mạch máu ? Đó là những loại nào ? Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch, Mao mạch Quan sát hình 17-2, hãy hoàn thành bảng sau: 3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> Dày hơn TM 3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> mỏng hơn ĐM 1 lớp biểu bì Hẹp Rộng Hẹp nhất Có sợi đàn hồi Có van 1 chiều Nhỏ, phân nhánh nhiều Dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớn Dẫn máu từ khắp các tế bào về tim, vận tốc và áp lực nhỏ. Trao đổi chất với tế bào. III- CHU KỲ CO DÃN CỦA TIM Một chu kỳ tim gồm mấy pha? - Mỗi chu kỳ tim gồm 3 pha. Trong 1 chu kỳ tim: TN làm việc ...... giây, nghỉ ..... giây TT làm việc ....... giây, nghỉ ..... giây Tim nghỉ hoàn toàn .......giây Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim) 0,1 0,7 0,3 0,5 0,4 75 Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt? - Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt. 1 5 2 3 4 6 7 5 1. Lo¹i m¹ch nµo cã thµnh dµy nhÊt? 3 4 5 6 8 2 1 N G M ¹ H é § 7 C 1 2 3 4 6 7 5 T N H Ü T H Ê 2. Lo¹i van nµo gióp m¸u ch¶y theo mét chiÒu tõ t©m nhÜ xuèng t©m thÊt? 3. Lo¹i c¬ nµo cÊu t¹o nªn thµnh cña tim? 4.Chu k× co gi·n cña tim gåm mÊy pha? 5. Ng¨n tim nµo cã thµnh dµy nhÊt? 6. Líp ngoµi cïng cña ®éng m¹ch vµ tÜnh m¹ch ®­îc cÊu t¹o bëi lo¹i m« nµo? 6 7. M­êi chu k× co gi·n cña tim kÐo dµi mÊy gi©y? 3 4 5 1 2 M G I ¢ T ¸ 7 Y 4 5 6 7 8 1 2 3 9 i ª n K Õ m « l t 10 7 8 9 5 6 2 3 4 1 11 1 2 3 4 5 B A P a H 1 2 3 4 5 c ¬ t m I T t r h Ê © m t t ¸ i 3 N 2 H 3 M 4 i 7 3 P 4 I T Tâm nhĩ trái Động mạch vành trái Tâm thất trái Tĩnh mạch phổi Động mạch phổi Tĩnh mạch chủ trên Tâm nhĩ phải Động mạch vành phải Tâm thất phải Tĩnh mạch chủ dưới Cung Động mạch chủ Đọc mục “Em có biết” Học các bài: 6, 8, 9, 13, 14, 15, 16. chuẩn bị kiểm tra 1 tiết. Giáo viên biên soạn : PHẠM NGỌC DŨNG Trường THCS Nguyễn Viết Xuân Huyện Krông Pắc - tỉnh ĐăkLăk