Bài 23: Hướng động

- Cảm ứng là phản ứng của sinh vật đối với kích thích. Cảm ứng ở động vật và cảm ứng ở thực vật có sự khác nhau như thế nào? Khí hậu trở lạnh. Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể. Cảm ứng ở sinh vật là gì? Quan sát các ví dụ sau: Kích thích Lá cây xếp lại. Tính cảm ứng ở thực vật là gì? - Khả năng của thực vật phản ứng đối với kích thích gọi là tính cảm ứng ở thực vật. A. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT Kết luận: ở các điều kiện chiếu sáng khác nhau, cây non có phản ứng sinh trưởng rất khác nhau. Nhận xét về kết quả thí nghiệm? ThÝ nghiÖm Thân, lá hướng tới nguồn kích thích. Rễ hướng xa nguồn kích thích. . Cơ chế hướng động Sự sinh trưởng không đồng đều của các tế bào ở hai phía của cơ quan. Các tế bào ở phía không bị kích thích sinh trưởng nhanh hơn phía bị kích thích  thân uốn cong về phía có nguồn kích thích. ? Nhận xét sự sinh trưởng của các tế bào trong cơ quan của cây như thế nào? . Nguyên nhân.  Tại sao lại có sự sinh trưởng không đều của các tế bào ở 2 phía cơ quan ? - Khi bị kích thích: Auxin di chuyển tập chung vào phía không bị kích thích. - Kết quả: phía không bị kích thích (phía tối) có nồng độ auxin cao hơn, tế bào sinh trưởng dài ra làm cho cơ quan uốn cong về phía kích thích . - Chú ý: ở rễ Auxin làm ức chế sự sinh trưởng của các tế bào rễ. - Kết quả: Phía không bị kích thích có nồng độ Auxin cao hơn, sẽ ức chế sự sinh trưởng của các tế bào, rễ cây hướng xa nguồn kích thích. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG HƯỚNG TRỌNG LỰC HƯỚNG NƯỚC HƯỚNG SÁNG HƯỚNG HÓA HƯỚNG TIẾP XÚC 1. Hướng sáng Khái niệm: Là phản ứng sinh trưởng của thực vật đáp ứng lại tác động của ánh sáng. Tác nhân: Ánh sáng Đặc điểm sinh trưởng: + Hướng sáng (+): Thân. + Hướng sáng (-): Rễ Nguyên nhân: Khái niệm Tác nhân Đặc điểm sinh trưởng 	 2. Hướng trọng lực Khái niệm: Phản ứng sinh trưởng của thực vật đáp ứng lại tác động của trọng lực. Tác nhân: Trọng lực Đặc điểm sinh trưởng: + Hướng trọng lực dương: Đỉnh rễ cây sinh trưởng hướng theo hướng của trọng lực + Hướng trọng lực âm: Đỉnh thân sinh trưởng ngược hướng của trọng lực 3. Hướng hóa Khái niệm: Là phản ứng sinh trưởng của thực vật đáp ứng lại tác động của hoá chất. Tác nhân: Chất hóa học Đặc điểm sinh trưởng: + Hướng hóa (+): Rễ hướng về chất khoáng. + Hướng hóa (-): Rễ tránh xa các chất độc. 4. Hướng nước Khái niệm: - Là phản ứng sinh trưởng của thực vật hướng về nguồn nước. Tác nhân: Nước Đặc điểm sinh trưởng: + Hướng nước (+): rễ. + Hướng nước (-): thân. 5. Hướng tiếp xúc Khái niệm: - Là phản ứng sinh trưởng của thực vật đáp ứng lại tác động của vật tiếp xúc với bộ phận của cây. Tác nhân: Sự tiếp xúc Đặc điểm sinh trưởng: Các tế bào ở phía không tiếp xúc sinh trưởng mạnh hơn các tế bào ở phía tiếp xúc Thân cây luôn quấn quanh giá thể - Tua cuốn: biến dạng của lá. 5. Hướng tiếp xúc: - Tua cuốn: biến dạng của lá. - Kích thích: tiếp xúc (va chạm). - Cơ chế : sự sinh trưởng không đồng đều tại hai phía của cơ quan. Các tế bào tại phía không được tiếp xúc kích thích sinh trưởng nhanh hơn  cơ quan uốn cong về phía ___ ___. - Tua cuốn - Kích thích tiếp xúc VAI TRÒ CỦA HƯỚNG ĐỘNG ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG THỰC VẬT * Hướng động giúp cây sinh trưởng hướng tới tác nhân môi trường thuận lợi  giúp cây thích ứng với biến động của điều kiện môi trường để tồn tại và phát triển. Rễ cây hướng tới vùng đất ẩm thuộc kiểu hướng động nào? Hướng sáng Hướng nước Hướng trọng lực Hướng tiếp xúc Vào rừng nhiệt đới ta gặp rất nhiều dây leo quấn quanh những cây gỗ lớn để vươn lên cao, đó là kết quả của: hướng sáng hướng tiếp xúc hướng trọng lực âm cả 3 loại trên Kể tên một số thực vật có tính hướng tiếp xúc ? Mướp, bầu bí, dưa leo, nho, cây củ từ, đậu cô ve, dây tơ hồng,... Giải thích tại sao cây mọc ở sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường?  Cây mọc sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường để có nhiều ánh sáng hơn. Đây là đặc điểm của tính hướng sáng của cây,giúp cây tìm đến nguồn sáng để quang hợp. 4. Hướng tiếp xúc 1. Hướng trọng lực (+) 2. Hướng sáng (+) 3. Hướng trọng lực (─) C B D A 5. Hãy sắp xếp các H/ A, B, C, D tương ứng với các kiểu hướng động cho phù hợp. Hoµn thµnh b¶ng sau: NÕu lµ h­íng ®éng d­¬ng: +NÕu lµ h­íng ®éng ©m : - - - - - + + + + Học bài cũ và trả lời các câu hỏi SGK trang 101. Tìm và chụp ảnh các kiểu hướng động của thực vật trong thực tế Thí nghiệm với cây mắc cỡ: Tách cành lá ra khỏi thân không bị cụp lá Chuẩn bị bài mới trước ở nhà, Bài 24. úng động HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ