Bài giảng Địa lí 10 - Nguyễn Thành Công - Bài 15: Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

Trường THPT ĐOÀN KẾT Giáo viên: Nguyễn Thanh Công TRƯỜNG THPT ĐOÀN KẾT TỔ ĐỊA LÍ GIÁO ÁN ĐỊA LÝ LỚP 10 BÀI 15 : THỦY QUYỂN. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT GIÁO VIÊN: NGUYỄN THANH CÔNG Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết nước trên Trái Đất tồn tại ở những dạng nào? HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA: SÔNG SUỐI, AO HỒ, BĂNG TUYẾT, NƯỚC NGẦM NƯỚC TRONG CÁC BIỂN, ĐẠI DƯƠNG THỦY QUYỂN I. THỦY QUYỂN 1. Khái niệm: NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA NƯỚC BIỂN, ĐẠI DƯƠNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN Là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trên lục địa, nước trong các biển, đại dương và hơi nước trong khí quyển. NƯỚC TRONG ĐẠI DƯƠNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA Có mối quan hệ như thế nào? Tại sao các dạng nước vẫn được duy trì thường xuyên trên Trái đất mà không mất đi ? 2. Tuần hồn nước trên Trái Đất: Cho biết nước tham gia vào những vòng tuần hoàn nào ? Hoàn thành các sơ đồ sau NƯỚC BIỂN, ĐẠI DƯƠNG BỐC HƠI MÂY MƯA NƯỚC BIỂN, ĐẠI DƯƠNG BỐC HƠI MÂY LỤC ĐỊA MƯA CÁC DẠNG NƯỚC THÀNH PHẦN NƯỚC TRÊN TRÁI ĐẤT 97% 3% NƯỚC MẶN NƯỚC NGỌT 68,7% 30,1% 0,3% nước mặt ngọt Đỉnh núi băng và sông băng Nước ngầm Chỉ có 2% là nước sông nhưng có vai trò hết sức quan trọng nên cần tìm hiểu chế độ của nó II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẾ ĐỘ NƯỚC SƠNG NHÓM NHÂN TỐ HOẠT ĐỘNG CHẾ ĐỘ MƯA BĂNG TUYẾT NƯỚC NGẦM ĐỊA THẾ THỰC VẬT HỒ , ĐẦM 1 2 3 4 5 6 Vai trò của rừng đối với chế độ nước sông? Trả lời câu hỏi và giải thích : “ ở lưu vực sông rừng phòng hộ được trồng ở đâu ?” Các đới khí hậu: xích đạo, nhiệt đới gió mùa, ôn đới hải dương phía tây? Từ đĩ ảnh hưởng gì đến chế độ nước sông? Cho VD. Ảnh hưởng của địa hình đến chế độ nước sông. Giải thích tại sao ở miền trung nước ta lũ ở các sông lên nhanh . Hồ đầm có tác dụng điều hòa nước sông như thế nào? Giải thích tại sao chế độ nước sông Mê Công điều hòa hơn chế độ nước sông Hồng. Nước ngầm có vai trò như thế nào đối với chế độ nước sông? Băng tuyết tập trung ở đâu? Tan ra vào mùa nào? Từ đó quyết định tới chế độ nước sông như thế nào? Cho ví dụ 1. CHẾ ĐỘ MƯA KIỂU KHÍ HẬU CHẾ ĐỘ MƯA CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG XÍCH ĐẠO NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA ÔN ĐỚI HẢI DƯƠNG ĐỊA TRUNG HẢI Mưa lớn, quanh năm 6 tháng mưa Mưa quanh năm Mưa vào mùa Đông Lưu lượng lớn, điều hòa Không điều hòa, mùa lũ, mùa khô hạn Điều hòa Không điều hòa + Mưa quanh năm Chế độ nước sông điều hòa + Mưa theo mùa Chế độ nước sông theo mùa. VÍ DỤ SÔNG AMAZÔN SÔNG CỬU LONG Chảy qua miền khí hậu nhiệt đới gió mùa có một mùa mưa và một mùa khô Chảy qua miền khí hậu xích đạo có một mưa lớn quanh năm Có một mùa nước lớn và một mùa cạn, lưu lượng nước thất thường Lưu lượng nước lớn quanh năm NĂNG LƯỢNG BXMT LỚN, NHIỆT ĐỘ TĂNG Băng tuyết tan ra CUNG CẤP NƯỚC CHO SÔNG NGÒI 2. BĂNG TUYẾT Cung cấp nước cho sông ngòi; dễ gây lũ lụt vào mùa xuân. CÁC SÔNG Ở MIỀN XIBIA - NGA Chảy từ Nam –lên Bắc Đầu mùa xuân Thượng nguồn nhân được lượng nhiệt độ lớn, băng tuyết tan ra Hạ nguồn nhận được ánh sáng ít, băng tuyết chưa kịp tan Nước chảy tràn, gây lũ lụt, hình thành nhiều hồ, đầm lầy 3. NƯỚC NGẦM Cung cấp nước, điều tiết dòng chảy cho sông ngòi Vùng đất đá thấm nước tốt Nguồn dữ trữ và cung cấp nước cho sông ngòi Vùng đất đá khó thấm nước Điều tiết dòng chảy cho sông ngòi kém 4. ĐỊA THẾ Tốc độ dòng chảy lớn MƯA MIỀN NÚI Lưu lượng nước tập trung MIỀN TRUNG NƯỚC TA Hệ thống núi ăn sát ra biển, độ dốc lớn Mưa tập trung.Tốc độ dòng chảy lớn Lũ lên nhanh + Ở vùng núi (độ dốc cao): nước sông chảy nhanh + Ở đồng bằng: nước sông điều hòa hơn Hệ thống núi ăn sát ra biển, độ dốc lớn Lũ lên nhanh 5. THỰC VẬT Một phần ngấm theo rễ cây xuống đất (nước ngầm) Khi mưa, một lượng nước được tán cây giữ lại, một phần tầng thảm mục giữ lại, một phần theo rễ cây Nước sông điều hòa. Chặt phá rừng đầu nguồn làm cho xói mòn đất, gây lũ quét, lũ bùn, sạt lở đất và gây thiếu nước vào mùa khô 6. HỒ, ĐẦM Là nơi chứa nước Điều tiết dòng chảy cho sông MÙA MƯA Nước được chứa trong hồ, giảm lưu lượng nước cho sông MÙA KHÔ Nước chảy trong hồ ra cung cấp nước cho sông Mùa mưa nước dâng lên, một phần chảy vào Biển Hồ , giảm lưu lượng nước cho sông MêKông Mùa khô, khi nước sông MêKông hạ xuống, nước trong Biển Hồ chảy ra cung cấp nước cho sông BIỂN HỒ III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT HOẠT ĐỘNG: Hoàn thành đầy đủ các thông tin vào phiếu học tập SÔNG NƠI BẮT NGUỒN DIỆN TÍCH LƯU VỰC CHIỀU DÀI NGUỒN CUNG CẤP NƯỚC NƠI BẮT NGUỒN DIỆN TÍCH LƯU VỰC 1.SÔNG NIN Hồ Victoria Nin Chảy qua nhiều vùng có khí hậu khác nhau Chảy qua sa mạc nhưng lưu lượng nước vẫn lớn Là sông dài nhất thế giới, bồi đắp nên Tam giác châu điển hình 3.SÔNG IÊNITXÊY IÊNITXÊY Nước lớn vào mùa xuân, mùa hạ Đóng băng vào mùa đông