Bài giảng môn học Đại số 9 - Tiết 19: Nhắc lại và bổ sung các khái niệm về hàm số - Trần Thị Ánh

TRƯỜNG THCS ĐỒNG TÂMMÔN ĐẠI SỐ 9TIẾT 19: NHẮC LẠI VÀ BỔ SUNG CÁC KHÁI NIỆM VỀ HÀM SỐ PHÒNG GD&ĐT HUYỆN MỸ ĐỨCCHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY CO Giáo viên:Trần Thị Ánh: 9ALípH·y chän c¸c côm tõ trong b¶ng sau ®iÒn vµo chç cßn thiÕu để được những khái niệm ®óng?1/ NÕu ®¹i l­îng y..................... vµo ®¹i l­îng thay ®æi x sao cho víi mçi gi¸ trÞ cña x ta lu«n x¸c ®Þnh ®­îc..................... gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y th× y ®­îc gäi lµ.................. cña x, x gäi lµ...................3/ TËp hîp tÊt c¶ c¸c ®iÓm biÓu diÔn c¸c cÆp gi¸ trÞ t­¬ng øng (x; y) trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é ®­îc gäi lµ .................cña hµm sè y = f(x)4/ §å thÞ cña hµm sè y = a.x( a ≠ 0) lµ mét ........................ ®i qua gèc to¹ ®é.2/ Khi y lµ hµm sè cña x ta cã thÓ viÕt y = f(x). Ta kÝ hiÖu f(x0) lµ ....................................... y = f(x) t¹i x = x0.KIỂM TRA BÀI CŨ®­êng th¼ng phô thuéc chØ mét hµm sè ®å thÞgi¸ trÞ cña hµm sè biÕn sè ®oạn th¼ng 1. Kh¸i niÖm hµm sè.Hµm sè bËc nhÊt Nh¾c l¹i vµ bæ sung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè * NÕu ®¹i l­îng y phô thuéc vµo ®¹i l­îng thay ®æi x sao cho víi mçi gi¸ trÞ cña x, ta lu«n x¸c ®Þnh ®­îc chØ mét gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y th× y được gäi lµ hµm sè cña x , vµ x được goị lµ biÕn sè.TiÕt 19:VÝ dô 1: a) y lµ hµm sè cña x ®­îc cho bëi b¶ng sau: b) y lµ hµm sè cña x cho bëi c«ng thøc:y = 2xy = 2x + 3 * Hµm sè cã thÓ ®­îc cho b»ng b¶ng hoặc b»ng c«ng thøc,...x1234y6421Ch­¬ng II- X Y 1 1 2 4 3 9 C) y là hàm số của x được cho bằng sơ đồ Venn Khi haøm soá ñöôïc cho baèng coâng thöùc y = f(x),  thì ø bieán soá x chæ laáy nhöõng giaù trò maø taïi ñoù  f(x) xaùc ñònh, tập hợp những giá trị đó gọi là tập xác định của hàm số.Ví duï:  a) Haøm soá y=2x và y = 2x+3 luoân xaùc ñònh vôùi moïi giaù trò cuûa x Khi y laø haøm soá cuûa x , ta coù theå vieát y = f(x) hoaëc y = g(x) , y = h(x) . . .b) Haøm soá y = luoân xaùc ñònh vôùi moïi giaù trò  cuûa x≠0Ví duï: y = f(x)= 2x+3 khi x= 3 thì y = 9 ta vieát f(3) = 9 Khi x thay ñoåi maø y luoân nhaän moät giaù trò khoâng ñoåi thì y ñöôïc goïi laø haøm haèngVí duï: y = 5 laø haøm haèng Vì x nhaän bất kỳ giaù trò naøo thì y vaãn luoân coù giaù trò laø 5 Bµi tËp: Trong c¸c b¶ng sau ghi c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña x vµ y. B¶ng nµo x¸c ®Þnh y lµ hµm sè cña x? V× sao? ax124578y359111517bx34358y684816cx56789y1010101010ax124578y359111517Bảng a: y là hàm số của x, vì mỗi giá trị của x ta xác định được chỉ một giá trị tương ứng của ybx34358y684816336 4 Bảng by không là hàm số của x,vì một giá trị x =3 xác định được hai giá trị của y = 4 ; 6cx56789y1010101010 Bảng c y là hàm hằng ,vì khi x thay đổi mà y vẫn luôn nhận gíá trị không đổi bằng 10Trả lời:1. Kh¸i niÖm hµm sè.Hµm sè bËc nhÊtNh¾c l¹i vµ bæ sung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè Ch­¬ng II -Tiết 19TÝnh f(0); f(1); f(2); f(3); f(-2); f(-10).§¸p ¸n:(HS hoạt động cá nhân )?1Cho hµm sè y = f(x) = x + 5. ?2a, Biểu diễn các điểm sau trên mặt phẳng toạ độ:HS hoạt động cá nhân F(4;1/2) -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 xA(1/3;6)B(1/2;4)C(1;2)D(2;1)E(3;2/3)y 6 54321 b, VÏ ®å thÞ cña hµm sè y = 2x.A(1;2)-2 -1 0 1 2 x y 2 1-1-22. Đồ thị của hàm số* C¸ch vÏ:Víi x = 1 th× y = 2Ñoà thò haøm soá y = 2x laø ñöôøng thaúng ñi qua goác toaï ñoä O (0;0) vaø ñieåm A(1,2)VËy ®­êng th¼ng OA lµ ®å thÞ cña hµm sè y = 2x.=> §iÓm A(1; 2) thuéc ®å thÞ.* TËp hîp tÊt c¶ c¸c ®iÓm biÓu diÔn c¸c cÆp gi¸ trÞ t­¬ng øng (x; f(x)) trên mÆt ph¼ng to¹ ®é ®­îc gäi lµ ®å thÞ cña hµm sè y = f(x)?2(HS hoạt động cá nhân ) * Đồ thị của hàm số y = ax là đường thẳng đi qua gốc toạ độ*Khi vẽ đồ thị hàm số y = ax chỉ cần xác định thêm một điểm thuộc đồ thị khác gốc O Bµi tËp : §iÒn vµo chç trèng c¸c sè hoÆc c¸c ch÷ ®Ó ®­îc kÕt qu¶ ®óng: x-2,5-2-1,5-1-0,500,511,5a)y = 2x+1b)y = -2x+1-4-3-2-1012346543210-1-2HS hoạt động nhóm: Nhóm 1,2 làm câu 1a; 2a. Nhóm 3;4 làm câu 1b;2b2) Hai hµm sè trªn x¸c ®Þnh víi....................a) §èi víi hµm sè y = 2x+1 khi x t¨ng lªn th× c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y cũng.....................b) §èi víi hµm sè y = -2x+1 khi x t¨ng lªn th× c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y lại.....................Ta nãi hµm sè y = 2x + 1 ®ång biÕn trªn R.mäi x thuéc R. t¨ng lªn gi¶m ®i Ta nãi hµm sè y = - 2x + 1 nghÞch biÕn trªn R.1)3. Hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn.Tæng qu¸t (sgk): a / NÕu gi¸ trÞ cña biÕn x t¨ng lªn mµ gi¸ trÞ t­¬ng øng f(x) còng t¨ng lªn th× hµm sè y = f(x) ®­îc gäi lµ hàm số ®ång biÕn trªn R. ( gọi tắt là hàm số đồng biến )b / NÕu gi¸ trÞ cña biÕn x t¨ng lªn mµ gi¸ trÞ t­¬ng øng f(x) l¹i gi¶m ®i th× hµm sè y = f(x) ®­îc gäi lµ hàm số nghÞch biÕn trªn R. (gọi tắt là hàm số nghịch biến )Cho hµm sè y = f(x) x¸c ®Þnh víi mäi giá trị của x thuéc R.3. Hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn.Bµi tËp 1,Trong b¶ng c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña x vµ y, b¶ng nµo cho ta hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn? (Víi y lµ hµm sè cña x ).a/x-2-1012y8421-1b/x23467y12578c/x13457y33333B¶ng a: khi gi¸ trÞ cña x t¨ng lªn th× gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y gi¶m ®i nªn y lµ hµm sè nghÞch biÕn. B¶ng b: khi gi¸ trÞ cña x t¨ng lªn th× gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y t¨ng lªn vËy y lµ hµm sè ®ång biÕn. B¶ng c: khi gi¸ trÞ cña x t¨ng lªn th× gi¸ trÞ t­¬ng øng cña y kh«ng thay ®æi vËy y lµ hµm sè kh«ng ®ång biÕn , kh«ng nghÞch biÕn. (hay y là hàm hằng.) Cho hµm sè y = f(x) x¸c ®Þnh víi mäi x thuéc R.Víi x1, x2 bÊt k× thuéc R:NÕu x1 f (x2) th× hµm sè y = f( x) ......................trªn R.®ång biÕnnghÞch biÕn 2, Dùa vµo kÕt qu¶ phÇn 1), ®iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng: Tæng qu¸t (sgk): a / NÕu gi¸ trÞ cña biÕn x t¨ng lªn mµ gi¸ trÞ t­¬ng øng f(x) còng t¨ng lªn th× hµm sè y = f(x) ®­îc gäi lµ ®ång biÕn trªn R. b / NÕu gi¸ trÞ cña biÕn x t¨ng lªn mµ gi¸ trÞ t­¬ng øng f(x) l¹i gi¶m ®i th× hµm sè y = f(x) ®­îc gäi lµ nghÞch biÕn trªn R.Cho hµm sè y = f(x) x¸c ®Þnh víi mäi x thuéc R.3. Hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn.Víi x1, x2 bÊt k× thuéc R:NÕu x1 f (x2) th× hµm sè y = f( x) ......................trªn R.®ång biÕnnghÞch biÕn Nãi c¸ch kh¸c:1. Kh¸i niÖm hµm sè.Ch­¬ng II- Hµm sè bËc nhÊt Nh¾c l¹i vµ bæ sung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sèTiÕt 192. §å thÞ hµm sè.3. Hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn. Cho hµm sè y = f(x) x¸c ®Þnh víi mäi x thuéc R.NÕu x1 f (x2) th× hµm sè y = f( x) ......................trªn R.®ång biÕnnghÞch biÕn Víi x1, x2 bÊt k× thuéc R:Bµi tËp Chän c©u ®óng nhÊt:Cho hµm sè y = f(x) = -3x. Ta cã:A. Hµm sè y = f(x) = -3x ®ång biÕn.B. Hµm sè y = f(x) = -3x nghÞch biÕn.C. Hµm sè y = f(x) = -3x nghÞch biÕn trªn R.D. Hµm sè y = f(x) = -3x ®ång biÕn trªn R.H­íng dÉn vÒ nhµNắm vững khái niệm hàm số Đồ thị hàm số Hàm số đồng biến,nghịch biến.- BTVN: 1; 2; 3 ;4 ;5 /sgk tr 44-45-Chuẩn bị bài cho tiết học sau ( luyện tập ) Xin chân thành cảm ơn Qúy thầy cô giáo cùng tất cả các em học sinh thân mến !