Bài giảng Môn học luyện từ và câu lớp 5: Bài đại từ

 LUYỆN TỪ VÀ CÂU Thứ ngày tháng 10 năm 2014 Bài cũ: Đọc đoạn văn tả cảnh đẹp ở quê em hoặc nơi em sinh sống. Nhận xét đoạn văn của bạn ( nội dung, nghệ thuật, cách dùng từ ...) Đọc hai câu văn sau : Con mèo nhà em rất đẹp. Chú khoác trên mình tấm áo màu tro, mượt như nhung . Từ chú ở câu văn thứ hai nói đến đối tượng nào ? LUYỆN TỪ VÀ CÂU ĐẠI TỪ Từ chú được gọi là đại từ . Vậy đại từ là gì? Dùng đại từ khi nói và viết có tác dụng gì ? Chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài học hôm nay . Hoạt động 1: Phần nhận xét Hùng nói: “ Theo tớ, quí nhất là lúa gạo. Các cậu có thấy ai không ăn mà sống được không ?” Quý và Nam cho là có lí. Bài 1: Đọc đoạn văn sau: a) Chích bông sà xuống vườn cải.Nó tìm bắt sâu bọ. b) ? Đọc các từ in đậm trong đoạn văn trên? cậu tớ Nó Hoạt động 1: Phần nhận xét Hùng nói: “ Theo tớ, quí nhất là lúa gạo. Các cậu có thấy ai không ăn mà sống được không ?” Quý và Nam cho là có lí. Bài 1: Đọc đoạn văn sau: Hoạt động nhóm đôi - 3 phút a) Chích bông sà xuống vườn cải.Nó tìm bắt sâu bọ. b) 1 ) Các từ: Tớ, cậu dùng làm gì trong đoạn văn? 2 ) Từ nó dùng để làm gì ? Đại diện các nhóm trả lời : 1) Từ: Tớ , Cậu dùng để xưng hô. Cậu thay thế cho Quý và Nam Tớ thay thế cho Hùng, 2)Từ nó dùng để thay thế cho chích bông ở câu trước. Kết luận: Các từ : Tớ, cậu, nó là đại từ . Từ tớ,cậu được dùng để xưng hô thay thế cho các nhân vật trong truyện. Từ nó được dùng thay thế cho danh từ chích bông ở câu trước để tránh lặp từ. Tôi rất thích thơ. Em gái tôi cũng vậy. Bài 2: Cách dùng những từ in đậm dưới đây có gì giống cách dùng các từ nêu ở bài tập 1 ? a) Lúa gạo hay vàng đều rất quí. Thời gian cũng thế. Nhưng quí nhất là người lao động. b) Gợi ý : + Đọc kĩ từng câu + Xác định từ in đậm thay thế cho từ nào + Cách dùng ấy có gì giống cách dùng ở bài tập 1 Hoạt động nhóm 4 ( 3 phút ) Tôi rất thích thơ. Em gái tôi cũng vậy. Bài 2: Cách dùng những từ in đậm dưới đây có gì giống cách dùng các từ nêu ở bài tập 1 ? a) Lúa gạo hay vàng đều rất quí. Thời gian cũng thế. Nhưng quí nhất là người lao động. b) + Từ vậy thay thế cho từ thích. + Từ thế thay thế cho từ quí. Cách dùng ấy giống ở bài tập 1 là tránh lặp từ Kết luận: từ vậy, thế là đại từ dùng thay thế cho các động từ, tính từ có trong câu cho khỏi lặp lại các từ ấy . Đại diện các nhóm trả lời Ghi nhớ: Đại từ là từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ( hoặc cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ ) trong câu cho khỏi lặp lại các từ ngữ ấy. Hoạt động 2 : Ghi nhớ Qua bài tập 1, bài tập 2 em hãy cho biết đại từ là gì ? Em hãy đặt câu trong đó có sử dụng đại từ? Bài tập 1: Các từ in đậm trong đoạn thơ sau được dùng để chỉ ai ? Những từ ngữ đó được viết hoa nhằm biểu lộ điều gì? Hoạt động 3: Luyện tập Mình về với Bác đường xuôi Thưa dùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời Áo nâu túi vải, đẹp tươi lạ thường Nhớ Người những sáng tinh sương Ung dung yên ngựa trên đường suối reo Nhớ chân Người bước lên đèo Người đi, rừng núi trông theo bóng Người. ( Tố Hữu ) Mình về với Bác đường xuôi Thưa dùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời Áo nâu túi vải, đẹp tươi lạ thường Nhớ Người những sáng tinh sương Ung dung yên ngựa trên đường suối reo Nhớ chân Người bước lên đèo Người đi, rừng núi trông theo bóng Người. ( Tố Hữu )  Đọc các từ in đậm có trong bài thơ trên . Những từ đó được dùng để chỉ ai ? Tại sao những từ này lại được viết hoa ? Bác Hồ Bài 2: Tìm những đại từ được dùng trong bài ca dao sau : Cái cò, cái vạc, cái nông Sao mày giẫm lúa nhà ông, hỡi cò? Không không , tôi đứng trên bờ, Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi. Chẳng tin, ông đến mà coi, Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia. Cò Diệc Nông  Bài ca dao là lời đối đáp giữa ai với ai ?  Tìm các đại từ có trong bài ca dao trên? Lời đối đáp giữa nhân vật tự xưng là “ông” với “cò” Các đại từ : Mày( chỉ cái cò ) Ông ( chỉ người đang nói ) Tôi ( chỉ cái cò ) Nó ( chỉ cái diệc ) Cái cò, cái vạc, cái nôngSao mày giẫm lúa nhà ông, hỡi cò? Không không , tôi đứng trên bờ,Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi. Chẳng tin, ông đến mà coi,Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia. Thảo luận nhóm đôi 2 phút Bài tập 3: Dùng đại từ ở những chỗ thích hợp để thay thế cho danh từ bị lặp lại nhiều lần trong mẩu chuyện sau: Con chuột tham lam Chuột ta gặm vách nhà. Một cái khe hở hiện ra. Chuột chui qua khe và tìm được rất nhiều thức ăn. Là một con chuột tham lam nên chuột ăn nhiều quá, nhiều đến mức bụng chuột phình to ra. Đến sáng, chuột tìm đường trở về ổ, nhưng bụng to quá, chuột không sao lách qua khe hở được . Trong mẩu chuyện trên danh từ nào lặp lại nhiều lần? Tìm đại từ thích hợp để thay thế cho từ bị lặp lại nhiều lần đó? Con chuột tham lam Chuột ta gặm vách nhà. Một cái khe hở hiện ra. Chuột chui qua khe và tìm được rất nhiều thức ăn. Là một con chuột tham lam nên chuột ăn nhiều quá, nhiều đến mức bụng chuột phình to ra. Đến sáng, chuột tìm đường trở về ổ, nhưng bụng to quá, chuột không sao lách qua khe hở được . Con chuột tham lam Chuột ta gặm vách nhà. Một cái khe hở hiện ra. Chuột chui qua khe và tìm được rất nhiều thức ăn. Là một con chuột tham lam nên nó ăn nhiều quá, nhiều đến mức bụng chú phình to ra. Đến sáng, hắn tìm đường trở về ổ, nhưng bụng to quá, nó không sao lách qua khe hở được . Hoạt động 4: Củng cố Qua bài học hôm nay em hãy cho biết đại từ là gì ?  Đại từ là từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ( hoặc cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ ) trong câu cho khỏi lặp lại các từ ngữ ấy. Quan sát tranh và nói thành lời phần đối thoại có dùng đại từ Ừ, … thấy rồi. ………… cùng đến đó xem đi! …. nhìn kìa! Đẹp quá! Cậu tớ Chúng mình ……ơi,………. ở đâu vậy? ……….. đang ở trên cành cây đó. Anh chúng Chúng nó Cho…. xem với! em