Bài giảng môn học Ngữ văn 12 - Bài thơ: Sóng, Xuân Quỳnh

 Thuyền về có nhớ bến chăngBến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền ( Ca dao) Biển ( Xuân Diệu)Anh không xứng là biển xanhNhưng anh muốn em là bờ cát trắngBờ cát dài phẳng lặngSoi ánh nắng pha lê.Bờ đẹp đẽ cát vàngThoai thoải hàng thông đứngNhư lặng lẽ mơ màngSuốt ngàn năm bên sóng.Anh xin làm sóng biếcHôn mãi cát vàng emHôn thật khẽ thật êmHôn êm đềm mãi mãi.Đã hôn rồi hôn lạiCho đến mãi muôn đờiĐến tan cả đất trờiAnh mới thôi dào dạt.Cũng có khi ào ạtNhư nghiền nát bờ emLà lúc triều yêu mếnNgập bến của ngày đêm.Anh không xứng là biển xanh Nhưng cũng xin là bể biếcĐể hát mãi bên ghềnh Mối tình chung thắm thiết.Để những khi bọt tung trắng xóaVà gió về bay tỏa nơi nơiNhư hôn mãi ngàn năm không thỏaBởi yêu bờ lắm lắm em ơi!SóngXuân QuỳnhSóngXuân QuỳnhI. Giới thiệu chung1. Tác giả- Xuân Quỳnh ( 1942- 1988), quê: Hà Tây Cuộc đời nhọc nhằn, nhiều lo âu, vất vả: mồ côi mẹ từ nhỏ, không được ở gần cha, hai lần đò => luôn khát khao và nâng niu hạnh phúc đời thường- Mất cùng chồng ( nhà viết kịch Lưu Quang Vũ) và con trai trong một vụ tai nạn giao thông năm 1988 ở Hải Dương- Gương mặt tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.I. Giới thiệu chung1. Tác giảSóngXuân Quỳnh Nhà thơ của tình yêu – hạnh phúc đời thường:+ Vừa hồn nhiên, tươi tắn vừa chân thành, đằm thắm.+ Vừa mãnh liệt, đầy khao khát vừa luôn lo âu, dự cảm về những bất trắc, đổ vỡ trong tình yêu.=> Thơ Xuân Quỳnh là lời “Tự hát” SóngXuân QuỳnhI. Giới thiệu chung2. Bài thơ Sónga. Hoàn cảnh sáng tác- Năm 1967, trong chuyến đi thực tế của nhà thơ ở biển Diêm Điền (Thái Bình), khi nhà thơ đã nếm trải những đổ vỡ trong tình yêu.- In trong tập Hoa dọc chiến hào (1968)SóngI. Giới thiệu chung2. Bài thơ Sóngb. Hình tượng: song hành- Sóng: + Nghĩa thực: sóng biển+ Biểu tượng: tâm hồn người con gái trong tình yêu- Em: người con gái trong tình yêu, cái tôi trữ tình của tác giả+ Đan cài, quấn quýt từ đầu đến cuối bài thơ: có lúc phân chia để soi chiếu làm nổi bật sự tương đồng, có lúc lại hòa nhập vào nhau để âm vang, cộng hưởng+ Tuy 2 mà 1 và đều là tâm hồn người con gái khi yêu=> Sóng và em: sự hóa thân và phân thân của nhà thơ=> Hình tượng độc đáo, mới mẻ. diễn tả một cách mãnh liệt, sâu sắc những trạng thái tình cảm khác nhau trong trái tim người phụ nữ khi yêuSóngXuân QuỳnhI. Giới thiệu chung2. Bài thơ Sóngc. Bố cục- Khổ 1-2: Trạng thái tâm lí đặc biệt của người phụ nữ khi yêu- Khổ 3-4: Hành trình tìm hiểu và cắt nghĩa về nguồn gốc của tình yêu- Khổ 5-6-7: Nỗi nhớ và sự thủy chung trong tình yêu - Khổ 8-9: Khát vọng tình yêu vĩnh hằngII. Đọc- Hiểu1. Hai khổ đầu:Trạng thái tâm lí đặc biệt của người phụ nữ khi yêua. Khổ 1- Đối: các tính từDữ dộiDịu êmLặng lẽồn àoII. Đọc- Hiểu 1. Hai khổ đầua. Khổ 1- Đối: các tính từDữ dội – dịu êmồn ào – lặng lẽ=> Các trạng thái đối lập của sóngTâm hồn, tính khí phức tạp, thất thường của người con gái khi yêu: khi giận dỗi, hờn ghen khi dịu dàng, sâu lắngNhững đêm trăng hiền từBiển như cô gái nhỏThầm thì gửi tâm tưQuanh mạn thuyền sóng vỗCũng có khi vô cớBiển ào ạt xô thuyền( Vì tình yêu muôn thuởCó bao giờ đứng yên) Thuyền và biểnII. Đọc- Hiểu 1. Hai khổ đầua. Khổ 1- Đối: các tính từDữ dội – dịu êmồn ào – lặng lẽ=> Các trạng thái đối lập của sóng- “ Sông  tận bể’’=> Sóng từ bỏ lòng sông chật hẹp để vươn mình ra biển khơi rộng lớnTâm hồn, tính khí phức tạp, thất thường của người con gái khi yêu: khi giận dỗi, hờn ghen khi dịu dàng, sâu lắngThái độ dứt khoát của người con gái: từ bỏ thứ tình yêu vị kỉ, tầm thường để vươn tới tình yêu cao cả, bao dungII. Đọc- Hiểu 1. Hai khổ đầua. Khổ 1 Quan niệm về tình yêu vừa truyền thống (yêu chân thành, tha thiết) vừa hiện đại (không nhẫn nhục, cam chịu mà chủ động đi tìm tình yêu, hạnh phúc) II. Đọc- Hiểub. Khổ 2:+ Đối: Ngày xưa - ngày sau=> Dòng thời gian+ Vẫn thế: tính chất bất biến qua thời gian=> Quy luật của tự nhiên: sóng tồn tại vĩnh hằng+ “Nỗi  ngực trẻ’’=> Tình yêu là khát vọng mãnh liệt, bồi hồi trong trái tim tuổi trẻ Khát vọng tình yêu của tuổi trẻ vĩnh hẵng như sóngTiểu kết:- Nội dung: Người con gái tự nhận thức các trạng thái của bản thân và khát khao vươn tới tình yêu cao cả- Nghệ thuật:+ Thể thơ 5 chữ, ngắt nhịp linh hoạt => âm điệu của sóng+ Nghệ thuật đối, sử dụng từ láy, cách nói ẩn dụBài tập về nhà- Học bài cũ: hình tượng, phân tích hai khổ đầu- Chuẩn bị : Các khổ thơ còn lại Sưu tầm những bài ca dao, bài thơ nói về nỗi nhớ và sự thủy chung trong tình yêu