Bài giảng môn học Ngữ văn 12 - Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm

Đất nước Việt Nam§Êt n­ícNguyÔn khoa ®iÒmI. T×m hiÓu chung:1. TiÓu sö t¸c gi¶:- Sinh ra trong mét gia ®×nh trÝ thøc, giÇu truyÒn thèng yªu n­íc vµ t×nh thÇn c¸ch m¹ng.- Häc tËp vµ tr­ëng thµnh ë miÒn B¾c, tham gia chiÕn ®Êu vµ ho¹t ®éng v¨n nghÖ ë miÒn Nam.2. Phong c¸ch s¸ng t¸c:- GiÇu chÊt suy t­ëng, xóc c¶m dån nÐn.- Giäng th¬ tr÷ t×nh chÝnh luËn.3. §o¹n trÝch:- VÞ trÝ: TrÝch ch­¬ng V cña tr­êng ca.- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Hoµn thµnh ë chiÕn khu TrÞ - Thiªn 1971.II. §äc hiÓu v¨n b¶n:1.§äc v¨n b¶n – hiÓu chó thÝch:2. Bè côc v¨n b¶n:- PhÇn 1: 42 c©u ®Çu: §Êt N­íc ®­îc c¶m nhËn tõ nhiÒu ph­¬ng diÖn lÞch sö v¨n ho¸ d©n téc, chiÒu s©u cña kh«ng gian, chiÒu dµi cña thêi gian.- PhÇn 2 : 47 c©u cuèi: T­ t­ëng cốt lâi, c¶m nhËn vÒ ®Êt n­íc: §Êt N­íc cña Nh©n d©n.3. §äc hiÓu chi tiÕt:3.1: §Êt n­íc ®­îc c¶m nhËn tõ nhiÒu ph­¬ng diÖn:- Đất Nước xuất hiện: + Những cái “ngày xửa ngày xưa..” mẹ thường hay kể + Bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn + Trồng tre mà đánh giặc. + Tóc mẹ thì bới sau đầu + Gừng cay muối mặn + Cái kèo, cái cột thành tên + Hạt gạo một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng. §Êt N­íc cã tõ xa x­a g¾n liÒn víi ®êi sèng sinh ho¹t cña con ng­êi, xuÊt hiÖn tõ nh÷ng ®iÒu b×nh dÞ ®êi th­êng nhÊt g¾n víi sù h×nh thµnh v¨n ho¸, lèi sèng phong tôc, tËp qu¸n cña ng­êi ViÖt.- Tác giả lí giải cắt nghĩa hai yếu tố “Đất” “Nước”: + Đất là nơi anh đến trường + Nước là nơi em tắm + Đất Nước còn là nơi chứng kiến tình yêu lứa đôi của anh và em- Đất Nước được cảm nhận qua không gian địa lý: + Con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc+ Con cá ngư ông móng nước biển khơi: Đất nước trường tồn qua không gian mênh mông, thời gian đằng đẵng:- Đất Nước cảm nhận qua lịch sử:+ Lạc Long Quân và Âu Cơ+ Nhớ ngày giỗ Tổ Niềm tự hào về dòng dõi tổ tiên con rồng cháu tiên.- Đất Nước còn kì vọng vào thế hệ trẻ.- Đất Nước là máu xương mình:+Gắn bó và san sẻ- Cảm nhận Đất Nước qua hình sông thế núi có nhiều chiều sâu mới mẻ: Làm nên Đất Nước muôn đời3.2: Tư Tưởng Đất Nước của nhân dân của ca dao thần thoai:+Hoá thân+ Đó là những cảnh quan kì thú, gắn liền với cuộc sống dân tộc, Nó trở thành thắng cảnh khi nó gắn với con người:* Đó là hình ảnh người vợ thuỷ chung son sắc qua núi Vọng Phu, hòn Trống Mái.* Đó là lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.* Là truyền thống hiếu học của nhân dân ta.* Là đồng bằng sông Cửu Long mầu mỡ.* Là những địa danh nôm na bình dị đời thường: Con cóc con gà* Là những người dân có công trong việc khai khẩn đất hoang mở mang bờ cõi di dân: Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm. Đó là những cuộc đời đã hoá núi sông ta- Đất Nước là sự tiếp nối của biết bao thế hệHỡi sông Hồng tiếng hát bốn ngàn năm.Tổ quốc bao gời đẹp thế này chăng.Chưa đâu ngay cả những ngày đẹp nhất.Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc.Nguyễn Du viết Kiều đất nứoc hoá thành văn.Khi Nguyễn Huệ cưỡi voi vào cửa Bắc.Hưng Đạo Vương diệt quân Nguyên trên sóng Bạch Đằng. (Tổ quốc bao giờ đệp thế này chăng - Chế Lan Viên)