Bài giảng môn học Ngữ văn khối 10 - Tiết học: Tấm Cám (tt)

Tấm CámTruyện cổ tíchDân gian 12Giới thiệu :1. Truyện cổ tích thần kỳ Có sự tham gia của những yếu tố thần kỳ Kết cấu phổ biến :Nhân vật chính ( người bình thường bất hạnh – mồ côi , nghèo khổ ) trải qua hoạn nạn , cuối cùng được hưởng hạnh phúc , thỏa nguyện mơ ước .Mâu thuẫn , xung đột gia đình , xã hội  đấu tranh giai cấp : Thiện / Ác Tốt / Xấu Đề cao cái thiện , thiện thắng ác để nêu tấm gương đạo đức , giáo dục , thể hiện ước mơ 32. Truyện Tấm Cám Truyện cổ tích thần kỳ Bố cục :- Mở truyện : Giới thiệu các nhân vật chính và hoàn cảnh truyện .- Thân truyện : + Tấm ở với dì ghẻ và Cám đến khi thành hoàng hậu. + Tấm bị giết và hóa thân .- Kết truyện : Tấm trở lại thành người .4II. Đọc – hiểu văn bản1. Nhân vật và mâu thuẫn xung đột chủ yếu:5?Trong truyện ta thấy nổi bật lên mâu thuẫn gì ? Giữa những nhân vật nào ??Mâu thuẫn đó phát triển ra sao theo mạch cốt truyện ??Mâu thuẫn nào là chủ yếu ? Vì sao ? 6 II. Đọc – hiểu văn bản 1. Nhân vật và mâu thuẫn xung đột chủ yếu:Căn cứ vào mâu thuẫn gia đình : Tấm > < phát triển thành xung đột một mất , một còn 72. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :? Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám có thể phân thành mấy chặng ?- ( 1 ) Sống với dì ghẻ ø trở thành hoàng hậu .- ( 2 ) Bị giết nhiều lần  hóa thân .- ( 3 ) Tấm trừng trị Cám .82. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :a) Chặng 1 : - Trong gia đình , tranh đoạt quyền lợi vật chất và tinh thần .9? Mâu thuẫn đầu tiên xuất phát từ việc gì ?? Tại sao Cám lừa dối Tấm ?? Con bống còn lại trong giỏ tép có ý nghĩa gì ?102. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :Bụt hiện ra giúp Tấm Con cá bống a)Cám đi bắt tép :- Lười biếng - Lừa chị về trước lãnh yếm đào - Rình trộm Tấm cho bống ăn a) Đi bắt tép : - Chăm chỉ được giỏ tép đầy - Mất tép  khóc -Nuôi bôùng  niềm vui .Yếu tố thần kỳ Mẹ con Cám Tấm 11? Giết bống , mẹ con Cám có phải vì tham ăn ?? Hình ảnh cục máu nổi lên có ý nghĩa gì ?122. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :Bụt hiện ra bày cách giúp Con gà biết nói Bốn lọ xương bống b) Bắt bống giết thịt b) Đi chăn trâu: - Chăn đồng xa - Khóc khi bôùng bị giết . - Chôn xương bống Yếu tố thần kỳ Mẹ con Cám Tấm 13? Vì sao mẹ con Cám bày kế không cho Tấm đi xem hội ?? Nhân vật ông Bụt và các yếu tố thần kỳ có vai trò như thế nào trong truyện ?? Hãy nhận xét chi tiết Chiếc giày bị đánh rơi .142. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :Bụt hiện giúp Đàn chim sẻ nhặt thóc Chiếc giày đánh rơi c) Đi xem hội:+ Bày kế hành hạ Tấm + Thử giày  bẻ bàng xấu hổ c) Đi xem hội:+ Nhặt thóc gạo + Đào xương bóng , đi xem hội , đánh rơi giày .+ Thử giày trở thành hoàng hậu .Yếu tố thần kỳ Mẹ con Cám Tấm 152. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :b) Chặng 2 : Khi Tấm và Cám đều trở thành hoàng hậu .- Mâu thuẫn  xung đột một mất một còn mang tính xung đột xã hội .16? Vì sao khi Tấm trở thành hoàng hậu , mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám lại càng dữ dội hơn ?? Mẹ con Cám đã giết Tấm mấy lần ?? Mỗi lần hủy diệt Tấm mức độ tội ác có giảm đi không ?? Điều đó chứng tỏ mẹ con Cám là người như thế nào ?172. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :b) Chặng 2 :Tấm và Cám đều trở thành hoàng hậu .18b) Chặng 2 :Tấm và Cám đều trở thành hoàng hậu Từ quả thị trở lại thành người , xinh đẹp hơn xưa- gặp lại vua – về cung Từ tro mọc cây thị – chỉ có một quả thơm – về với bà lão Khung cửi bị đốt Khung cửi nguyền rủa tội cướp chồng chị Cây xoan đào bị chặt , gỗ làm khung cửi Từ lông chim mọc thành cây xoan đào Chim vàng anh bị giết thịt - Bày mưu độc - Đẵn gốc cau giết Tấm - Đưa Cám thế làm hoàng hậu .- Mẹ bày kế , Cám giết chim , vứt lông ra vườn .- Cám sai chặt xoan đào đóng khung cửi .- Cám đốt khung cửi , đổ tro xa hoàng cung .- Cám sợ hãi muốn xinh đẹp như Tấm .Chim vàng anhHót mắng CámVề giỗ bố – trèo cau – bị đẵn gốc – ngã chết đuối Hóa thânBị hủy diệt Mẹ con Cám Tấm19? Theo em hình thức biến hóa nào của Tấm có giá trị thẩm mĩ cao ? Vì sao ?2021? Hình ảnh nào là cầu nối cho cuộc tái ngộ giữa Tấm và nhà vua , đưa Tấm trở về ngôi hoàng hậu ?22232. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :c) Tấm trừng trị Cám :? Anh ( chị ) có đồng tình với sự trả thù của Tấm hay không ?? Vì sao ?? So sánh với nhân vật Thạch Sanh ?242. Diễn biến của mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :c) Tấm trừng trị Cám :Thưởng phạt trong truyện cổ tích xuất phát từ triết lí Ở hiền gặp lành , Gieo gió gặt bão.Tấm có nhu cầu trả thù và trừng trị kẻ hảm hại mình Trở lại kiếp người , về cung vua Tấm có điều kiện trừng trị Cám .Tấm phải tự mình đấu tranh để tồn tại .Truyện phải khép lại bằng hành động trừng phạt của Tấm đối với mẹ con Cám  Điểm dừng tất yếu theo quy luật sáng tạo của truyện cổ tích thần kỳ 25III. Tổng kết :Chủ đề của truyện : Sức sống mãnh liệt của con người trước sự dập vùi của cái ác . Đó là sức mạnh thiện thắng ác qua cuộc đấu tranh không khoan nhượng đến cùng .Đặc sắc nghệ thuật : Cốt truyện li kì hấp dẫn , có sự tham gia của các yếu tố thần kỳ . Có sự tham gia của các câu văn vần . Khắc họa vẻ đẹp hình tượng nhân vật : từ yếu đuối thụ động đến kiên quyết đấu tranh giành lại cuộc sống và hạnh phúc của mình .26Tấm CámTruyện cổ tíchDân gian27