Bài giảng Môn Luyện từ và câu lớp 5A: Đại từ xưng hô

Lớp 5A GV: Nguyễn Thị Tuyết Hương 2. Tìm đại từ được dùng trong đoạn thơ sau ? Tớ là chiếc xe lu Người tớ to ù ù Con đường nào mới đắp Tớ lăn bằng tăm tắp 1. Đại từ là gì ? Sau khi qua Đèo Gió Ta lại vượt Đèo Giàng Lại vượt đèo Cao Bắc Thì ta tới Cao Bằng I - Nhận xét: Trong số các từ xưng hô được in đậm dưới đây, những từ nào chỉ người nói ? Những từ nào chỉ người nghe ? Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới ? Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi : - Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ? Hơ Bia giận dữ : - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi. Nghe nói vậy, thóc gạo tức giận lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng. I - Nhận xét: - Những từ chỉ người nói: chúng tôi, ta - Những từ chỉ người nghe: chị, các ngươi - Những từ chỉ người hay vật được nhắc tới: chúng Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy cơm hỏi: - Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế? Hơ Bia giận dữ: - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi. Nghe nói vậy thóc gạo tức lắm. Đêm khuya chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng. 2. Theo em, cách xưng hô của mỗi nhân vật ở đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào ? * Cơm tự xưng là chúng tôi và gọi Hơ Bia là chị * Hơ Bia tự xưng ta, gọi cơm là các ngươi thể hiện thái độ lịch sự, tôn trọng. thể hiện thái độ kiêu căng, thô lỗ, coi thường người nói chuyện với mình. - Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ? - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi. 3. Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô : - Với thầy, cô : - Với bố, mẹ : - Với anh, chị, em : - Với bạn bè : em, con con em, anh ( chị ) tôi, tớ, mình, … II- Ghi nhớ : Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp : tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,… 2. Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính : ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn, … 3. Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới . 1. Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau : Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai : - Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à ! Rùa đáp : - Anh đừng giễu tôi ! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn ! Thỏ ngạc nhiên : - Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao ? Ta chấp chú em một nửa đường đó . Thảo luận 1. Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau : - Các đại từ xưng hô: anh, tôi, ta, chú em, - Thỏ xưng là ta, gọi Rùa là chú em. - Rùa xưng là tôi, gọi Thỏ là anh. Thái độ: Tôn trọng, lịch sự với Thỏ. Thái độ: Kiêu căng, coi thường Rùa. Bå Chao hèt ho¶ng kÓ víi c¸c b¹n: -……. vµ Tu Hó ®ang bay däc mét con s«ng lín, chît Tu Hó gäi: “K×a, c¸i trô trèng trêi”…… ng­íc nh×n lªn. Tr­íc m¾t lµ nh÷ng èng thÐp däc ngang nèi nhau ch¹y vót tËn m©y xanh....... tùa nh­ mét c¸i cÇu xe löa ®å sé kh«ng ph¶i b¾c ngang s«ng, mµ dùng ®øng trªn trêi cao. ThÊy vËy, Bå C¸c míi µ lªn mét tiÕng råi thong th¶ nãi: -…… còng tõng bay qua c¸i trô ®ã. ….. cao h¬n tÊt c¶ nh÷ng èng khãi, nh÷ng trô buåm, cét ®iÖn mµ ……………. thh­êng gÆp. §ã lµ trô ®iÖn cao thÕ míi ®­îc x©y dùng. Mäi ng­êi hiÓu râ sù thùc, sung s­íng thë phµo. Ai nÊy c­êi to v× thÊy Bå Chao ®· qu¸ sî sÖt. Tôi Tôi Tôi Nó Nó chúng ta Bài 2: Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi ô trống : * Đại từ xưng hô là gì ?