Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Bài học: Tấm cám

I. Đọc – hiểu khái quát:1.Truyện cổ tích.a, Khái niệm. (SGK. 18)b, Phân loại	- Truyện cổ tích loài vật	- Truyện cổ tích sinh hoạt	- Truyện cổ tích thần kỳ2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kỳ:Yếu tố kỳ ảo không thể thiếu trong cốt truyện.- Kết cấu tương đối thống nhất: nhân vật chính trải qua hoạn nạn, thử thách cuối cùng được hưởng hạnh phúc.- Phản ánh mâu thuẫn trong gia đình và ngoài xã hội được thể hiện dưới dạng khái quát: cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác.TẤM CÁMI. Đọc – hiểu khái quát:1.Truyện cổ tích.2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kỳ:- Thể hiện mơ ước về lẽ công bằng, hạnh phúc3.Truyện cổ tích Tấm Cám.a. Thể loại: Truyện cổ tích thần kỳb. Bố cục: Hai phần:+ Phần 1: Tấm khi sống cùng mẹ con Cám.+ Phần 2: Tấm từ sau khi trở thành hoàng hậu.TẤM CÁMI. Đọc – hiểu khái quát:1.Truyện cổ tích.2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kỳ:3.Truyện cổ tích Tấm Cám.c, Tóm tắtHãy sắp xếp các bức tranh sau theo trình tự phù hợp với cốt truyện Tấm Cám010203040506070801020304050607082 => 1 => 3 => 5=> 6 => 8 => 4 => 7II. Đọc – hiểu văn bản1, Mâu thuẫn, xung đột trong tác phẩm. Diễn ra giữaTấm – đại diện cho cái thiện với Mẹ con Cám- đại diện cho cái ác. 2, Diễn biến mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám.a, Chặng thứ nhất: Thân phận và con đường đến với hạnh phúc của Tấm.* Diễn biến mâu thuẫn, xung đột:Nhóm 01: Phân tích diễn biến mâu thuẫn giữa Tấm và mẹcon Cám qua sự việc Tấm và Cám cùng nhau đi bắt tép?Nhóm 02: Phân tích diễn biến mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám qua sự việc Tấm nuôi con cá bống?Nhóm 03: Phân tích diễn biến mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám qua ngày hội làng? HỌC SINH THẢO LUẬN THEO NHÓMMâu thuẫn, xung đột ở chặng này diễn biến qua những sự việc chính nào?Sự việcTấmMẹ con CámDb mâu thuẫn, xung đột.Mục đích tranh đoạtChi tiết kì ảo, tiêu biểu.1,Tấm và Cám cùng nhau đi bắt tép.+ Chăm chỉ, được đầy giỏ. + Lười biếng, không bắt được gìBản chất bắt đầu bộc lộ: Cướp đoạt trắng trợn công sức lao động và phần thưởng đáng có của Tấm.+ Bị Cám lừa, khóc, Bụt hiện lên giúp Tấm có được con cá bống.Mâu thuẫn bắt đầu xuất hiện.+ Cái yếm đỏ.+ Bụt hiện lên giúp Tấm.+ Lừa chị, về nhà lĩnh thưởng. Tranh đoạt quyền lợi vật chất.Sự việcTấmMẹ con CámDb mâu thuẫn, xung đột.Mục đích tranh đoạtChi tiết kì ảo, tiêu biểu.2,Tấm nuôi con cá bống.+ Con cá bống là người bạn tâm tình, chia sẻ mọi buồn vui cùng Tấm. +Hết mực yêu thương: nhịn ăn... + câu gọi tha thiết ...rìng, lừa Tấm giết bống ăn thịt. Nhẫn tâm cướp đi người bạn duy nhất của Tấm.Mâu thuẫn bắt phát triển.+ Bụt hiện lên giúp Tấm.+ Ghen tức Cướp đoạt giá trị tinh thần.+ Bị mẹ con Cám lừa, mất bạn, khóc, bụt hiện lên giúp đỡ.Sự việcTấmMẹ con CámDb mâu thuẫn, xung đột.Mục đích tranh đoạtChi tiết kì ảo, tiêu biểu.3,Ngày hội làng.+ Sắm sửa quần áo mới đi chẩy hội.. +Bày cách hành hạ Tấm không cho đi.Khóc Bụt hiện lên giúp đỡ: cho đàn chim sẻ..., có quần áo đẹp ...đi chơi hội.Mâu thuẫn tiếp tục phát triển.+ Bụt hiện lên giúp Tấm ...+ Bị mẹ con Cám hành hạ, không cho đi chơi hội. Cướp đoạt giá trị tinh thần và tranh đoạt địa vị xã hội.+ Đánh rơi giầy, thử giầy,được trở thành hoàng hậu.+ Khinh bỉ Tấm khi Tấm thử giầy; ngạc nhiên, hằn học khi Tấm thành hoàng hậu.* Nhận xét:Diễn biến mâu thuẫn, xung đột: Mâu thuẫn xuất hiện và ngày càng phát triển xoay quanh những hơn thua về vật chất, tinh thần, sự ganh ghét của mẹ con Cám đối với Tấm nhưng chưa biến thành xung đột.Tấm: - Thân phận: mồ côi, bất hạnh, bị hắt hủi. - Phẩm chất: hiền lành,chăm chỉ, luôn khao khát hạnh phúc. - Tính cách: yếu đuối, thụ động.Mẹ con Cám: - Độc ác và tàn nhẫn (luôn tìm mọi cách cướp đoạt tất cả những gì Tấm có)TẤM CÁMMẹ con Cám: - Đố kị, nhỏ nhặt. (ghen ghét với niềm vui của Tấm, hằn học khi Tấm thành hoàng hậu)Các yếu tố kì ảo: - Nhân vật, con vật, sự biến hoá kì ảo: Ông bụt, con gà biết nói tiếng người, đàn chim sẻ... - Vai trò: trợ giúp Tấm trên con đường tới hạnh phúc. (Ví dụ ông Bụt....)TẤM CÁM* Nhận xét: Yếu tố kì ảo vô lí trong hiện thực nhưng có lí trong truyện cổ tích góp phần quan trọng giúp giải quyết khó khăn bế tắc của nhân vật bất hạnh, thúc đẩy cốt truyện phát triển, tạo chất mộng, chất thơ cho tác phẩm. Việc Tấm trở thành hoàng hậu: là hình ảnh cao nhất về hạnh phúc mà nhân dân có thể mơ ước cho Tấm, cô gái nghèo, bất hạnh, mồ côi, thể hiện tinh thần lạc quan yêu đời của người lao động.Hình ảnh đôi giày: là sự liên tưởng đẹp, là chiếc cầu nối để Tấm được gặp vua và trở thành hoàng hậu, tìm được hạnh phúc cho mình. TẤM CÁM* Nhận xét:Xin cảm ơn sự theo dõi của quý thầy cô giáo và các em!