Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiết 1)

Tập huấn chương trình sách giáo khoa lớp 10 năm học 2006 - 2007 Trường thpt Hoàng Văn Thụ Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh* Nhận thức: Có những hiểu biết khái quát về phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (khái niệm, đặc điểm chung) Các dạng thể hiện của ngôn ngữ sinh hoạt. * Kỹ năng: - Vận dụng kiến thức vào việc đọc-hiểu văn bản và làm văn- Sử dụng ngôn ngữ Tiếng Việt một cách hiệu quả, có văn hóa trong giao tiếp hàng ngày. * Giáo dục: Tình yêu và ý thức gìn giữ vẻ đẹp của ngôn ngữ Tiếng Việt.(Tiết 1)1. Khái niệm 2. Các đặc điểm chung 3. Luyện tập 	a. Bài tập trắc nghiệm 	b. Bài tập vận dụng * Ghi nhớ * Bài tập về nhà * Kết cấu bài giảng Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiết 1)I.Khái quát về phong cách ngôn ngữ sinh hoạt * Nguyên tắc: Tích hợp, liên môn...* Phương pháp giảng dạy: Kết hợp giữa phương pháp quy nạp và phương pháp thuyết trình, phát vấn...* Phương tiện hiện đại: Máy chiếu đa năng... 1. Khái niệm a. Ví dụ: - Đọc từng ví dụ trong SGK và trả lời câu hỏi - Học sinh hình thành hội thoại theo chủ đề => Nhận xét: * Người bạn thân của em tính tình rất thẳng thắn, đôi khi lời góp ý của bạn làm em không hài lòng. Hãy tái hiện tình huống giao tiếp đó (khoảng 5 dòng)? * Yêu cầu: -> Hai bạn ngồi cùng bàn kết hợp với nhau thành 1 nhóm để thực hiện đoạn hội thoại. -> Học sinh lắng nghe và nhận xét về cách cách biểu đạt,dùng từ, đặt câu... 	+ Lời ăn tiếng nói hàng ngày -> Dùng để trao đổi thông tin, ý nghĩ, tình cảm... -> Có tính chất tự nhiên, thoải mái, sinh động, giàu cảm xúc và ít trau chuốt + Tồn tại ở cả dạng nói và dạng viết, nhưng dạng nói là chủ yếu. * Nhận xét về cách nói, diễn đạt của các ví dụ?-> Cách dùng từ, đặt câu -> Cách biểu đạt cảm xúc...	* Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt còn được gọi là: phong cách khẩu ngữ; phong cách hội thoại. b. Khái niệm: SGK (tr. 219)c. Các dạng tồn tại - Dạng nói: Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm... - Dạng viết: Nhật ký, hồi ký cá nhân, thư từ... * Trong các tác phẩm văn học có dạng lời nói tái hiện, mô phỏng lời tự nhiên... nhằm những ý đồ nghệ thuật của nhà văn2. Các đặc điểm chung Tính cá thểVí dụ: Nhận xét: 	+ Thể hiện rõ tính khí, thói quen, nét riêng của mỗi người...	+ Trong tác phẩm văn học: nhà văn rất chú ý dùng lời nói như một phương tiện để khắc họa tính cách nhân vật Tính sinh động, cụ thể -	Ví dụ: Nhận xét: 	+ Không trừu tượng, chung chung	+ Giàu âm thanh, màu sắc, mang dấu ấn rõ rệt của từng hoàn cảnh giao tiếp, dễ gây ấn tượng...	+ Thường sử dụng nhiều biệt ngữ xã hội... Tính cảm xúcVí dụ: Nhận xét Bộc lộ một cách tự nhiên cảm xúc của người nói hay người viết trong hoàn cảnh giao tiếp Lời đối đáp của nhân vật Đào trong “Mùa lạc” của Nguyễn Khải “Trâu quá sá, mạ quá thì, hồng nhan bỏ bị còn gì là xuân nữa hả các anh?” “..Mỗi năm một tuổi, cái tuổi nó đuổi xuân đi. Nồi nào vung ấy, em đã có bố cháu ở dưới xuôi rồi” “Huê thơm bán một đồng mười. Huê tàn nhị rữa giá đôi lạng vàng. Giá đôi lạng vàng chứ chưa vị tất đã bán đâu anh Huân ạ...” Lời đối đáp của Đào có nét riêng gì? Qua đó, em hiểu như thế nào về tính cách của Đào? 	- Trời nóng, mồ hôi ra nhiều. 	-“Nóng quá, bồ hôi mẹ bồ hôi con bò ra khắp người”. 	Hai cách diễn đạt trên có gì giống và khác nhau? Trong hai ví dụ của sách giáo khoa, người nói đã thể hiện tình cảm, thái độ gì? 3. Luyện tập a. “Hôm nay sáng mùng hai tháng chín 	Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình 	Muôn triệu tim chờ chim cũng nín 	Bỗng vang lên tiếng hát ân tình 	Hồ Chí Minh! Hồ Chí Minh!” b. “Ngày 02 - 09 - 1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.” c. Tôi không thể nào quên được cái ngày hai tháng chín năm đó. Thật xúc động khi nhìn thấy Bác! Và thế là tôi đã được là công dân của một nước độc lập! Bài 2: Làm bài tập 1 trang 221 SGK Bài 1: Trong ba ví dụ sau, ví dụ nào thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt? * Bài tập về nhà Bài tập 2 phần luyện tập (trang 221)Lần đầu tiên dự Khai trường ở cấp học mới, em có biết bao mừng vui và cả những niềm xốn xang... Em nhớ về người bạn cũ của mình và viết thư trò chuyện cùng bạn. Hãy ghi lại khoảng 10 dòng về những tâm sự ấy của em. Trân trọng cảm ơn & kính chúc sức khỏe Các thầy cô giáo ! Trường thpt Hoàng Văn Thụtổ văn