Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tấm Cám - Trường THPT Lí Thường Kiệt

Tấm CámNội dung Phần 3: Củng cốPhần 2: Đọc- hiểu văn bảnPhần 1: Giới thiệu chung1-Khái niệm và đặc điểm cổ tích? Nhắc lại khái niệm truyện cổ tích. -Truyện cổ tích được chia làm 3 loại:	+ Cổ tích loài vật	+Cổ tích thần kỳ	+ Cổ tích sinh hoạt+Cổ tích thần kỳ chiếm số lượng lớn nhất, là tiểu loại tiêu biểu cho thể loại cổ tích. Là loại truyện có sự tham gia của nhiều yếu tố thần kỳ như: Tiên, bụt, sự hoá thân,hoá kiếp Giới thiệu chung1-Khái niệm và đặc điểm truyện cổ tích+Nội dung:Thiện thắng ác: Khát vọng của nhân dân về một xã hội công bằng, hạnh phúc.-Tấm Cám thuộc truyện cổ tích thần kỳ. Truyện được phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới (khoảng 564 kiểu)Giới thiệu chung Em có thể chia truyện cổ tích Tấm Cám thành mấy phần? Nêu nội dung của mỗi phần?2-Bố cục3 phần:- Tấm ở nhà và đi dự hội- Tấm vào cung vua và hoá thân- Tấm trở lạ cuộc đời và gặp lại nhà vua.Giới thiệu chung Em hãy nêu chủ đề của tác phẩm?3-Chủ đề	Miêu tả cuộc đời và số phận bất hạnh của cô Tấm. Đồng thời thể hiện cuộc đấu tranh giành lại hạnh phúc trong xã hội phong kiến.Giới thiệu chungĐọc- hiểu văn bảnĐọc- hiểu văn bảnĐọc- hiểu văn bảnĐọc- hiểu văn bảnĐọc- hiểu văn bảnĐọc- hiểu văn bản	-Nêu những sự việc khi Tấm ở nhà và qua đó nhận xét về Tấm và mẹ con Cám? -Thi bắt tép để được yếm đỏ:TấmChăm chỉ, thật thàMẹ con CámLừa lấy tép -Nuôi cá BốngCoi bống như bạnBắt bống ăn thịt -Nhặt thócPhải nhặt thóc ra thóc, gạo ra gạoTrộn thóc với gạo1. Tấm ở nhà và đi dự hộiĐọc- hiểu văn bản1. Tấm ở nhà và đi dự hộiTấmMẹ con Cám -Đi hội và thử hàiHồn nhiênTham vọng, hợm hĩnh-Nhận xét thái độ của Tấm khi gặp khó khăn?Tấm thật thà, chăm chỉ, hiền lành, nhân hậu.Mẹ con Cám xấu xa, độc ácGặp khó khăn Tấm chỉ biết khóc - thụ động-Hãy nêu ý nghĩa của việc Bụt giúp Tấm?Tấm luôn luôn được Bụt giúp đỡ: Người lương thịên sẽ được hưởng hạnh phúc, kẻ ác dù nham hiểm đến đâu cũng thất bại. Đó là mong ước, khát vọng của nhân dân.Đọc - Hiểu2-Tấm vào cung vua và hoá thân	Nêu những sự kiện và chi tiết tiêu biểu từ khi Tấm vào cung vua?TấmMẹ con CámHái cau giỗ chaGiết TấmHoá thân vào Vàng anhBắt chimHoá thân vào xoan đàoChặt câyHoá thân vào khung cửiĐốt khung cửiHoá thân vào quả thị	Nhận xét về thái độ của Tấm so với khi còn ở nhà?Đọc - HiểuĐọc - HiểuĐọc - HiểuĐọc - HiểuĐọc - HiểuĐọc - Hiểu2-Tấm vào cung vua và hoá thânNhận xét: -Tấm hiếu thảo, dù trở thành hoàng hậu vẫn không quên ngày giỗ cha.-Mẹ con cám càng ngày càng tham lam, tàn ác và quyết tâm tiêu diệt Tấm.-Trước sự hãm hại của mẹ con Cám. Tấm đã chủ động đấu tranh giành lại vị trí của mình- Tấm không còn thụ động như trước.-Những vật Tấm hoá thân đều là những vật giản dị, thân thuộc gắn với cuộc sống của nhân dân- Cổ tích là bài ca cất lên từ lao động.Nhận xét về những vật Tấm hoá thân?Đọc - Hiểu2-Tấm vào cung vua và hoá thân	Hãy nhận xét về hình ảnh hoá thân cuối cùng của Tấm –quả thị. Vì sao khi ẩn mình trong quả thị Tấm không bị mẹ con cám phát hiện?-Quả thị tròn xinh, thơm ngát. Giá trị của thị là vẻ đẹp và hương thơm. Thị là loại quả không giành cho những kẻ phàm phu, thưởng thức thị thiên về tinh thần hơn vật chất. 	Mâu thuẫn của Tấm với mẹ con Cám có phải là mâu thuẫn trong gia đình giữa dì ghẻ và con chồng?-Từ mâu thuẫn cá nhân, nhân dân muốn phản ánh mâu thuẫn trong xã hội, mâu thuẫn rong cuộc sống giữa cái thiện và cái ác. Đọc - Hiểu2-Tấm vào cung vua và hoá thânNếu ở phần đầu, mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám chỉ xoay quanh quyền lợi vật chất, thì ở phần này đấu tranh xung đột là vì sự sống và hạnh phúc.	Tấm phải trả qua nhiều lần hoá thân mới trở lại cuộc đời. Qua đó dân gian muốn nêu triết lí gì của cuộc sống? Cuộc đấu tranh để có được hạnh phúc không đơn giản, hạnh phúc không thể nhờ ở bên ngoài giúp đỡ, tác động, mà tự thân mình phải cố gắng vươn lên.Đọc - HiểuĐọc - HiểuĐọc - HiểuĐọc - Hiểu3-Tấm trở lại cuộc đời và gặp lại nhà vưa	Nêu những câu ca và truyện cổ tích nhắc tới miếng trầu?Dù đã là hoàng hậu nhưng Tấm vẫn là cô gái chăm chỉ chịu khó ngày nào. Nhờ vậy cô đã thoát khỏi vỏ thị để trở lại cuộc đời. -Miếng trầu, trầu cau luôn gắn liền với văn hoá của người Việt.	Tại sao tác giả dân gian lại chọn hình ảnh miếng trầu để nhà vua và Tấm nhận ra nhau? Vì:A. Miếng trầu gắn với sự gặp gỡ và xa cáchB. Miếng trầu gắn với phong tục hôn nhânC. Miếng trầu gắn với mối quan hệ gia đìnhD. Miếng trầu gắn với người con gái đẹpB. Miếng trầu gắn với phong tục hôn nhânĐọc - Hiểu3-Tấm trở lại cuộc đời và gặp lại nhà vưaVì trong quan niệm của người Việt miếng trầu là biểu hiện của tình yêu, hạnh phúc. 	Nhờ chiếc hài mà nhà vua nhận ra Tấm giữa bao cô gái đi hội, nhờ miếng trầu mà nhà vua gặp lại được Tấm sau bao xa cách. Nhận xét của em về hai chi tiết độc đáo này?	Chiếc hài xinh xắn là dấu hiệu của một đôi bàn chân, một dáng hình duyên dáng. Còn miếng trầu têm cánh phượng là dấu hiệu của đôi bàn tay khéo léo, một tâm hồn tinh tế nhạy cảm. Lần đầu vua say mê Tấm về vẻ đẹp bên ngoài. Sau đó khi đã nên vợ nên chồng, nhà vua say mê Tấm vì vẻ đẹp tâm hồn.Đọc - Hiểu3-Tấm trở lại cuộc đời và gặp lại nhà vưa	Vẻ đẹp tâm hồn thì tồn tại mãi với thời gian. Tác giả dân gian đã thật tinh tế, sâu sắc khi lựa chọn hình ảnh chiếc hài và miếng trầu để gắn kết hạnh phúc. 	Em hãy nhận xét kết thúc tác phẩm?-Cái ác phải đề tội, phải bị tiêu diệt. Cái thiện đã chiến thắng.-Mẹ con Cám bị trừng phạtGhi nhớ SGKBài học nhân sinh quan truyện Tấm Cám? Bài học nhân sinh về cuộc sống và cách sống ngày nayMở rộngBản sắc văn hoá Việt trong Tấm Cám?Mô típ dì ghẻ – con chồng xuất hiện nhiều trong cổ tích của thế giới. Nhưng cổ tích Tấm Cám vẫn có nét hấp dẫn riêng vì truyện mang đậm bản sắc văn hoá Việt Nam: Tên nhân vật, chi tiết hình ảnhLuyện tậpLàm sáng tỏ nhận định:“Truyện cổ tích Tấm Cám là chuyện cổ tích thần kỳ”