Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Thuật Hoài - Trường THPT Tây Trà

Thuật HoàiPhạm Ngũ LóoTrần Thị Thu Trang - Trường THPT Tõy Trà Chào mừng Các quý thầy cô và các em học sinh TRƯỜNG THPT TÂY TRÀTrần Thị Thu Trang - Trường THPT Tõy TràI. GIỚI THIỆU CHUNG1. Tỏc giả- Phạm Ngũ Lóo (1255-1320) là danh tướng thời Trần.- ễng là người “văn vừ toàn tài”, cú cụng lớn trong cuộc khỏng chiến chống quõn Nguyờn – Mụng. Sáng tác: 	 + Thuật hoài + Viếng Thượng tướng quốc công 	 Hưng Đạo Đại VươngTrần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy Trà2. Tác phẩm:a. Hoàn cảnh sáng tácBài thơ ra đời trước cuộc kháng chiến chống Mông -Nguyên lần thứ 2 ( 1285)b. Nhan đề, thể loại:* Nhan đề:* Thể loại:Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật- Thuật: Kể, bày tỏ- Hoài : Nỗi lòngBày tỏ nỗi lòngc. Bố cục:2 phần2 câu đầu:2 câu cuối:Hình ảnh người trai và quân đội thời TrầnNỗi lòng của tác giảTrần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy TràII. Đọc – hiểu tác phẩm:Phiên âmHoành sóc giang sơn kháp kỉ thuTam quân tì hổ khí thôn ngưuNam nhi vị liễu công danh tráiTu thính nhân gian thuyết Vũ hầu (Phạm Ngũ Lão)Dịch thơMúa giáo non sông trải mấy thuBa quân khí mạnh nuốt trôi trâuCông danh nam tử còn vương nợLuống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu (Bùi Văn Nguyên dịch)1. Đọc:Nguyên tác 2.Tỡm hiểu văn bảna. Hai cõu đầu: Vẻ đẹp kỳ vĩ của con người và khớ thế hào hựng của thời đại.Em hóy so sỏnh bản dịch thơ với nguyờn tỏc: hoành súc và mỳa giỏo. Em cú nhận xột gỡ?Cõu 1: Hoành súc giang sơn khỏp kỷ thu  Mỳa giỏo non sụng trải mấy thu.Hoành súc: cầm ngang ngọn giỏo Tư thế tĩnh - hiờn ngang, vững chóiTõm thế chủ động, tự tinMỳa giỏo: Tư thế động Sự phụ diễn ra bờn ngoàiTrần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy Trà Vẻ đẹp của con người thời Trần: - Tầm vúc, tư thế hành động lớn lao, kỳ vĩ.+ Hoành súc: cầm ngang ngọn giỏo bảo vệ non sụng đất nước+ “Hoành súc giang sơn”: độ dài ngọn giỏo đo bằng kớch thước non sụng.- Tư thế hiờn ngang mang tầm vũ trụ + Khụng gian mở ra cả hai chiều: rộng ( non sụng đất nước) , cao ( tận sao ngưu) + Thời gian: rất dài: “khỏp kỷ thu”  mấy năm rồi. Làm nổi bật hỡnh ảnh con người kỳ vĩ.Trần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy TràCõu 2: Tam quõn tỳ hổ khỡ thụn ngưu  Ba quõn khớ mạnh nuốt trụi trõu.Cõu này cú 2 cỏch hiểu:+ Khớ thế hào hựng của ba quõn xụng lờn đến tận trời làm ỏt, làm mờ cả sao Ngưu+ Khớ thế hựng mạnh của ba quõn như hổ bỏo cú thể nuốt trụi cả con trõu.- Ba quõn: quõn đội nhà Trần  tượng trưng cho sức mạnh dõn tộc.- Thủ phỏp nghệ thuật so sỏnh, phúng đại vừa cụ thể hoỏ sức mạnh vật chất của ba quõn vừa khỏi quỏt hoỏ sức mạnh tinh thần của đội quan mang hào khớ Đụng A Khớ thế hựng mạnh của quõn đội thời Tần.Trần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy TràHào khớ Đụng A:Tõm hồn, khớ phỏch dõn tộc thời Trần+ Tư tưởng độc lập tự cường, tự hào dõn tộc+ í chớ quyết chiến, quyết thắng kẻ thự xõm lượcĐõy cũn là lối chơi chữ: Chữ “Đụng” + boọ A = chữừ “Trần” Hào khớ Đụng A: Hào khớ thời Trần b. Hai cõu cuối: Chớ làm trai – cỏi tõm của người anh hựngNợ cụng danh :+ Chớ làm trai theo tinh thần Nho giỏo: * Lập cụng:để lại sự nghiệp* Lập danh: để lại tiếng thơm.+ Chưa hoàn thành nghĩa vụ với đất nước Lý tưởng sống của trang nam tử thời phong kiến.- í nghĩa của chữ “thẹn”: chưa cú tài mưu lược lớn như Vũ Hầu để cứu dõn, cứu nước  nhõn cỏch vẻ đẹp con người Cỏi tõm của người anh hựng.“Nợ cụng danh” mà tỏc giả nhắc đến trong bài thơ cú thể hiểu như thế nào?Phõn tớch ý nghĩa của nỗi “thẹn” trong cõu thơ cuối.Trần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy TràIII. TỔNG KẾT1. Nội dung:Thuật hoài là chõn dung tinh thần của tỏc giả đồng thời là chõn dung tinh thần cửa thời đại nhà Trần2. Nghệ thuậtHàm sỳc, cụ đọng Bỳt phỏp hoành trỏng cú tớnh sử thi Hỡnh ảnh giàu sức biểu cảm.Trần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy TràTiết 33Đọc văn Tỏ lòng (Thuật hoài )Phạm Ngũ Lão Một số hỡnh ảnh về cuộc chiến chống giặc Nguyờn Mụng của nhà Trần Trần Hưng Đạo 42. Trần Nhật Duật đỏnh thắng Toa Đụ ở trận Hàm Tử. 43. Trận Tõy Kết, Hưng Đạo Vương chộm đầu Toa Đụ.44. Trận Vạn Kiếp, Hưng Đạo Vương cựng cỏc tướng đại thắng. 45. Năm 1287, Mụng Cổ xõm lăng nước Nam lần thứ hai: Trận Võn Đồn của Trần Khỏnh Dư quõn ta thắng lớn Trận trờn sụng Bạch Đắng năm 1288: Trận biờn giới Phạm NGũ Lóo cựng cỏc tướng phục kớch Thoỏt Hoan Khỏng chiến thắng lợi Củng cố và luyện tập:* Câu1: Hình ảnh “hoành sóc” thể hiện điều gỡ?Khí thế sục sôiTư thế hiên ngangLòng can đảmí chí mạnh mẽ* Câu 2: Cụm từ “ Khí thế nuốt trôi trâu” được hiểu là?Khí phách mạnh mẽKhí phách hiên ngangKhí phách lão luyệnKhí phách anh hùngTrần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy Trà * Câu 3: Bài thơ “ Tỏ lòng” gợi cho em cảm nhận được?Lý tưởng của người trai trẻ thời Trần ý chí sắt đá của con người thời TrầnƯớc mơ công hầu, khanh tướng thời nhà Trần ý nguyện về sự hi sinh con người thời Trần* Câu 4: Cảm hứng chủ đạo qua hai câu thơ cuối thể hiện? Lý tưởng công danhƯớc mơ về cuộc sống thanh bìnhTấm lòng thương dân tha thiếtCái chí , cái tâm của người anh hùngHướng dẫn HS tự học ở nhà nhà: Học thuộc bài thơ “Tỏ lòng”: phiên âm , dịch nghĩa  Nắm được nội dung nghệ thuật của bài Viết một đoạn văn nói lên cảm nhận của em về “Hào khí Đông A” qua bài thơ “ Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão? Đọc , soạn bài “ Cảnh Ngày hè” của Nguyễn Trãi theo câu hỏi SGK, Trang 118,119Trần Thị Thu Trang _ Trường THPT Tõy Trà Traõn troùng caỷm ụnquyự thaày coõ giaựo vaứ  caực em hoùc sinh Heùn gaởp laùi Trong những giờ học lần sau!