Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự (Theo chuyện của nhân vật chính)

Chào mừng các thầy cô đến với lớp 10A3!Trường thpt cẩm thuỷ 3Giáo viên: Lường Văn HoanKiểm tra bài cũ: Thế nào là tóm tắt một tác phẩm tự sự? Đánh dấu vào nhận xét đúng trong các nhận xét sau đây:a. Kể lại một cách chi tiết và sinh động câu chuyện đã đọc hoặc đã học.b. Dùng lời văn của mình giới thiệu một cách ngắn gọn nội dung chính của một tác phẩm nào đó.c. Làm dàn ý cho một câu chuyện đã đọc hoặc đã đọc.d. Từ câu chuyện đã đọc sáng tạo nên một câu chuyện mới. Hãy sắp xếp lại trình tự tóm tắt một tác phẩm tự sự sao cho hợp lý:Xác định các nội dung chính cần tóm tắt.Đọc kỹ tác phẩm cần tóm tắt.Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình.Sắp xếp các nội dung chính theo một thứ tự hợp lý.B -> A -> D -> CTiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính)Trong một văn bản văn học viết theo phương thức tự sự nhân vật chính có vai trò và chức năng như thế nào?i. Tìm hiểu bài:Vậy việc tóm tắt chuyện của nhân vật chính sẽ đạt được mục đích gì? 1. Mục đích việc tóm tắt theo chuyện của nhân vật chính2. Cách tóm tắt chuyện của nhân vật chínhĐọc phần tóm tắt sau và trả lời các câu hỏi Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính) Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Bố mẹ Tấm chết sớm, Tấm phải ở với mụ dì ghẻ ác nghiệt. Hằng ngày Tấm phải làm lụng vất vả không khác gì đứa ở, còn bị mụ dì ghẻ hành hạ đủ điều, bị con Cám ranh ma lừa lọc, Tấm chỉ còn biết khóc, Bụt đã hiện lên nhiều lần để giúp đỡ và an ủi Tấm. Vua mở hội, mụ dì ghẻ bắt Tấm ở nhà nhặt thóc không cho đi xem hội. Nhờ Bụt giúp, cuối cùng Tấm cũng được đi hội với quần áo đẹp và một đôi giày thêu xinh xắn. Đôi giày đó đã đổi đời Tấm, đưa Tấm về cung vua để trở thành Hoàng hậu. Thấy Tấm sung sướng, mẹ con Cám càng ghen ghét và mụ dì ghẻ càng quyết tâm giết Tấm cho kì được. Tấm đã hoá kiếp liên tiếp từ chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, đến quả thị và cuối cùng lại trở về với kiếp người. ở nhà bà lão hàng nước, Tấm gặp lại vua và về hoàng cung sống cuộc đời hạnh phúc của mình. Đoạn văn đã kể lại những sự việc cơ bản nào xảy ra với Tấm? Đoạn văn thực hiện phần tóm tắt về nhân vật nào trong Truyện cổ tích Tấm Cám? Thế nào là tóm tắt chuyện của nhân vật chính? Hãy chọn câu trả lời đúng.Viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính.Viết lời giới thiệu về nhân vật chính.Phân tích đặc điểm, tính cách của nhân vật chính.Viết bài phát biểu cảm nghĩ về nhân vật chính.Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính)Đọc 2 đoạn văn sau:Đoạn 1Đoạn 2 Vua An Dương xây loa thành cứ gần xong lại đổ. Mãi sau, nhà vua được Rùa vàng giúp trừ yêu quái mới xây xong thành. Rùa vàng còn cho An Dương Vương chiếc vuốt để làm lẫy nỏ, bắn một phát chết hàng vạn tên giặc. Triệu Đà thua. Không bao lâu, Đà cầu hôn để con trai là Trọng Thuỷ lấy Mị Châu, con gái An Dương Vương. Trọng Thuỷ đánh tráo nỏ thần mang về nước. Triệu Đà cất quân đánh Âu Lạc. An Dương Vương mang nỏ thần ra bắn không thấy linh nghiệm bèn lên ngựa mang theo Mị Châu chạy ra phía biển. Nhà vua cầu cứu Rùa vàng. Rùa vàng hiện lên bảo: “Kẻ nào ngồi sau ngựa chính là giặc đó!”. Vua hiểu ra liền rút gươm chém Mị Châu, sau đó cầm sừng tê bảy tấc theo Rùa vàng đi xuống biển. Mị Châu là con gái vua An Dương Vương. sau khi vua cha nhờ Rùa vàng xây được thành và có nỏ thần, Mị Châu được vua cha gả cho Trọng Thuỷ, con trai Triệu Đà. Trọng Thuỷ tìm cách lấy cắp lẫy nỏ thần mang về cho cha. Triệu Đà cất quân đánh Âu Lạc. Nỏ thần giả không linh nghiệm, quân Âu Lạc thua, Mị Châu ngồi sau cha, ngựa đưa họ chạy về phương Nam. Mị Châu rắc những chiếc lông ngỗng dọc đường làm dấu cho Trọng Thuỷ. Rùa vàng hiện lên báo cho nhà vua biết Mị Châu chính là giặc. Trước khi bị cha chém, Mị Châu khấn, nếu mình có lòng phản nghịch thì chết đi sẽ hoá thành cát bụi, còn nếu một lòng trung hiếu thì khi chết sẽ biến thành Châu ngọc. Mị Châu chết, xác biến thành ngọc thạch. Đoạn 1Đoạn 2 Vua An Dương xây loa thành cứ gần xong lại đổ. Mãi sau, nhà vua được Rùa vàng giúp trừ yêu quái mới xây xong thành. Rùa vàng còn cho An Dương Vương chiếc vuốt để làm lẫy nỏ, bắn một phát chết hàng vạn tên giặc. Triệu Đà thua. Không bao lâu, Đà cầu hôn để con trai là Trọng Thuỷ lấy Mị Châu, con gái An Dương Vương. Trọng Thuỷ đánh tráo nỏ thần mang về nước. Triệu Đà cất quân đánh Âu Lạc. An Dương Vương mang nỏ thần ra bắn không thấy linh nghiệm bèn lên ngựa mang theo Mị Châu chạy ra phía biển. Nhà vua cầu cứu Rùa vàng. Rùa vàng hiện lên bảo: “Kẻ nào ngồi sau ngựa chính là giặc đó!”. Vua hiểu ra liền rút gươm chém Mị Châu, sau đó cầm sừng tê bảy tấc theo Rùa vàng đi xuống biển. Mị Châu là con gái vua An Dương Vương. sau khi vua cha nhờ Rùa vàng xây được thành và có nỏ thần, Mị Châu được vua cha gả cho Trọng Thuỷ, con trai Triệu Đà. Trọng Thuỷ tìm cách lấy cắp lẫy nỏ thần mang về cho cha. Triệu Đà cất quân đánh Âu Lạc. Nỏ thần giả không linh nghiệm, quân Âu Lạc thua, Mị Châu ngồi sau cha, ngựa đưa họ chạy về phương Nam. Mị Châu rắc những chiếc lông ngỗng dọc đường làm dấu cho Trọng Thuỷ. Rùa vàng hiện lên báo cho nhà vua biết Mị Châu chính là giặc. Trước khi bị cha chém, Mị Châu khấn, nếu mình có lòng phản nghịch thì chết đi sẽ hoá thành cát bụi, còn nếu một lòng trung hiếu thì khi chết sẽ biến thành Châu ngọc. Mị Châu chết, xác biến thành ngọc thạch. Chỉ ra sự giống và khác nhau của hai đoạn văn trên? Căn cứ vào hai đoạn văn, hãy rút ra cách tóm tắt chuyện của nhân vật chính?Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính)Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính)i. Tìm hiểu bài:1. Mục đích việc tóm tắt theo chuyện của nhân vật chính2. Cách tóm tắt chuyện của nhân vật chínhii. Luyện tập:Bài tập 1: Tóm tắt chuyện của nhân vật Trọng Thuỷ trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu- Trọng Thuỷ. Trước khi tóm tắt chuyện của nhân vật Trọng Thủy cần phải xác định được những điểm gì?Trước khi tóm tắt cần phải xác định được:Trọng Thủy có phải Là nhân vật chính trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu- Trọng Thủy không?Những sự việc, chi tiết tiêu biểu có liên quan tới nhân vật:+ Trọng Thủy từ đâu tới?+ Quan hệ với Mị Châu như thế nào ?+ Trọng Thủy đã làm gì?+ Kết cục của nhân vật ra sao?2. Thực hành tóm tắt: Trọng Thuỷ là con trai của Triệu Đà. Sau cuộc chiến lần một, Triệu Đà xin hoà và cầu hôn cho Trọng Thuỷ lấy Mị Châu- con gái An Dương Vương. Mị Châu yêu Trọng Thuỷ say đắm, Trọng Thuỷ dỗ Mị Châu cho xem trộm nỏ thần rồi ngầm làm một cái lẫy nỏ khác thay vuốt Rùa vàng. Trọng Thuỷ từ biệt vợ về thăm cha và nói với Mị Châu: “Tình vợ chồng không thể lãng quên, nghĩa mẹ cha không thể vứt bỏ. Nếu như hai nước xảy ra chuyện bất hoà, ta lại tìm nàng lấy gì làm dấu?”. Trọng Thuỷ mang lẫy nỏ về, Triệu Đà cất quân xâm lược lần hai. Nỏ thần không hiệu nghiệm, An Dương Vương và Mị Châu bỏ trốn ra phía biển. Theo dấu lông ngỗng rắc đường, Trọng Thuỷ tới nơi chỉ còn xác Mị Châu. Trọng thuỷ ôm xác vợ về táng ở Loa Thành. Ngày đêm Trọng Thuỷ thương nhớ vợ, ân hận vì việc mình gây ra đã lao đầu xuống giếng tự vẫn.Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính)ii. Luyện tập:Bài tập 2: Đoạn trích Uylitxơ trở về có thể tóm tắt theo chuyện của những nhân vật nào? Hãy viết bản tóm tắt chuyện của một nhân vật trong đoạn trích đó?Trong đoạn trích này có mấy nhân vật chính?Tiết 24: Tóm tắt văn bản tự sự(Theo chuyện của nhân vật chính)ii. Luyện tập:Thực hành tóm tắt: Sau 20 năm lênh đênh trên biển với bao gian lao vất vả kể cả giờ phút hiểm nguy đe doạ tới tính mạng, Uylitxơ được nhà vua Ankinôôt ở xứ sở Phêaki đưa thuyền cập bến quê nhà. Chàng giả làm hành khất vào được ngôi nhà của mình, kể cho nàng Pênêlốp nghe những chuyện của chồng nàng. Uylitxơ chứng kiến cảnh 108 vương tôn công tử đến cầu hôn vợ. Chàng thắng trong cuộc thi giương chiếc cung bắn xuyên qua 12 cái vòng rìu. chàng cùng con trai mình là Têlêmác giết bọn cầu hôn và những gia nhân phản bội. Nhưng Pênêlốp vẫn không nhận ra Uylitxơ. Chàng mỉm cười tin tưởng, sẵn sàng chấp nhận cuộc thử thách. Pênêlốp yêu cầu nhũ mẫu cho khiêng chiếc giường ra khỏi phòng. Uylitxơ chột dạ, tình thế ấy buộc chàng lên tiếng hỏi về chiếc giường mà chỉ có vợ chồng chàng biết. Chàng kể về chiếc giường ấy một cách tỉ mỉ. Uylitxơ ngừng lời, Pênêlốp chạy lại ôm lấy cổ chồng, hôn lên chán chồng. Uylitxơ nghe vợ nói càng thêm muốn khóc, chàng ôm lấy vợ xiết bao thân yêu mà khóc dầm dề.Bài tập 2: