Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 60: Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNGQUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT THAO GIẢNGLỚP 10.81/2/2021NGỮ VĂN 10 - TIẾT 60TÍNH CHUẨN XÁC, HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xác Sông Đà dài 910 km từ Vân Nam vào nước ta theo hướng tây bắc – đông nam, gần như song song với sông Hồng. Đoạn chảy ở địa phận nước ta dài trên 500 km. Qua Lai Châu, dòng sông chảy trong một thung lũng sâu giữa khối cao nguyên đá vôi vùng Tây Bắc nên lắm thác, ghềnh và đi qua những hẻm hùng vĩ. Đến Hoà Bình, gặp núi Ba Vì, sông quặt lên phía bắc rồi đổ vào sông Hồng ở Trung Hà. (SGK Địa lí)a. Đọc văn bản sau:1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINHa. Đọc văn bản sau:1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xácĐối tượng thuyết minh: Sông ĐàCung cấp tri thức: Chiều dài, hướng chảy, vị trí và đặc điểm của con sông khi vào nước ta.Tri thức được thể hiện: Cụ thể, chính xác. Giúp người đọc hiểu đúng, chính xác về những đặc điểm địa lí của con sông Đà.Đối tượng thuyết minh:Cung cấp tri thức:Tri thức được thể hiện: 1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINHa. Đọc văn bản sau:b. Tính chuẩn xác:1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xácTính chuẩn xác trong VBTM là các tri thức thuyết minh phải đúng đắn, chính xác, chuẩn mực, khách quan.Là yêu cầu đầu tiên và quan trọng nhất của mọi VBTM.1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINHa. Đọc văn bản sau:b. Tính chuẩn xác:c. Một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xác:1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xácTìm hiểu thấu đáo vấn đề thuyết minh trước khi viết.Thu thập và chọn lọc tài liệu tham khảo có giá trị.Chú ý đến thời điểm ra đời, xuất bản của tài liệu tham khảo.1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH 1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xác2. Luyện tập: Kiểm tra tính chuẩn xác của văn bản thuyết minha. “Ở lớp 10 Trung học phổ thông, học sinh chỉ được học văn học dân gian (ca dao, tục ngữ, câu đố)”.Viết như thế chưa chuẩn xác:- CT NV 10 không phải chỉ có văn học dân gian.- CT NV 10 về VHDG không chỉ có ca dao, tục ngữ.- CT NV 10 không có tục ngữ.1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH 1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xác2. Luyện tập: Kiểm tra tính chuẩn xác của văn bản thuyết minhb. “Gọi “Đại cáo bình Ngô” là áng thiên cổ hùng văn vì đó là bài văn hùng tráng đã được viết ra từ nghìn năm trước”.Viết như thế chưa chuẩn xác:- Thiên cổ hùng văn là áng văn của nghìn đời.- Không phải là áng hùng văn viết cách nay hơn 1000 năm.1/2/2021I. TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH 1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo tính chuẩn xác2. Luyện tập: Kiểm tra tính chuẩn xác của văn bản thuyết minhc. “Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585)  gọi ông là Trạng Trình”. Viết như thế chưa thể thuyết minh Nguyễn Bỉnh Khiêm với tư cách nhà thơ, vì: nội dung của văn bản chỉ nói cuộc đời Nguyễn Bỉnh Khiêm, không đề cập đến sáng tác thơ của ông.1/2/2021II. TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH a. Đọc văn bản sau: Sông Đà khai sinh ở huyện Cảnh Đông tỉnh Vân Nam lấy tên là Li Tiên mà đi qua một vùng núi ác, rồi đến gần nửa đường thì xin nhập quốc tịch Việt Nam, trưởng thành mãi lên và đến ngã ba Trung Hà thì chan vào sông Hồng. Từ biên giới Trung Việt tới ngã ba Trung Hà là 500 cây số lượn rồng rắn, và tính toàn thân sông Đà thì chiều dài là 883 nghìn thước mét. Sông Đà như một áng tóc mun dài ngàn ngàn vạn vạn sải. (Nguyễn Tuân)1. Tính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của VBTM1/2/2021II. TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH a. Đọc văn bản sau: 1. Tính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của VBTMĐối tượng được thuyết minh: Sông Đà.Gợi cho ta sự thích thú, niềm khao khát tìm hiểu về con sông Đà.Cách diễn đạt:+ Từ ngữ: Giàu sắc thái biểu cảm.+ Câu: Câu kể, câu tả, kết cấu câu nhiều tầng bậc.+ Biện pháp tu từ: Nhân hoá (“vùng núi ác”, “xin nhập quốc tịch Việt Nam”), so sánh (Sông Đà như một áng tóc mun)  Sông Đà đẹp, sống độngĐối tượng được thuyết minh: Cách diễn đạt:+ Từ ngữ: + Câu:+ Biện pháp tu từ:1/2/2021II. TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH a. Đọc văn bản sau: 1. Tính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của VBTMTính hấp dẫn lôi cuốn, thu hút sự chú ý của người đọc, người nghe.Vai trò quan trọng.b. Tính hấp dẫn: 1/2/2021II. TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH a. Đọc văn bản sau: 1. Tính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của VBTMĐưa ra những chi tiết cụ thể, sinh động.So sánh để làm nổi bật đối tượng thuyết minh.Sử dụng nhiều kiểu câu làm cho bài văn biến hoá linh hoạt.Phối hợp nhiều loại kiến thức để đối tượng thuyết minh được soi rọi từ nhiều mặt.b. Tính hấp dẫn: c. Một số biện pháp tạo tính hấp dẫn: 1/2/2021II. TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH	1. Tính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của VBTM2. Luyện tập“Nếu bị tước  bộ não giàu”“Nếu bị tước đi môi trường  kìm hãm”  luận điểm khái quát.Đưa chi tiết cụ thể: bộ não của đứa trẻ ít được chơi đùa, ít được tiếp xúc, bộ não của con chuột bị nhốt trong hộp rỗng  để làm sáng tỏ luận điểm  cụ thể, dễ hiểu, hấp dẫn, sinh động.1/2/2021II. TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINHTính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của VBTMLuyện tậpb. “Hồ Ba Bể  của người xưa”Hấp dẫn bởi câu chuyện về Pò Giá Mải.Tạo nên chiều sâu trong tâm linh người Việt: ở hiền gặp lành. Hấp dẫn của thắng cảnh Ba Bể.1/2/2021GHI NHỚTri thức: chính xác, chuẩn mựcVị trí, vai trò: đầu tiên, quan trọngVĂN BẢN THUYẾT MINHTính chuẩn xácTính hấp dẫnThu hút sự chú ý của người đọc, người ngheVai trò: quan trọng1/2/2021III. LUYỆN TẬPĐọc và phân tích tính hấp dẫn của văn bản sgk/27 Học sinh thực hiện theo nhóm, đại diện nhóm trình bàyTính chuẩn xác: + Phở bò là một món ăn quen thuộc, hấp dẫn.+ Nguyên liệu chính: thịt bò, bánh phở, nước dùng, hành hoa, ớt.1/2/2021III. LUYỆN TẬPĐọc và phân tích tính hấp dẫn của văn bản sgk/27Tính chuẩn xác: Tính hấp dẫn:Câu: Đa dạng, linh hoạt.Từ ngữ: Gợi hình, gợi cảm (quyến rũ, nên thơ, huyền bí,)Biện pháp tu từ: So sánh (bó hành như lá mạ,  như mây khói chùa Hương ,  như một bức tranh tàu,)Sử dụng nhiều giác quan: Khứu giác, thi giác, xúc giácBộc lộ trực tiếp cảm xúc (“Trông mà thèm quá!”,)1/2/2021CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ CHÚ Ý THEO DÕI!1/2/2021Bài học kết thúc!1/2/2021