Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết học: Tóm tắt văn bản thuyết minh

TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN THUYEÁT MINH-Hiểu,ghi nhớnội dung chính của VB.-Giới thiệu về VB.So sánh 2 văn bản về tác gia Nguyễn Trãi:(1)VB viết về cuộc đời, sự nghiệp thơ văn.(2) VB viết về phần ghi nhớ.Hãy cho biết mục đích của việc tóm tắt văn bản thuyết minh?Khi tóm tắt VB, cần chú ý những yêu cầu gì?-Ngắn gọn.-Rành mạch.-Sát nội dung.I.MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :1.Mục đích: 2.Yêu cầu:II.CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH:-Bố cục:3 phần + Môû baøi:Ñònh nghóa vaø neâu muïc ñích söû duïng nhaø saøn. + Thaân baøi:Nguoàn goác, caáu taïo, coâng duïng. + Keát baøi:Ñaùnh giaù, ca ngôïi veû ñeïp nhaø saønVăn bản thuyết minhveà đối tượng nào?Đại ý và bố cục của văn bản?1.Văn bản Nhaø saøn-Đối tượng:Ngôi nhà sàn.-Đại ý:Kiến trúc,nguồn gốc,tiện ích của nhà sànNhà SànBeáp nhaø saønNhòp chaøy giaõ gaïoPhòng khách bên trong nhà sànNhà sàn là công trình kiến trúc có mái che dùng để ở hoặc sử dụng vào một số mục đích khác.Toàn bộ nhà sàn được cấu tạo bằng tre, gỗ, nứa;gồm nhiều cột chống,mặt sàn, gầm sàn, các khoang nhà để ở hoặc nấu ănHai đầu nhà có hai cầu thang.Nhà sàn xuất hiện từ thời Đá Mới,tồn tại phổ biến ở miền núi Việt Nam và Đông Nam Á.Nhà sàn có nhiều tiện ích:vừa phù hợp với nơi cư trú miền núi, đầm lầy,vừa tận dụng nguyên liệu tại chỗ, giữ được vệ sinh và bảo đảm an toàn cho người ở.Nhà sàn ở một số vùng miền núi nước ta đạt tới trình độ kĩ thuật và thẩm mĩ cao,đã và đang hấp dẫn khách du lịch.Viết tóm tắt VB Nhà sàn:-Xác định mục đích, yêu cầu.-Đọc văn bản gốc.-Tìm bố cục.-Viết tóm lược các ý.Tóm tắt VB thuyết minh gồm mấy bước?2.Cách tóm tắt:(4 bước)+Đoạn 1:Tiểu sử,giới thiệu tác phẩm của Ba sô.+Đoạn 2:Nội dung, nghệ thuật thơ Hai-cư.Xác định đối tượng thuyết minh của văn bản?Tìm bố cục của VB? Nêu ý chính mỗi đoạn?III.LUYỆN TẬP: Bài1.-Đối tượng:Tiểu sử,sự nghiệp nhà thơ Ba sô,đặc điểm thơ Hai-cư.-Bố cục:THƠ HAI-CƯBA -SÔTừ bốn phương trời xaCánh hoa đào lả tảGợn sóng hồ Bi-oa.Trắng hơnĐá trên núi đáGió thu.ªSaép xeáp ñoaïn vaên hoaøn chænh(1) So vôùi caùc theå thô khaùc treân theá giôùi, thô hai-cö coù soá töø vaøo loaïi ít nhaát, chæ coù 17 aâm tieát ñöôïc chia thaønh 3 ñoaïn theo thöù töï thöôøng laø töø 5 ñeán 7 aâm. (2) Thô hai-cö laø moät ñoùng goùp lôùn cuûa Nhaät Baûn vaøo kho taøng vaên hoùa nhaân loaïi. (3) Thô hai-cö thaám ñaãm tinh thaàn Thieàn toâng vaø tinh thaàn vaên hoùa phöông Ñoâng. (4) Nhö moät böùc tranh thuûy maëc, hai-cö thöôøng chæ duøng nhöõng neùt chaám phaù, chæ gôïi chöù khoâng taû, chöøa raát nhieàu khoaûng troáng cho trí töôûng töôïng cuûa ngöôøi ñoïc.Viết đoạn văn:So với các thể loại thơ khác trên thế giới, thơ hai-cư có số từ vào loại ít nhất, chỉ có 17 âm tiết được chia thành 3 đoạn theo thứ tự thường là từ 5 đến 7 âm.Thơ hai-cư thấm đẫm tinh thần Thiền tông và tinh thần văn hóa phương Đông.Như một bức tranh thủy mặc,hai-cư thường chỉ dùng những nét chấm phá, chỉ gợi chứ không tả, chừa rất nhiều khoảng trống cho trí tưởng tượng của người đọc.Thơ hai-cư là một đóng góp lớn của Nhật Bản vào kho tàng văn hóa nhân loại.-Nội dung:Đặc điểm kiến trúc,vẻ đẹp đền Ngọc Sơn, niềm tự hào.Xác định đối tượng thuyết minh?Nội dung của Văn bản? Baøi 2 -Đối tượng:Thắng cảnh đền Ngọc Sơn.ĐỀN NGỌC SƠNTHÁP BÚTĐÀI NGHIÊNCẦU THÊ HÚC1/Nguyễn Traõi laø baäc ñaïi anh huøng,moät nhaân vaät toaøn taøi hieám coù nhöng laïi laø ngöôøi phaûi chòu nhöõng oan khieân thaûm khoác döôùi thôøi phong kieán.OÂng laø danh nhaân vaên hoùa, nhaø thô, nhaø kieät xuaát, coù nhöõng ñoùng goùp to lôùn cho söï phaùt trieån cuûa vaên hoïc daân toäc.Coù theå xem ñaây laø ñoaïn vaên toùm taét vaên baûn thuyeát minh veà Nguyeãn Traõi (Ngöõ vaên 10, tr.9-13), vì sao?A. Vì noù coâ ñoïng vaø saùt vôùi noäi dung vaên baûn veà Nguyeãn Traõi.B. Vì noù laø ñoaïn vaên vieát baèng lôøi cuûa ngöôøi toùm taét.C. Ví noù haøm suùc vaø noùi ñöôïc taàm voùc lôùn lao cuûa NguyeãnTraõi.D. Vì noù ngaén goïn, raønh maïch, deã hieåu, deã nhôù.Ñaùp aùn: DCUÛNG COÁ2/ “Hieàn taøi laø nguyeân khí cuûa quoác gia”, nguyeân khí thònh thì theá nöôùc maïnh, roài leân cao, nguyeân khí suy thì theá nöôùc yeáu,roài xuoáng thaáp. Vì vaäy caùc ñaáng thaùnh ñeá minh vöông chaúng ai khoâng laáy vieäc boài döôõng nhaân taøi, keùn choïn keû só, vun troàng nguyeân khí laøm vieäc ñaàu tieân. Keû só quan heä vôùi quoác gia troïng ñaïi nhö theá, cho neân quyù chuoäng keû só khoâng bieát theá naøo laø cuøng. Ñaõ yeâu meán cho khoa danh, laïi ñeà cao baèng töôùc traät. Ban aân raát lôùn maø vaãn cho laø chöa ñuû. Laïi neâu teân ôû thaùp nhaïn, ban cho danh hieäu Long Hoå, baøy tieäc Vaên hæ. Trieàu ñình möøng ñöôïc ngöôøi taøi, khoâng coù vieäc gì khoâng laøm ñeán möùc cao nhaát. (Thaân Nhaân Trung)Caâu vaên naøo toùm taét chöa saùt ñuùng vôùi noäi dung ñoaïn vaên thuyeát minh treân:A. Keû só hieàn taøi laø”nguyeân khí” quyeát ñònh söï thònh vöôïng cuûa ñaát nöôùc ,baäc ñeá vöông anh minh bao giôø cuõng tìm caùch vung troàng , chaêm soùc hoï.B. “Hieàn taøi laø nguyeân khí cuûa quoác gia”, trieàu ñình ñaõ thu6oàng xuyeân troïng ñaõi, nuoâi döôõng, vung troàng cho “nguyeân khí” aáy toát hôn.C. Keûõ só hieàn taøi coù quan heä troïng ñaïi vôùi söï thònh suy, maïnh yeáu cuûa quoác gia, xöùng ñaùng ñöôïc quyù chuoäng ñeán möùc cao nhaát.D. Ñoaïn vaên noùi veà caùch ñoái xöû, ñaõi ngoä ñoái vôùi baäc hieàn taøi trong xaõ hoäi phong kieán, töø ñoù ruùt ra baøi hoïc cho nhöõng laõnh ñaïo ñaát nöôùc.Ñaùp aùn: B*Bài tập về nhà:Viết tóm tắt đoạn giới thiệu cảnh Tháp Bút, Đài Nghiên.*Ñoïc baøi:Hoài troáng Coå Thaønh.*Traû lôøi caâu hoûi phaàn höôùng daãn hoïc baøi.DAËN DOØ:chuùc caùc em hoïc taäp ngaøy caøng tieán boä