Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết: Hưng đạo đại vương Trần Quốc Tuấn

HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử kí toàn thư – Ngô Sĩ Liên I.Giới thiệu1. Tác giả - Ngô Sĩ Liên (? - ? ), quê ở Hà Tây - 1442 đỗ tiến sĩ, giữ nhiều chức vụ quan trọng - Nhà biên soạn lịch sử thời trung đại2. Tác phẩmTrang bìa cuốn “Đại Việt sử kí toàn thư”Bản in năm 2000 2. Tác phẩm - Là bộ chính sử lớn của Việt Nam thời trung đại, gồm 2 phần, 15 quyển, hoàn tất 1479 - Thể loại: tác phẩm lịch sử (sử biên niên) - Nội dung: Ghi chép lịch sử nước ta từ thời Hồng Bàng đến thời Lê Thái Tổ lên ngôi - Giá trị: sử học và văn học -> Thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ  3. Đoạn trích Tập 2, quyển 6, sách Đại Việt sử kí toàn thư Bố cục: 3 phần + “Từ đầu  giữ nước vậy”: Kế sách giữ nước + “Quốc Tuấn làvào viếng”: Tấm lòng trung nghĩa của Trần Quốc Tuấn + Phần còn lại: Công lao, uy tín của Trần Quốc Tuấn II. Đọc hiểu văn bản 1. Phẩm chất của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn a. Một vị tướng anh hùng đầy tài năng mưu lược: - Kế sách giữ nước: + Tùy thời mà có sách lược phù hợp, binh pháp chống giặc cần linh hoạt + Toàn dân đoàn kết một lòng + “Khoan thư sức dân” là thượng sách giữ nước-> Tài tình, tầm nhìn sáng suốt, xa rộng Lập nhiều công lớn thời Trùng hưng, tiếng vang đến giặc Bắc a. Một vị tướng anh hùng đầy tài năng mưu lược:- Biết chiêu hiền đãi sĩ, tiến cử người hiền tài - Phòng xa việc hậu sự không chỉ có tầm nhìn xa trông rộng, tài năng mưu lược thâm sâu, mà còn có tấm lòng thương dân, trọng dân của một vị tướng nhân đức cao cả b. Tấm lòng trung quân ái quốc - Hết lòng lo tính kế sách giúp vua giữ nước an dân- Khi buộc phải lựa chọn, TQT đã đặt trung lên trên hiếu, nợ nước trên thù nhà: Lời cha dặn trước lúc lâm chung “Con mà không vì cha ... không nhắm mắt được” -> “QT ghi ... không cho là phải” b. Tấm lòng trung quân ái quốc - Thái độ, hành động đối với những người thân: + “Cảm phục đến khóc”, “khen ngợi” Yết Kiêu, Dã Tượng + “Ngầm cho là phải” với lới của Hưng Vũ Vương  + “Rút gươm kể tội”, “định giết” Quốc Tảng, không cho Quốc Tảng nhìn mặt sau khi mất  b. Tấm lòng trung quân ái quốc Có tư tưởng đúng đắn, cao cả; trung nghĩa với vua,với nước; thẳng thắn, chân thành và nghiêm khắc trong giáo dục con cái - Thương dân, trọng dân, chăm lo cho dân Vô tư, khiêm tốn: được vua trọng đãi cho quyền phong tước nhưng “chưa bao giờ phong tước cho một người nào” -> vẫn “kính cẩn giữ tiết làm tôi” c. Đức độ lớn lao của một nhân cách lớn: - Soạn sách dạy bảo tướng sĩ đạo trung - Được thần thánh hóa thành bất tửc. Đức độ lớn lao của một nhân cách lớn: Trần Quốc Tuấn là một mẫu mực của vị tướng toàn tài, toàn đức, được nhân dân ngưỡng mộ và cả quân giặc cũng phải kính Đền Trần- Nam ĐịnhĐền Trần – Bảo LộcĐền Kiếp Bạc - Hải DươngĐền Trần – TP Hồ Chí MinhTượng đồng thờ Hưng Đạo đại vương tại đền Kiếp BạcTượng Hưng Đạo đại vương tại thành phố Hồ Chí Minh2. Nghệ thuật a. Nghệ thuật khắc họa nhân vật: - Đặt nhân vật trong tình huống thử thách và nhiều mối quan hệ để làm nổi bật phẩm chất-> Khắc họa nhân vật lịch sử đậm nét, sống động- Chọn lọc những chi tiết đặc sắc khắc họa tính cách nhân vật2. Nghệ thuậtb. Nghệ thuật kể chuyện:- Mạch lạc, khúc chiết, mạch chuyện tiếp nối lôgic - Sinh động hấp dẫn  - Đan xen lời kể với lời nhận xét khéo léo-> nghệ thuật kể chuyên điêu luyện, đạt hiệu quả cao, tạo hứng thú cho người đọcIII. Tổng kết Bằng nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, những chi tiết chọn lọc và xúc động, đoạn trích khắc họa đậm nét hình ảnh Trần Quốc Tuấn, một nhân cách vĩ đại, bất tử trong lòng dân tôcChân thành cảm ơn Thầy Cô cùng các em học sinh