Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết: Ôn tập văn học dân gian Việt Nam (tt)

WELCOM TO LESSONNGỮ VĂN 10 NHÓM 1 ÔN TẬP VĂN HỌC DÂN GIANVIỆT NAM1 . Các đặc trưng cơ bản của văn học dân gianVăn học dân gian là những tác phẩm ngôn từ truyền miệng được hình thành , tồn tại , phát triển nhờ tập thể và gắn bó , phục vụ cho cac sinh hoat khác nhau trong đời sống cộng đồng.Văn học có các đẳc trưng sau đây : Là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng. Được sáng tác tâp thể. Gắn bó và phục vụ các sinh hoạt trong đời sống cộng đồng.I . NỘI DUNG ÔN TẬP :Coù tính taäp theå vaø tính coäng ñoàng .2 . Những thể loại chủ yếu của văn học dân gian :Truyện dân giancâu nói dân gianThơ ca dân gianSân khấu dân gian3 . Bãng tổng hợp , so sánh các thể loại VHDG :Thần thoại , sử thi , truyện cổ tích, truyền thuyết, ngụ ngôn , truyện cười , truyện thơ ._ tục ngữ _ câu đố _ ca dao _ vè_ chèo _ tuồng Mục đích Hình thức lưu truyềnNội dung phản ánhKiểu nhân vậtĐặc điểm nghệ thuậtSử thi ( anh hùng) Truyền thuyếtGhi lại cuộc sống và ước mơ của phát triển của người dân Tây Nguyên xưa hát – kểXã hội Tây Nguyên thời cổ đại đang ở giai đoạn tiền giai cấp , tiền dân tộc.Người anh hùng vĩ đại .Sử dụng biện pháp so sánh phóng đại , trào phúng tạo nên hình ảnh hào hùng.Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với lịch sử .Kể - diển xướng .Kể về các sự việc , nhân vật lịch sử được khúc xạ qua cốt truyện hư cấu.Nhân vật được truyền thuyết hóa , ( ADV,Mị Châu )Từ sự kiện lịch sử có hư cấu thành câu chuyện mang yếu tố hoang đường , kì ảo .Truyện cổ tích.Truyện cười.Thể hiện nguyện vọng và khát khao của nhân dân trong xã hội có giai cấp , chính nghĩa thắng tà ác. gây cười , phê phán, châm biếm xã hộiKểKểXung đột xã hội , dấu tranh giữa thiện và ácMẹ ghẻ con chồng , em út , phú ông , người nghèo Cốt truyện hư cấu nhân vật chính trải qua ba chặng đường trong cuộc đời . Những điều trái tự nhiên, thói hư tật xấu trong xã hội .Có thói hư tật xấu .( dốt , tham lam ..)Ngắn gọn , tạo tình huống bất ngờ , kết thúc đột ngột .4 . Nội dung và nghệ thuật của ca dao :a . Nội dung :Ca dao than thân thường là lời của người phụ nữ trong xã hội phong kiến . Thân phận của họ bị phụ thuộc vào xã hội , giá trị của họ không một ai biết đến . Thân phận ấy thường được so sánh bằng củ ấu gai , tấm lụa đào Ca dao yêu thương tình nghĩa đề cập đến nhữmg phẫm chất , tình cảm của người lao động với những nỗi nhớ thương da diết và ước muốn mãnh liệt  thường được biểu hiện bằng các hình ảnh ẩn dụ .Ca dao hài hước nói lên tâm hồn lạc quan , yêu đời của người lao động trong cuộc sông gian khổ của họ .b . Nghệ thuật Ca dao sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đậm đà màu sắc dân gian , phong phú và sáng tạo .II . BÀI TẬP VẬN DỤNG :Bài tập 1 :Những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả anh hùng sử thi đó là thủ pháp so sánh, phóng đại trùng điệp được sử dụng nhiều.Ví dụ:Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh.Chàng múa trên cao gió như bão. Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, Nhờ những thủ pháp đặc trưng đó vẻ đẹp người anh hùng lí tưởng hóa: một vẻ đẹp kì vĩ hiên ngang trong khung cảnh hoành tráng. Bài tập 2 :+Tấn bi kịch của Mị Châu – Trọng Thủy :Cái lõi sự thật lịch sử Bi kịch được hư cấu Những chi tiết hoan đường , kì ảo Kết cục của bi kịch Bài học rút ra .Cuộc xung đột ADV – Triệu Đà thời kì Âu Lạc nước ta Bi kịch tình yêu – (lòng vào bi kịch gia đình , quốc gia )Thần Kim Qui , lẫy nỏ thần , Rùa Vàng rẽ nước dẫn ADV xuống biển Mất tất cả :Tình yêu Gia đình Đất nước Cảnh giác giữ nước, không chủ quan như ADV , không nhẹ dạ , cả tin như Mị ChâuBài tập 3: ♣Đặc sắc nghệ thuật của truyện Tấm Cám bộc lộ ở sự chuyển biến của nv Tấm : Giai đoạn đầu : Tấm chưa ý thức bản thân , mâu thuẫn xã hội chưa gai gắt lại có Bụt hiện ra hỗ trợ lúc khó khăn nên Tấm thụ động yếu đuối . Giai đoạn sau: mâu thuẫn giai cấp càng quyết liệt, xung đột một mất một còn, Tấm phải kiên quyết đấu tranh để giành lại cuộc sống, hạnh phúc của mình. Sức sống mãnh liệt sự trổi dậy lớn lao của con người trước sự vùi dập của cái ác.Bài tập 4:♣Ôn tập về 2 truyện cười đã học Truyện Đối tượng cười ( cười ai ?)Nội dung cười (cười cái gì ?)Tình huống gây cười Cao trào để tiếng cười òa ra Tam đại con gà Nhưng nó phải bằng hai mày Đã đút lót tiền hối lộ mà vẫn bị đánh (Cải)Anh học trò “dốt hay nói chữ”Sự dấu dốt của con ngườiLuốn cuốn khi không biết chữ “kê” Khi anh học trò nói câu : “ dủ dĩ là con dù dì ”Thầy Lí , Cải và Ngô .Việc đưa hối lộ và ăn hối lộ .Khi thầy Lí nói: nhưng nó phải bằng hai mày.Bài tập 5:a/ Điền tiếp từ vào câu ca dao:Thân em như hạt mưa rào Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa. Thân em như chẽn lúa đồng đồng Phất phơ giữa ngọn nắng hồng ban maiThân em như trái bần trôi Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu..Mô thức mở đầu của các bài ca dao được lập lại để nhấn mạnh nỗi đau xót, tăng sức gợi cảm cho người đọc.b/ các hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong ca dao: Tấm lụa đào, củ ấu gai, tấm khăn ngọn đèn, các hình ảnh của thiên nhiên  Dễ cảm nhận gần gũi với đời sống người dân lao động, hiệu quả nghệ thuật cao. Chiều chiều lại nhớ chiều chiều Nhớ người yếm trắng dải điều thắt lưngChiều chiều ra đứng ngõ sauTrong về quê mẹ ruột đau chín chiều.Trương Thị Yến Nhi Phan Thu Thảo Nguyễn Hoàng Tuấn Đoàn Thanh Huy Nguyễn Thị Ngữ Hồ Thị Nguyệt Huỳnh Văn Hiếu Noo Phước Thịnh THE END