Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết số 82: Truyện Kiều

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ LỚP 10C Phần I: TÁC GIẢNguyễn DuTRUYỆN KIỀUTiết 82:Phần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUI. CUỘC ĐỜI1. Những nhân tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sáng tác của Nguyễn Du. a. Thời đại+ Chế độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng trầm trọng+ Nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra, đỉnh cao là phong trào Tây Sơn+ Triều Nguyễn được thiết lập=> Một thời đại bão táp của lịch sử, số phận con người bị chà đạp thê thảm => Tác động mạnh mẽ đến nhận thức, tư tưởng và tình cảm của Nguyễn DuNguyễn Du (1765 – 1820), tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên Phần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUI. CUỘC ĐỜI:1. Những nhân tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sáng tác của Nguyễn Du.a. Thời đạib. Quê hương*Quª cha: Hµ TÜnh, nói Hång s«ng Lam - địa linh nhân kiệt* Quª mÑ: Bắc Ninh - Kinh B¾c: hµo hoa, c¸i n«i cña nghÖ thuËt h¸t quan hä*Quª vî: ®ång lóa Th¸i Bình, giàu truyền thống văn hóa.*Sinh ra vµ lín lªn: kinh thµnh Thăng Long nghìn năm văn hiếnPhần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUI. CUỘC ĐỜI:1. Những nhân tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sáng tác của Nguyễn Du.a. Thời đạib. Quê hương Quê cha: Hà Tĩnh - địa linh nhân kiệt Quê mẹ: Bắc Ninh, Kinh B¾c - hµo hoa, c¸i n«i cña nghÖ thuËt h¸t quan hä Quê vợ: Thái Bình - giàu truyền thống văn hóa Thuở nhỏ: ở Thăng Long nghìn năm văn hiến=> Nguyễn Du được tiếp nhận truyền thống văn hoá của nhiều vùng quê khác nhau, tạo điều kiện nuôi dưỡng tài năng và tâm hồn thi ca.Phần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUI. CUỘC ĐỜI:1. Những nhân tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sáng tác của Nguyễn Du.a. Thời đạib. Quê hươngc. Gia đình Dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền Sinh ra trong một gia đình phong kiến quyền quý, có 2 truyền thống: Khoa bảng và văn hóa, văn học-> Có điều kiện học tập, năng khiếu văn học nẩy nở và sớm phát triểnI. CUỘC ĐỜI1. Những nhân tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sáng tác của Nguyễn Du.2. Các giai đoạn cuộc đời - Thời thơ ấu và niên thiếu: -> Hiểu rõ đời sống xa hoa của giới quý tộc, thân phận của những người ca nhi, kĩ nữ Thời thanh niên: + 1789 -1802: Quãng đời hơn mười năm gió bụi, sống lăn lộn, chật vật ở những vùng quê khác nhau-> Tích lũy vốn sống phong phú, hiểu thêm về thân phận con người, am hiểu ngôn ngữ dân gian Trung niên và cuối đời: + Đi sứ Trung Quốc- 1965: được công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới và kỷ niệm 200 năm năm sinhPhần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUSống tại Thăng Long trong cảnh sung túc giàu sang+ 1783: Đỗ tam trường+ Từ 1802: Làm quan cho nhà Nguyễn-> Nâng cao tầm tư tưởng về xã hội và con ngườiMộ Nguyễn Du tại Tiên Điền, Nghi Xuân, Hà TĩnhNhà lưu niệm Nguyễn Du tại quê nhàPhần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUI. CUỘC ĐỜIII. SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC1. Các sáng tác chínha. Sáng tác bằng chữ HánPhần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DUI. CUỘC ĐỜIII. SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC1. Các sáng tác chínhSáng tác bằng chữ Hán- Thanh Hiên thi tập (78 bài) → Trước khi ra làm quan- Nam trung tạp ngâm (40 bài) → Khi làm quan ở Huế và 	 Quảng Bình- Bắc hành tạp lục (131bài) → Đi sứ Trung QuốcThể hiện tư tưởng, tình cảm, nhân cách Nguyễn DuPhần I: TÁC GIẢ NGUYỄN DU1. Các sáng tác chínhSáng tác bằng chữ HánSáng tác bằng chữ Nôm * Truyện Kiều Thể loại: truyện thơ Thể thơ: lục bát Dung lượng: 3254 câu thơ - Nguồn gốc : Từ cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc) Kim Vân Kiều truyện(Thanh Tâm Tài Nhân)Truyện Kiều(Nguyễn Du)Thể loạiTiểu thuyết chương hồi (20 hồi)Tự sự, kể sự việcTruyện thơ ( thể thơ lục bát truyền thống)Tự sự + trữ tình, biểu hiện nội tâm nhân vậtVăn tựChữ HánChữ NômNội dung Câu chuyện tình khổ (Kim Trọng, Thúy Kiều, Thúy Vân)Cảm thương con người tài sắc bạc mệnh (Thúy Kiều)Nghệ thuậtKể, miêu tả chi tiết, tỉ mỉLược bỏ một số chi tiết, Miêu tả nội tâm nhân vậtNgôn ngữ đặc sắc, thuần Việt Giá trÞ t¸c phÈm:- Giá trÞ néi dung + Ph¶n ¸nh hiÖn thùc x· héi bÊt c«ng tµn b¹o + TiÕng khãc xãt th­¬ng cho sè phËn những con ng­êi nhá bÐ trong x· héi cò. + Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao những kh¸t väng ch©n chÝnh cña con ng­êi + Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc ®en tèi trong x· héi- Giá trÞ nghÖ thuËt +NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt ®iÓn hình +NghÖ thuËt kÓ chuyÖn +NghÖ thuËt sö dông ng«n ngữ (ng«n ngữ b¸c häc vµ ng«n ngữ bình d©n)=> Truyện Kiều là kiệt tác số một của văn học dân tộc, là di sản văn hóa, văn học của nhân loại.Một số bản dịch Truyện KiềuBìa sách (Ba Lan)Bìa sách (Tiệp Khắc)Một số bản dịch Truyện KiềuMột số bản dịch Truyện Kiều - Thể loại: Văn tế.- Thể thơ: Song thất lục bát- Nội dung: Tấm lòng nhân đạo cao cả của Nguyễn Du* Văn chiêu hồn (văn tế thập loại chúng sinh).2. MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM VỀ NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬT a. Đặc điểm nội dung:TÌNHYêu thương, cảm thông sâu sắc với những số phận bất hạnh, đặc biệt là người phụ nữ.Lên án, tố cáo các thế lực tàn bạo đã chà đạp lên quyền sống của con ngườiĐề cao những khát vọng tốt đẹp của con người về hạnh phúc, về tự do – công lí.Trân trọng những giá trị tinh thần và chủ nhân sáng tạo ra giá trị tinh thần.=> Tác phẩm của Nguyễn Du mang giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc Thơ Nguyễn Du đề cao cảm xúc, thấm đẫm một chữ TÌNH2. MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM VỀ NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬTa. Đặc điểm nội dungb. Đặc điểm về nghệ thuật Thơ chữ Hán:+ Sử dụng nhuần nhuyễn các thể thơ như: ngũ ngôn cổ thi, ngũ ngôn luật, thất ngôn luật, ca, hành Thơ chữ Nôm: + Tìm về với thể thơ dân tộc: thơ lục bát, song thất lục bát.+ Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ: Trong sáng, giàu giá trị biểu cảm  góp phần làm cho tiếng Việt thêm giàu đẹp+ Việt hóa nhiều yếu tố ngôn ngữ ngoại nhập+ Kết hợp hài hòa yếu tố tự sự và trữ tình trong thơ vănIII. MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM VỀ NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬT1. Đặc điểm nội dung2. Đặc điểm nghệ thuật Thơ chữ Hán:Sử dụng nhuần nhuyễn các thể thơ như :ngũ ngôn cổ thi, ngũ ngôn luật, thất ngôn luật, ca, hành Thơ chữ Nôm: + Tìm về với thể thơ dân tộc: thơ lục bát, song thất lục bát+ Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ: Trong sáng, giàu giá trị biểu cảm  góp phần làm cho tiếng Việt thêm giàu đẹp+ Việt hóa nhiều yếu tố ngôn ngữ ngoại nhập+ Kết hợp hài hòa yếu tố tự sự và trữ tình trong thơ vănCỦNG CỐ, DẶN DÒChân thành cảm ơn quý thầy cô và các em + Sù s¸ng t¹o cña NguyÔn Du:VÒ néi dung:1.TËp trung vµo sè phËn bÊt h¹nh cña những sè phËn bÐ nhá d­íi ®¸y x· héi, ®Æc biÖt lµ ng­êi phô nữ.2. Kh¸i qu¸t thµnh triÕt lý nh©n sinh s©u s¾c tr­íc “những ®iÒu tr«ng thÊy.”VÒ nghÖ thuËt:1. L­îc bá mét sè tình tiÕt2. ChuyÓn sang thÓ th¬ lôc b¸t thuÇn tóy d©n téc3. Ng«n ngữ ®Æc s¾c, thuÇn ViÖt4. TËp trung kh¾c häa nội t©m nh©n vËt.