Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tuần 14 - Tiết 38: Nhàn

1TRƯỜNG THPT NAM KỲ KHỞI NGHĨATỔ VĂNLỚP : 10A7GVBM: NGUYỄN THANH LÊTRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ2Chân dung Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585)TIẾT 38NHÀNNguyễn Bỉnh Khiêm3I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả:SGK/ 1282. Tác phẩmNHÀN Nguyễn Bỉnh KhiêmMột mai, một cuốc, một cần câu,Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ, Người khôn, người đến chốn lao xao.Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống,Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao. 4a. Xuất xứ: Trích tập Bạch Vân quốc ngữ thi.b. Thể loại: Thất ngôn bát cú Đường luật.Bài thơ thể hiện quan niệm sống nhàn và vẻ đẹp nhân cách của tác giả.c. Chủ đề:1. Tác giảI. Tìm hiểu chung2. Tác phẩmMột mai, một cuốc, một cần câu,Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.II. Đọc hiểu văn bản1. Vẻ đẹp cuộc sống  Câu 1, 26- Nghệ thuật liệt kê “mai, cuốc, cần câu”, điệp số từ “một”→ tư thế sẵn sàng,chu đáo. - Nhịp thơ 2/2/3 → trạng thái ung dung tự tại. - Từ láy “Thơ thẩn” → nhàn hạ, thanh thản.- “dầu ai vui thú nào”→ mặc kệ người đời, ta tự do theo sở thích của ta. Cuộc sống thuần hậu, nguyên sơ.II. Đọc hiểu văn bản1. Vẻ đẹp cuộc sống  Câu 1, 2Một mai, một cuốc, một cần câu,Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.- Phép đối: câu 5 > <- Cách dùng từ độc đáo:+ “nơi vắng vẻ” → nơi thiên nhiên tĩnh lặng,tâm hồn tìm thấy sự thảnh thơi. - Nghệ thuật đối+ “chốn lao xao” → nơi đô hội, chốn quan trường, bon 	chen, luồn cúi.II. Đọc hiểu văn bản1. Vẻ đẹp cuộc sống 2. Vẻ đẹp nhân cách Cách nói ngược hóm hỉnh, mỉa mai. → quan niệm sống đối lập giữa ta – người. 11 Nhân cách cao đẹp, vượt lên trên vòng danh lợi.→ Khẳng định trí tuệ và sự tỉnh táo của tác giả: dại thực chất là khôn, còn khôn mà hoá dại.II. Đọc hiểu văn bản1. Vẻ đẹp cuộc sống 2. Vẻ đẹp nhân cách 12Hình ảnh “Rượu, đến cội cây”, nhịp thơ 1/3/3 →ông tìm đến rượu để say, tìm đến say để tỉnh “Nhìn xem” → tư thế của người ngoài cuộc.Nhip thơ 2/5 + điển tích → công danh, phú quý chỉ là giấc mơ. Cuộc sống nhàn là kết quả của nhân cách, trí tuệ : không màng danh lợi.Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống,Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.II. Đọc hiểu văn bản1. Vẻ đẹp cuộc sống 2. Vẻ đẹp nhân cách 3. Vẻ đẹp trí tuệ Câu hỏi thảo luậnQua bài thơ, em có suy nghĩ gì về quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm? Theo em giới trẻ hiện nay quan niệm về lối sống nhàn như thế nào? Vì sao?14III. Toång keátGhi nhớ/ sgk/13015IV. Củng cố - dặn dò-Quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện như thế nào qua bài thơ?-Dặn dò: +Học thuộc lòng bài thơ và cảm nhận vẻ đep lối sống nhàn. +Soạn bài mới: Đọc Tiểu Thanh kí16TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ