Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Ulix trở về (tiếp theo)

Ulix trôû veàTrích söû thi Odiseus (söû thi Hi Laïp)- HomerÑEÀN THÔØ PAN-TEÂ-NOÂNGMỘT SỐ VỊ THẦN TRONG THẦN THOẠI HI LẠPThần DớtThần Hê-raThầnPô-dê-iđông ThầnA-tê-naThầnA-prô-Đi-têThầnA-pô-lôTác giả Hô-me-rơHô-me-rơ là một ca sĩ hát rong, nhà thơ mù có thật→ 11 thành phố Hi lạp đều tự nhận là quê hương của Hô-me-rơ.Hô-me-rơ chỉ là cái tên do người đời sau tưởng tượng ra.→ tác giả của 2 bản sử thi là tập thể nhân dân Hi Lạp.Tác phẩm Ô-đi-xêThể văn: thơ, đối thoại giữa các nhân vật, lời kể chậm rãi, trang trọng, đầy hình ảnh.Chủ đề: bài ca lao động, hòa bình.→ cuộc sống và mơ ước của người Hi Lạp cổ đại:chinh phục thiên nhiên, mở đất.khám phá biển cả.xây dựng hạnh phúc gia đình.Khuùc ca I-VIIINhöõng thaùng gaàn cuoái cuûa cuoäc haønh trình+ Calipxo phaûi ñeå Ulix ra ñi+ Thuyeàn beø bò thaàn Poseidon gaây baõo ñaùnh chìm+ Xöù Peaxi vaø coâng chuùa NodicaNgöôøi keå chuyeän laø taùc giaû HomerVaøi thaùngKhuùc ca IX-XIIUlix keå veà nhöõng cuoäc phieâu löu treân bieån gaàn möôøi naêm tröôùc ñoù.+ Xöù sôû nhöõng teân khoång loà moät maét Xiclop+ Ñaûo caùc naøng tieân caù Xiren+ AÊn thòt boø cuûa thaàn Mặt trời Heliot.+ Troâi daït vaøo ñaûo cuûa CalipxoNgöôøi keå chuyeän laø UlixGaàn möôøi naêmKhuùc ca XIII-XXIV+ Ulix veà ñeán queâ nhaø, gaëp laïi con trai, baøn möu dieät boïn caàu hoân.+ Penelop cuoái cuøng höùa laáy ngöôøi naøo vaøo giöông ñöôïc chieác cung cuûa Ulix.+ Tröøng trò boïn caàu hoân+ Vôï choàng nhaän ra nhau sau hai möôi naêm xa caùch  Ngöôøi keå chuyeän laø taùc giaû Homermaáy ngaøyBaûn ñoà haønh trình trôû veà cuûa UlixThaønh TroyXi-coânLoâtoâphagiôXicloápAioâloátLeùttrigoângBaûn ñoà haønh trình trôû veà cuûa UlixXieác-xeâXirenCa-rípÑaûo thaàn maët trôøi HeâlioátCalípxoâPheâ-a-xiItac (queâ nhaø)Khai đoanThắt nútPhát triểnĐỉnh điểmKết thúcƠ-ri-clê báo tin.Pê-nê-lôp hoài nghi.Tê-lê-mac trách mẹ.Phép thử chiếc giường cưới.Uy-lit-xơ nói ra bí mật chiếc giường và gia đình đoàn tụNhaân vaät PenelopPenelop chung thuûy ñôïi choàng veàHình tượng người phụ nữ đầu tiên được khắc họa thành công trong văn học.Nhan sắcPhẩm chất tâm hồn cao quýCon người thận trọng:Khi nghe nhũ mẫu Ơ-ri-clê báo tin U-lít-xơ trở về, Pê-nê-lôp không tin.→ nguyên nhân?Người hành khất có khả năng giết chết 108 tên cầu hôn ngang ngược và hung tợn.Hai mươi năm bặt vô âm tín, nàng đã hết hi vọng sự trở về của Uy-lít-xơ.→ độ “chín” tư duy của một con người phải trải qua hai mươi năm đợi chờ vô vọng. Ơ-ri-clê:một mực khẳng định.đưa bằng chứng vết sẹo.nói rõ ý đồ của Uy-lít-xơ.đem tính mệnh ra đánh cược.→ Pê-nê-lốp chưa thực sự tin nhưng niềm hoài nghi có lung lay.	+ Muốn biết “người giết chúng” là ai? (chắc hẳn một vị thần nào đó)	+ Nuôi hi vọng: người đó là chồng mình.→ Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế. Khi đối diện với Uy-lít-xơRất đỗi phân vân.Lúng túng tìm cách ứng xử.Dò xét, tính toán, suy nghĩ mông lung; nhưng cũng bàng hoàng xúc động khôn cùng.Loøng raát ñoãi phaân vaânKhi nghe con trai Tê-lê-mác sốt ruột lên tiếng.Phân vân cao độ và xúc động dữ dội.Nhưng nàng vẫn chưa phân rõ thực hư.Phép thử: chiếc giường cướiNguyên nhân xuất hiện:Người hành khất biến thành Uy-lít-xơ và được sự bảo chứng của mọi người (thần linh hay kẻ lừa đảo?)Pê-nê-lôp khôn ngoan, lẽ nào lại không nhận ra chồng sau lốt hành khất?Sự do dự của chính bản thân Pê-nê-lôp.Ý nghĩa chiếc giường cưới:Uy-lít-xơ vẫn còn yêu thương Pê-nê-lôp.Lòng thủy chung, son sắt với chồng của Pê-nê-lôp.→ sự đáo để của Pê-nê-lôp.Uy-lít-xơ nhẫn nại và trí tuệ Trí lực- Vượt qua khó khăn hai mươi năm lưu lạc. Các nhân vật đều khâm phục về phẩm chất trí tuệ của Uy-lít-xơ: Ơ-ri-clê, Tê-lê-mac, Pê-nê-lôp. Tình thế song song giải quyết: Sự thừa nhận của vợ Sự chấp nhận hành động sai trái của 108 tên cầu hôn và gia đình của chúng.→ trá hình, che giấu thân phận trở về.- Vượt qua thử thách “chiếc giường cưới”.Thể lựcLuôn là người đứng mũi chịu sào trong mọi hiểm nguy của hai mươi năm lưu lạc.Nhẹ nhàng giương cây cung mà 108 tên cầu hôn không giương nổi.Nhẫn nạiMời rượu Pô-li-phem khi hắn đang ăn thịt hai người bạn xấu số của mình.Giết hàng đống gia súc, gặp linh hồn của mẹ trước, nhưng chờ gặp linh hồn nhà tiên tri rồi mới nói chuyện với mẹ.Khi trở về, bị tên chăn dê lăng nhục, bị lão ăn mày đuổi đi, bị thị nữ ngược đãi, sự nghi ngờ hờ hững của Pê-nê-lôpSự trì hoãn sử thiNgười kể chuyện không để cho câu chuyện, sự việc nhanh chóng đi đến chỗ kết thúc bằng cách: kìm tốc độ chuyện, hoặc chuyển đề tài.Tác dụng: tăng độ căng, mang lại sự hấp dẫn cho lời kể.Người đọc:háo hức muốn biết kết cục của vấn đềchiêm ngưỡng những đoạn miêu tảtự bộc lộ suy nghĩ của nhân vật qua đối thoại một cách duyên dáng, hấp dẫn.Cách thức: Xen lời thoại của nhân vật khác vào đối thoại giữa 2 nhân vật chính.1. Pê-nê-lôp với Ơ-ri-clê: Báo tin Uy-lít-xơ trở về.2. Pê-nê-lôp với Tê-lê-mac: Tê-lê-mac trách mẹ không nhận cha.3. Uy-lít-xơ với Tê-lê-mac: Uy-lít-xơ khuyên con bình tĩnh4. Pê-nê-lôp với Uy-lít-xơ: Thử thách và nhận ra nhauLời thoại nhân vật mang 2 chức năng: đối đáp và kể chuyện.Vd: khi Pê-nê-lôp đưa ra phép thử chiếc giường cưới thì Uy-lít-xơ đáp lời bằng cách miêu tả cách làm ra chiếc giường, vị trí của nó.→ người nghe/đọc sẽ nhận được:	- một câu chuyện nhỏ.	- một vấn đề mà người kể gửi gắm.Lời có cánhLời thoại tuy diễn ra giữa hai nhân vật nhưng đối tượng tiếp nhận thông tin là người thứ ba.Thường sử dụng lối so sánh ví von, giàu tượng thanh, tượng hình.Vd:	Pê-nê-lôp và Tê-lê-mac	Uy-lít-xơ và Tê-lê-mac→ lời văn đa sắc thái tâm lí, giọng điệu cho nhân vật.Ngheä thuaät- Tình tieát giaøu tính kòch, - Nhaân vaät ñöôïc xaây döïng tinh teá.- Caùch keå chuyeän tæ mæ, chaäm raõi vaø trang troïng.- Laëp ñi laëp laïi caùc ñònh ngöõ chæ phaåm chaát.- Caâu chuyeän ñöôïc taïo neân töø caùc ñoái thoaïi. (ñaëc bieät laø khoâng tröïc tieáp chuyeån thoâng tin ñeán ngöôøi nghe maø höôùng ñeán ñoái töôïng khaùc).- Bieän phaùp so saùnh ñuoâi daøi (so saùnh môû roäng).