Bài giảng môn Ngữ văn 12 - Bài thơ: Sóng

Ngữ Văn Sóng Xuân QuỳnhTÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả? Nêu những nét cơ bản về tác giả Xuân Quỳnh (Nguyễn Thị Xuân Quỳnh)Sinh năm: 1942Quê quán: La Khê, Văn Khê, Hà TâyTác phẩm chính: Các tập thơTơ tằm–chồi biếc (1963)Hoa dọc chiến hào (1968)Hoa cỏ may (1989)XQ là nhà thơ thuộc thế hệ nhà thơ trẻ trong thời kì chống MĩPhong cách:Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều âu lo và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thườngXuân Quỳnh gặp nhiều bất hạnh trong cuộc sống:- Mồ côi mẹ từ nhỏ, ở với bà nội- Bất hạnh trong hôn nhân, Lần 1 tan vỡ	 Lần 2 gặp Lưu Quang Vũ – nhà thơ – Nhà viết kịch tài hoa (Cũng 1 lần hôn nhân tan vỡ)- Tìm được hạnh phúc trong lần hôn nhân thứ 2- Trong 1 chuyến đi trên quốc lộ 5 đã gặp tại nạn mất cùng chồng và con năm 1988 2. TÁC PHẨMSóng được viết năm 1967, in trong tập “Hoa dọc chiến hào” Sóng là bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh? Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ Sóng ?Giá trị tiêu biểu của bài thơDữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bể Ôi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻTrước muôn trung sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lênSóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâuEm cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauCon sóng dưới lòng sâuCón sóng trên mặt nướcÔI con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcDẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namNơi nào em cũng nghĩHướng về anh một phươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trởCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộng Mây vẫn bay về xaLàm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ Sóng (Xuân Quỳnh)? Nêu cảm nhận chung về bài thơ? Phân tích bố cục bài thơBài thơ thể hiện những đối cực của sóng là những phức hợp cảm xúc trong trái tim đang yêu, thể hiện tình yêu luôn gắn liền với nỗi nhớ, qua đó là những triết lí và quan niệm về tình yêu và hạnh phúc của XQBài thơ là diễn tiến những cung bậc tình cảm như các đợt sóng dâng tràoII. Đọc hiểu văn bản Hình tượng sóng – Biểu tượng tình yêu của người phụ nữ? Em có nhận xét gì về các trạng thái của con sóng ? Tìm những từ ngữ miêu tả con sóng trong khổ thơ đầu ?* Những đối cực của sóng hay là những phức hợp cảm xúc trong trái tim đang yêu → Những trạng thái đối lập nhưng không loại trừ nhau cho thấy biểu tượng về thế giới tình yêu nhiều sắc thái và cung bậc trong hai nhân vật trữ tình có cùng chung gương mặt? Theo em tại sao con sóng phải ra tận bể ? Điều đó cho em cảm nhận gì ? Con sóng → Tìm ra tận bể (Biển)(Sông không hiểu mình) →Sóng không chấp nhận cái nhỏ bé tầm thường, vượt ra khỏi giới hạn chật chội tìm đến cái bao la rộng lớn thể hiện Sự khát khao đi kiếm tìm sự đồng cảm, khát vọng hòa hợp tâm hồn trong tình yêu? Theo em tại sao con sóng ngày nay và ngày sau vẫn thế ? Và khát vọng tình yêu luôn bồi hồi trong ngực trẻ ngày xưaCon sóng Vẫn thế Ngày sauKhát vọng T.Y – Bồi hồi ngực trẻNhư con sóng kia muôn đời vẫn vỗ bờ, lúc ồn ào, lúc dịu êm → Khát vọng tình yêu được cảm nhận như nõi khát khao vĩnh hằng muôn thủa của nhân loại mà trước hết là của tuổi trẻ * Những cung bậc của tình yêu và nỗi nhớ? Hình tượng sóng ở khổ 3, 4 khiến em liên tưởng đến điều gì ? Sóng → Em nghĩ về anh, em, biển lớnTừ nơi nào sóng lên ?Sóng → Gió ? Ta yêu nhau ? - Tự nhìn nhận về tình yêu trong lòng mình cho thấy 1 nhu cầu phân tích, lí giải như là một quá trình tự nhiên của tâm lí. Tự đi tìm lời giải đáp khởi nguồn tình yêu của mình - Thú nhận 1 cách chân thành tự nhiên tình yêu bao giờ cũng đi liền nỗi nhớ - Tâm trạng khát khao và nỗi nhớ qua cách thể hiện sóng đôi, vừa bộc bạch trực tiếp và miêu tả những sắc thái cụ thể mà gợi cảm? XQ đã thú nhận về tình yêu của mình như thế nào trong khổ thơ 5, 6 Thời gianMọi trạng thái tâm hồn đi vào tiềm thứcTỏa ra không gian “lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức”Không gian, thời gianĐịa lýTâm tưởng phương anhTình yêu gắn liền với nỗi nhớ da diết, mãnh liệt sâu thẳm bao trùm cả không gian, thời gianNgày ĐêmKhăn thương nhớ aiKhăn rơi xuống đấtKhăn thương nhớ aiKhăn vắt lên vaiĐèn thương nhớ ai Mà đèn không tắtMắt thương nhớ aiMắt ngủ không yên(Ca dao)	Em khác chi con tàuNay đây rồi mai đó Nên cả lúc gần anhMà lòng em vẫn nhớ(Xuân Quỳnh)? Em cảm nhận gì về hình tượng sóng trong khổ 7, 8 Trăm ngàn con sóng đóCon nào cũng tới bờDù muôn vời cách trởCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xa→ Niềm tin mãnh liệt vào tình yêu, vào nghị lực của chính mình, sự khẳng định mạnh mẽ vào tình yêu chung thủy, sẽ vượt qua mọi khó khăn, thử thách?Hình tượng sóng trong khổ cuối cho ta liên tưởng đến điều gì ?Niềm khát khao được sống hết mình cho tình yêu, đi liền với nó là khát vọng về tình yêu bất tử, ước muốn vĩnh viễn hóa tình yêu của mình để nó sống mãi với thời gian. Đó là khát vọng của những tình yêu lớnEm trở về đúng nghĩa trái tim emLà máu thịt đời thường ai chẳng cóCũng ngừng đập khi cuộc đời không còn nữaNhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi(Xuân Quỳnh – Tự hát)Áo đỏ em đi giữa phố đôngCây xanh như cũng ánh theo hồngEm đi thắp lửa trong bao mắtAnh đứng thành tro em biết không(Áo đỏ - Vũ Quần Phương)→ ? Rút ra quan niệm về tình yêu và hạnh phúc của Xuân QuỳnhCuộc sống không thể thiếu tình yêuYêu là hy sinh, là dâng hiếnTình yêu là khát khao muôn đời của nhân loạiNếu là đá thì hãy là nam châmNếu là cây, hãy là cây trinh nữNếu là người hãy là người yêu (Victo Hugo)? Em có nhận xét gì về nghệ thuật bài thơ- Thể thơ 5 tiếng tạo ra giai điệu sóng vỗ- Âm điệu bài thơ dạt dào như âm điệu sóng- Nhịp điệu thơ linh hoạt- Nghệ thuật đối lập, câu hỏi, tu từ→ Hòa trộn âm thanh sóng vỗ với tâm trạng người con gái đang yêulV. TỔNG KẾTHồn thơ Xuân Quỳnh:Dịu dàng, nữ tính, chân thànhNghệ thuật: Câu hỏi tu từ, điệp từXuân Quỳnh – người phụ nữ của tình yêu? Khái quát về giá trị ND, NT bài thơ