Bài giảng môn Ngữ Văn 6 - Tiết 86: So sánh (Tiếp theo)

UYChào mừng quý thầy cô và các em học sinh !Giáo viên:Hồ Thị Thúy HằngTrường THCS Thiêụ KhánhMôn: Ngữ Văn 6Kiểm tra bài cũ:? So sánh là gì? Xác định phép so sánh trong ví dụ sau? Dựa vào đâu em biết đó là so sánh? - So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.a. Trên trời mây trắng như bôngỞ dưới cánh đồng bông trắng như mâyb. Con mèo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến.	SO SÁNHTiết: 861- VÝ dơ:	Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kiaCh¼ng b»ng mĐ ®· thøc v× chĩng con	§ªm nay con ngđ giÊc trßn	MĐ lµ ngän giã cđa con suèt ®êi	( TrÇn Quèc Minh )Những ngơi sao thức ngồi kiaChẳng bằng mẹ đã thức vì chúng conI.CÁC KIỂU SO SÁNH  cũng như, giống như, tựa như.  kém, thua, chưa bằng, chẳng bằngTìm phép so sánh trong đoạn thơ sau?Mẹ là ngọn giĩ của con suốt đờiTiết 86 : SO SÁNH (tiếp theo)Em hãy tìm một số từ so sánh khác thay thế các từ “chẳng bằng”, “là” làm nghĩa câu khơng đổi?Từ so sánh:- Chẳng bằng:=> Chỉ ý so sánh khơng ngang bằng=> Chỉ ý so sánh ngang bằng.- Là :I.CÁC KIỂU SO SÁNH Ghi nhí: Cã hai kiĨu so s¸nh:	- So s¸nh kh«ng ngang b»ng.	- So s¸nh ngang b»ng.? Qua tìm hiểu, em hãy cho biết có những kiểu so sánh nào?Lµ, nh­ , y nh­, gièng nh­, tùa nh­, bao nhiªu, bÊy nhiªuH¬n, kÐm, kh«ng b»ng , ch­a b»ng, ch¼ng b»ngSo s¸nh ngang b»ngSo s¸nhkh«ng ngang b»ngTiết 86 : SO SÁNH (tiếp theo)Tiết 86: SO SÁNH (tiếp theo)a. Quê hương tơi cĩ con sơng xanh biếcNước gương trong soi tĩc những hàng treTâm hồn tơi là một buổi trưa hèTỏa nắng xuống dịng sơng lấp lống. (Tế Hanh)b. Con đi trăm núi ngàn kheChưa bằng muơn nỗi tái tê lịng bầmCon đi đánh giặc mười nămChưa bằng khĩ nhọc đời bầm sáu mươi. (Tố Hữu)c. Anh đội viên mơ màngNhư nằm trong giấc mộngBĩng Bác cao lồng lộngẤm hơn ngọn lửa hồng. (Minh Huệ)Em hãy xác định phép so sánh và cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào, trong các khổ thơ sau?Tâm hồn tơi là một buổi trưa hèCon đi đánh giặc mười nămChưa bằng khĩ nhọc đời bầm sáu mươib. Con đi trăm núi ngàn kheChưa bằng muơn nổi tái tê lịng bầmc. Anh đội viên mơ màngNhư nằm trong giấc mộngBĩng Bác cao lồng lộngẤm hơn ngọn lửa hồng.=> So sánh ngang bằng.=> So sánh khơng ngang bằng.=> So sánh khơng ngang bằng.=> So sánh ngang bằng.làChưa bằngChưa bằngNhưhơnAi yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí MinhAi yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồngSo sánh không ngang bằng:	1- VÝ dơ:	Mçi chiÕc l¸ rơng cã mét linh hån riªng, mét t©m t×nh riªng, mét c¶m gi¸c riªng. Cã chiÕc tùa mịi tªn nhän, tù cµnh c©y r¬i c¾m phËp xuèng ®Êt nh­ cho xong chuyƯn, cho xong mét ®êi l¹nh lïng, th¶n nhiên, kh«ng th­¬ng tiÕc, kh«ng do dù vÈn v¬. Cã chiÕc l¸ nh­ con chim bÞ l¶o ®¶o mÊy vßng trªn kh«ng, råi cè g­ỵng ngoi ®Çu lªn hay gi÷ th¨ng b»ng cho chËm tíi c¸i gi©y n»m ph¬i trªn mỈt ®Êt. Cã chiÕc l¸ nhĐ nhµng khoan kho¸i ®ïa bìn mĩa may víi lµn giã tho¶ng, nh­ thÇm b¶o r»ng sù ®Đp cđa v¹n vËt chØ ë hiƯn t¹i : c¶ mét thêi qu¸ khø dµi d»ng dỈc cđa chiÕc l¸ trªn cµnh c©y kh«ng b»ng mét vµi gi©y bay l­ỵn, nÕu sù bay l­ỵn Êy cã vỴ nªn th¬. Cã chiÕc l¸ nh­ sỵ h·i, ngÇn ng¹i rơt rÌ, råi nh­ gÇn tíi mỈt ®Êt, cßn cÊt m×nh muèn bay trë l¹i cµnh. Cã chiÕc l¸ ®Çy ©u yÕm r¬i b¸m vµo mét b«ng hoa th¬m, hay ®Õn m¬n trín mét ngän cá xanh mỊm m¹i. (Khái Hưng)1- ChØ ra phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n trªn. 2- Nªu t¸c dơng cđa phÐp so s¸nh ®èi víi viƯc miªu t¶ sự vËt, sù viƯc? §èi víi viƯc thĨ hiƯn t­ t­ëng, t×nh c¶m cđa ng­êi viÕt?II.TÁC DỤNG CỦA PHÉP SO SÁNHThảo luận 5’2- NhËn xÐtH×nh ¶nh chiÕc l¸ r¬i ®­ỵc so s¸nh víi nhiỊu h×nh ¶nh, sù vËt, . kh¸c nhau-> h×nh ¶nh chiÕc l¸ hiƯn lªn sinh ®éng -> giĩp ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­ỵc mçi chiÕc l¸ khi rơng xuèng ®Ịu cã nh÷ng tr¹ng th¸i kh¸c nhau , t©m t×nh kh¸c nhau.Th«ng qua phÐp so s¸nh, t¸c gi¶ bµy tá suy nghÜ , quan niƯm cđa m×nh vỊ sù sèng vµ c¸i chÕt.? Qua đó, em hãy nêu tác dụng của phép so sánh?	So sánh có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật sự việc cụ thể sinh động, vừa có tác dụng thể hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc.? Xác định tác dụng của phép so sánh trong đoạn thơ ?Ví dụ Chú bé loắt choắtCái xắc xinh xinhCái chân thoăn thoắtCái đầu nghênh nghênhCa lô đội lệchMồm huýt sáo vangNhư con chim chíchNhảy trên đường vàng Tố HữuTác dụng của so sánh làm nổi bật hình ảnh Lượm: nhỏ nhắn, nhanh nhẹn.Đồng thời cho thấy tình cảm của tác giả đối với Lượm.? Xác định tác dụng của so sánh trong các ví dụ sau?a. Nam cao hơn Hoa.b.Mẹ già như chuối chín câyGió lay mẹ rụng con phải mồ côi.Nhằm thông báo, xác định sự vật, hiện tượng. Thường sử dụng trong đời thường.Có tác dụng gợi hình nhằm bộc lộ tình cảm của tác giả. Thường sử dụng trong văn chương (So sánh tu từ).	a- Quª h­¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc	 	 N­íc g­¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre 	 T©m hån t«i lµ mét buỉi tr­a hÌ 	 To¶ n¾ng xuèng lßng s«ng lÊp lo¸ng 	( TÕ Hanh )	b- Con ®i tr¨m nĩi ngµn khe 	 Ch­a b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm 	 Con ®i ®¸nh giỈc m­êi n¨m 	 Ch­a b»ng khã nhäc ®êi bÇm s¸u m­¬i.	 ( Tè H÷u )	III. LUYỆN TẬP:Bài 1: Chỉ ra những phép so sánh ở các khổ thơ dưới đây. Cho biếtChúng thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm Của một phép so sánh mà em thích. So sánh ngang bằng So sánh không ngang bằngBµi tËp 2: 	§äc ®o¹n v¨n sau:	 Nh÷ng ®éng t¸c th¶ sµo, rĩt sµo rËp rµng nhanh nh­ c¾t. ThuyỊn cè lÊn lªn. D­ỵng H­¬ng Th­ nh­ mét pho t­ỵng ®ång ®ĩc, c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chỈt, quai hµm b¹nh ra, cỈp m¾t n¶y lưa gh× trªn ngän sµo gièng nh­ mét hiƯp sÜ cđa Tr­êng S¬n oai linh hïng vÜ.	( TrÝch “V­ỵt th¸c” – Vâ Qu¶ng)	 Ph©n tÝch t¸c dơng cđa phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n.L­u ý: Khi ph©n tÝch t¸c dơng cđa phÐp so s¸nh trong v¨n, th¬, cÇn:ChØ râ nh÷ng tõ ng÷ thùc hiƯn phÐp so s¸nh (Từ so sánh). Ph©n tÝch t¸c dơng gỵi h×nh , gỵi c¶m mµ nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh gỵi ra. §¸nh gi¸ thµnh c«ng trong nghƯ thuËt biĨu ®¹t cđa t¸c gi¶.Bµi 3: 	 Dùa theo bµi “ V­ỵt th¸c” h·y viÕt ®o¹n v¨n tõ 3 ®Õn 5 c©u t¶ D­ỵng H­¬ng Th­ ®­a thuyỊn v­ỵt qua th¸c d÷ , trong ®o¹n v¨n cã sư dơng c¶ hai kiĨu so s¸nh ®· ®­ỵc giíi thiƯu.	N­íc tõ trªn cao phãng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng nh­ mét bµn tay khỉng lå muèn ®Èy thuyỊn lïi l¹i. D­ỵng H­¬ng Th­ ®¸nh trÇn ®øng sau l¸i co ng­êi phãng sµo chèng tr¶ víi søc n­íc ®Ĩ ®­a thuyỊn tiÕn lªn. Tr«ng D­ỵng H­¬ng Th­ kh«ng kÐm g× mét hiƯp sÜ cđa Tr­êng S¬n oai linh Hïng VÜ: c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chỈt, cỈp m¾t n¶y lưa, gh× trªn ngän sµo. §Õn chiỊu tèi, thuyỊn ®· v­ỵt qua th¸c Cỉ Cß. Mäi ng­êi trªn thuyỊn thë phµo nhĐ nhâm, b×nh th¶n nh­ ch­a cã chuyƯn g× x¶y ra.	Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®øng tr­íc c©u tr¶ lêi ®ĩng nhÊt.C©u 1: So s¸nh lµ g×? A- So s¸nh lµ ®em ®èi chiÕu sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c ®Ĩ lµm t¨ng gi¸ trÞ gỵi h×nh, gỵi c¶m. B- So s¸nh lµ lµm cho sù vËt trë lªn gÇn gịi víi con ng­êi C –So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt ,sù viƯc nµy víi sù vËt ,sù viƯc kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång ®Ĩ lµm t¨ng søc gỵi h×nh ,gỵi c¶m cho sù diƠn ®¹tC©u 2 : T¸c dơng cđa so s¸nh lµ? A-So s¸nh cã t¸c dơng gỵi h×nh gỵi c¶m B- So s¸nh cã t¸c dơng biĨu hiƯn t­ t­ëng t×nh c¶m s©u s¾c C- So s¸nhvõa cã t¸c dơng gỵi h×nh giĩp cho viƯc miªu t¶ sù vËt,sù viƯc ®­ỵc cơ thĨ sinh ®éng,võa cã t¸c dơng biĨu hiƯn t­ t­ëng t×nh c¶m s©u s¾c Hướng dẫn học ở nhà -Học hai phần nội dung chính của bài học-Tập so sánh, miêu tả những cảnh vật trong vườn nhà em- Làm các bài tập trong sách bài tập Ngữ Văn 6- Chuẩn bị bài tiết sau viết bài Tập làm văn tả cảnh.Kính chúc các thầy cô và các em học sinhvui vẻ, mạnh khoẻCHÀO TẠM BIỆT!