Bài giảng môn Ngữ Văn 7 - Tiết 30: Văn bản "Bạn đến chơi nhà"

Bµi d¹yNhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh!Ng÷ v¨n 7Nèi th«ng tin hai cét Bµ HuyÖn thanh quanAi lµ ai ??? øc Trai Bµ chóa th¬ N«m Hång Hµ n÷ sÜ TrÇn Nh©n T«ng §oµn ThÞ §iÓm NguyÔn Tr·i Hå Xu©n H­¬ng TrÇn Kh©m NguyÔn ThÞ Hinh Sau phót chia li Qua §Ìo Ngang B¸nh tr«i n­íc Thiªn tr­êng v·n väng C«n S¬n ca Søc sèng d©n téc Ng÷ v¨n 7TiÕt 30:B¹n ®Õn ch¬i nhµ I. §äc-T×m hiÓu chung1-T¸c gi¶ (1835 - 1909)NguyÔn KhuyÕn (1835-1909)Lµ nhµ th¬ cña t×nh b¹n, t×nh ng­êi, t×nh quª.2-T¸c phÈm:XuÊt xø: S¸ng t¸c trong thêi gian ë Èn.Cæng v­ên BïiCon ®­êng dÉn lèi vÒ v­ên BïiNÕp nhµ 7 gianNÕp nhµ thê phÝa sauMé cô NguyÔn KhuyÕn trªn nói QuÕ , lµng V¨n Khª, x· Hoµng X¸ HuyÖn ý Yªn, tØnh Nam §Þnh..Quª mÑ - còng lµ n¬i «ng cÊt tiÕng chµo ®êi..NÕp nhµ thê phÝa sau NguyÔn KhuyÕn“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.Ao sâu nước cả, khôn chài cá,Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.Cải chửa ra cây, cà mới nụ,Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.Đầu trò tiếp khách, trầu không có,Bác đến chơi đây, ta với ta!”B¹n ®Õn ch¬i nhµ I. T×m hiÓu chung1-T¸c gi¶ (1835 - 1909)NguyÔn KhuyÕn (1835-1909)Lµ nhµ th¬ cña t×nh b¹n, t×nh ng­êi, t×nh quª.2-T¸c phÈm:- XuÊt xø:S¸ng t¸c trong thêi gian ë Èn.- ThÓ th¬: ThÊt ng«n b¸t có §­êng lô©tĐã bấy lâu nay, bác tới nhà,Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.Ao sâu nước cả, khôn chài cá,Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.Cải chửa ra cây, cà mới nụ,Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.Đầu trò tiếp khách, trầu không có,Bác đến chơi đây, ta với ta!”B¹n ®Õn ch¬i nhµ 	NguyÔn KhuyÕnGiíi thiÖut×nh huèngTr×nh bµy hoµn c¶nhQuan niÖmvÒ t×nh b¹n II. §äc – T×m hiÓu v¨n b¶n:1. C©u th¬ ®Çu:§· bÊy l©u nay, b¸c tíi nhµ- §· bÊy l©u nay:- b¸c:niÒm mong mái ®îi chê th©n mËt, tr©n träng  niÒm vui gÆp b¹n - TrÎ – v¾ng - Chî – xa TrÎ thêi ®i v¾ng, chî thêi xa Ao s©u n­íc c¶, kh«n chµi c¸ V­ên réng, rµo th­a khã ®uæi gµ C¶i chöa ra c©y, cµ míi nô BÇu võa rông rèn, m­íp ®­¬ng hoa §Çu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«ng cã2. S¸u c©u th¬ tiÕp theo: kh«ng cã mãn cao sang ®·i b¹n Những thứ có sẵn - “cây nhà lá vườn”Cá Thøc ngon, sangMướp Bầu Mãn d©n d·Gà Cà Cã ®Çy ®ñ mäi thø Cải Ao s©u n­íc c¶, kh«n chµi c¸V­ên réng, rµo th­a khã ®uæi gµCã c¸.Nh­ngCã gµ. V­ên réng.Ao s©u .Khãb¾tKhã®uæi+ C¸ -ao s©u+ Gµ - v­ên réng=> Kh«ng cã mãn ngon v­ên nhµ ®·i b¹n C¶i chöa ra c©y, cµ míi nôBÇu võa rông rèn, m­íp ®­¬ng hoa  Kh«ng cã mãn ¨n d©n d· v­ên nhµ ®·i b¹n.Cã c¶iCã cµCµ míi nô Ch­a ra c©y .Nh­ngCh­a ¨n ®­îcCải + C¶i chöa ra c©y+ Cµ míi nô+ BÇu võa rông rèn+ M­íp ®­¬ng hoa...C¸ch sö dông tõ ng÷ ®Ó diÔn ®¹t c¸i kh«ng cã “Trẻ thêi ®i vắng chợ thêi xa.Ao sâu nước cả khôn chài cá,Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà.Cải chửa ra cây, cà mới nụ,Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.Nh÷ng c©u th¬ trªn ®Òu nãi vÒ c¸i kh«ng cã, nh­ng ®­îc diÔn ®¹t b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau.H·y chØ ra nh÷ng tõ ng÷ thÓ hiÖn ®iÒu ®ã?Nh÷ng quan hÖ tõ, ®éng tõ, phã tõ ®­îc sö dông khÐo lÐo, tinh tÕ, t¹o nªn nÐt duyªn rÊt riªng cña nhµ th¬, ®ång thêi lµm næi bËt c¸i kh«ng cã.-TrÎ – v¾ng chî – xa 2-S¸u c©u th¬ tiÕp theo:  kh«ng cã mãn ¨n ngon ®·i b¹n- c¸ - khã chµi gµ - khã ®uæi -c¶i - ch­a ra c©y-cµ míi nô...  kh«ng cã mãn ¨n “c©y nhµ l¸ v­ên” ®·i b¹n§Çu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«ng cã,-TrÇu  kh«ng cã c¶ trÇuNhËn xÐt vÒ 6 c©u th¬, cã 2 ý kiÕn:1- NguyÔn KhuyÕn kh«ng cã g× tiÕp b¹n v× gia c¶nh «ng rÊt nghÌo. 2-Tác giả nói quá lên cho vui về cuéc sèng thanh b¹ch cña m×nh . Con ®ång ý víi ý kiÕn nµo?	 V× sao? C©u hái th¶o luËn -TrÎ – v¾ng chî – xa 2-S¸u c©u th¬ tiÕp theo:  kh«ng cã mãn ¨n ngon ®·i b¹n- c¸ - khã chµi gµ - khã ®uæi -c¶i - ch­a ra c©y-cµ míi nô...  kh«ng cã mãn ¨n “c©y nhµ l¸ v­ên” ®·i b¹n-TrÇu  kh«ng cã c¶ trÇuC¸ch nãi “vong bÇn l¹c ®¹o” Giäng ®iÖu dÝ dám ®ïa vui . -TrÎ –v¾ng chî – xa 2-S¸u c©u th¬ tiÕp theo:=> kh«ng cã mãn cao sang ®·i b¹n-c¸ - khã chµi gµ - khã ®uæi -c¶i - ch­a ra c©y-cµ míi nô...=> kh«ng cã mãn ¨n “c©y nhµ l¸ v­ên” ®·i b¹n.-TrÇu => kh«ng cã c¶ trÇuC¸ch nãi phãng ®¹i. B¸c ®Õn ch¬i ®©y ta víi ta.!ta víi ta :nhµ th¬ vµ ng­êi b¹n3-C©u th¬ cuèi: Cã b¹n häc sinh ®­a ra ý kiÕn vÒ côm tõ : ta víi ta C©u th¬ ®Çu nhµ th¬ gäi b¹n lµ b¸c víi sù th©n mËt, kÝnh träng, vËy ®Ó thèng nhÊt trong c¸ch x­ng h« nhµ th¬ nªn viÕt: B¸c ®Õn ch¬i ®©y b¸c víi ta. Theo con cã nªn thay ®æi nh­ vËy kh«ng ? V× sao?ta víi ta :nhµ th¬ vµ ng­êi b¹n=>Cã t×nh b¹n cao ®Ñp, tri kØ .3-C©u th¬ cuèi:B¹n ®Õn mõng vui.Kh«ng cã g× vÒ vËt chÊt ®·i b¹n.Cã t×nh b¹n cao ®Ñp C¸ch lËp ý Gi¸ trÞ biÓu c¶m cao Một vài hình ảnh về Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nayDÊu x­a thanh ®¹m, t×nh ng­êi thiÕt thaMột vài hình ảnh về Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay TruyÒn thèng , hiÖn ®¹i hµi hoµ MiÕng trÇu , chÐn n­íc , mÆn mµ nªn duyªn.Một vài hình ảnh về Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nayGÆp nhau tay b¾t , mÆt mõngBao nhiªu kØ niÖm ®· tõng sÎ chia.C©u th¬ ®Çu :-§· bÊy l©u nay: mong b¹n-b¸c: th©n mËt , tr©n träng=>NiÒm vui gÆp b¹n.S¸u c©u tiÕp theo:Kh«ng cã mãn ¨n ngon ®·i b¹n Kh«ng cã mãn ¨n d©n d· v­ên nhµ ®·i b¹n-Kh«ng cã c¶ trÇu tiÕp b¹n.=>Kh«ng cã g× tiÕp ®ãn b¹n C©u th¬ cuèi :-Ta víi ta: Nhµ th¬ vµ ng­êi b¹n.=>Cã t×nh b¹n, cã tÊm lßng tr©n träng b¹n.Néi dungNéi dungB¹n ®Õn ch¬i nhµ LËPýKhÐOlÐoT×nh b¹n ®Ëm ®µ , th¾m thiÕt Tæng kÕt1- Ng«n ng÷ cæ x­a-giäng th¬ buån.2- Ng«n ng÷ trang nh· kiÓu c¸ch- giäng th¬ tha thiÕt l¾ng s©u. 3- Ng«n ng÷ b×nh dÞ , tù nhiªn- giäng th¬ dÝ dám , ®ïa vui.NghÖ thuËt bµi th¬ Chän ®¸p ¸n ®óng C©u th¬ ®Çu :-§· bÊy l©u nay: mong b¹n.-b¸c: th©n mËt , tr©n trän.=>NiÒm vui gÆp b¹n.S¸u c©u tiÕp theo:Kh«ng cã mãn ¨n ngon ®·i b¹n. Kh«ng cã mãn ¨n d©n d· v­ên nhµ ®·i b¹n.-Kh«ng cã c¶ trÇu tiÕp b¹n.=>Kh«ng cã g× tiÕp ®ãn b¹n C©u th¬ cuèi :-Ta víi ta: Nhµ th¬ vµ ng­êi b¹n.=>Cã t×nh b¹n, cã tÊm lßng tr©n träng b¹n.Néi dungNéi dungB¹n ®Õn ch¬i nhµ LËPýKhÐOlÐoT×nh b¹n ®Ëm ®µ , th¾m thiÕt. T¹o t×nh huèng khÐo lÐo. Ng«n ng÷ b×nh dÞ, tù nhiªn, tinh tÕ. Giäng th¬ hãm hØnh .NghÖ thuËtNghÖ thuËtTæng kÕtB¹n ®Õn ch¬i nhµ 	NguyÔn KhuyÕnĐã bấy lâu nay, bác tới nhà,Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.Ao sâu nước cả, khôn chài cá,Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.Cải chửa ra cây, cà mới nụ,Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.Đầu trò tiếp khách, trầu không có,Bác đến chơi đây, ta với ta!”“Hån xanh cña v­ên t­îc”(Xu©n DiÖu)So s¸nh côm tõ “ta víi ta” trong bµi th¬ B¹n ®Õn ch¬i nhµ cña NguyÔn KhuyÕn víi côm tõ “ ta víi ta” trong bµi th¬ Qua §Ìo Ngang cña Bµ HuyÖn Thanh Quan. luyÖn tËpTh¶o luËn nhãm 41514131211109876543216059585756555453525140393837363534333231302928272625242322212019181716504948474645444342411514131211109876543216059585756555453525140393837363534333231302928272625242322212019181716504948474645444342410Gièng nhau:- Cïng lµ ba ch÷ : Ta víi ta- Cïng khÐp l¹i hai bµi th¬. ta víi ta§èi diÖn víi lßng m×nh, c« ®¬n, lÎ bãng gi÷a ®Ìo nói hoang s¬ ta víi taSù to¶ s¸ng cña t×nh b¹n tri kØ , cao ®Ñp thiªng liªngC©u th¬ ®Çu :-§· bÊy l©u nay: mong b¹n-b¸c: th©n mËt , tr©n träng=>NiÒm vui gÆp b¹n.S¸u c©u tiÕp theo:Kh«ng cã mãn ¨n ngon ®·i b¹n Kh«ng cã mãn ¨n d©n d· v­ên nhµ ®·i b¹n-Kh«ng cã c¶ trÇu tiÕp b¹n.=>Kh«ng cã g× tiÕp ®ãn b¹n C©u th¬ cuèi :-Ta víi ta: Nhµ th¬ vµ ng­êi b¹n.=>Cã t×nh b¹n, cã tÊm lßng tr©n träng b¹n.Néi dungNéi dungB¹n ®Õn ch¬i nhµ LËPýKhÐOlÐoT×nh b¹n ®Ëm ®µ , th¾m thiÕt T¹o t×nh huèng khÐo lÐo Ng«n ng÷ b×nh dÞ, tù nhiªn, tinh tÕ Giäng th¬ hãm hØnh NghÖ thuËtNghÖ thuËtTæng kÕt So¹n bµi tiÕp theo Bài tập về nhàGhi l¹i c¶m nhËn cña con sau khi häc xong bµi th¬: B¹n ®Õn ch¬i nhµ cña t¸c gi¶ NguyÔn KhuyÕnchóc c¸c em häc tèt