Bài giảng môn Ngữ văn khối lớp 10 - Tiết: Tấm cám

KÍNH CHÀO QUÝ YHẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP10C6-NĂM HỌC 2008-2009 !GV:PHẠM CÔNG NÔNGKIỂM TRA BÀI CŨ1. Qua đoạn trích Ra-ma buộc tội, nhân dân Ấn Độ xưa quan niệm như thế nào về người anh hùng và người phụ nữ lí tưởng? Người anh hùng ngoài tài năng, sức mạnh ra còn phải đặt danh dự lên trên hết, không thểđể kẻ khác xem Thường, xúc phạm đến danh dự của mình .Người phụ nữ lí tưởng phải là thuỷ chung, đức hạnh.a.Danh dự không cho phép người anh hùng chấp nhận một người vợ chung chạ với kẻ khác.b.Sự ghen tuông của người chồng không chấp nhận người vợ chung chạ với kẻ khác.c.Cả hai lí do trên.2. Ra-ma ruồng bỏ Xi Ta vì lí do gì?TiÕt 22 - 23“Mấy đời bánh đúc có xương,Máy đời dì ghẻ mà thương con chồng”DÂN GIAN CÓ CÂU:TẤM CÁM(TruyÖn cæ tÝch)I.TIỂU DẪN1.Khái niệm:Là thể loại tự sự dân gian bằng văn xuôi, kể về số phận của các kiểu nhân vật: người mồ côi, người lao động giỏi, người dũng sĩ, người thông minh, chàng ngốc qua đó thể hiện quan niệm đạo đức, lí tưởng và ước mơ của nhân dân về hạnh phúc và công lí xã hội. Phân loại: + Truyện cổ tích về loại vật+ Truyện cổ tích sinh hoạt+ Truyện cổ tích thần kì2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kì- Cã sù tham gia cña c¸c yÕu tè thÇn k×.- Nh©n vËt chÝnh: tr¶i qua ho¹n n¹n, cuèi cïng ®­îc h­ëng h¹nh phóc, tho¶ nguyÖn m¬ ­íc.- M©u thuÉn, xung ®ét: ®Êu tranh gi÷a thiÖn - ¸c, tèt – xÊu => m¬ ­íc vÒ sù c«ng b»ng cña nh©n d©n lao ®éng.II.§äc – kÓ (Phân vai học sinh đọc với giọng đọc kể gợi không khí cổ tích)1. Bè côc chia làm mấy phần?- PhÇn 1: Ngµy x­a ... viÖc nÆng: giíi thiÖu nh©n vËt, hoµn c¶nh.- PhÇn 2: Mét h«m ... vÒ cung : diÔn biÕn c©u chuyÖn.- PhÇn 3: TÊm trë l¹i thµnh ng­êi.+ TÊm ë víi d× ghÎ vµ C¸m ®Õn khi thµnh hoµng hËu.+ TÊm bÞ giÕt vµ ho¸ th©n.II. PHÂN TÍCH1. THÂN PHẬN CỦA TẤMMồ côi, là phận gái, bị mẹ ghẻ và em cùng cha khác mẹ đầy đoạ, làm lụng suốt ngày không thương tiếc. (hết chăn trâu, gánh nước, đến thái khoai, vớt bèo, đêm lại còn xay lúa giã gạo mà không hết việc)=> Tấm là một cô gái bất hạnh, đáng thương.Chính vì mối quan hệ cay nghiệt ấy cho nên dẫn đến những mâu thuẫn gây gắt.Tác giả dân gian đã giới thiệu thân phận của cô Tấm như thế nào?a) M©u thuÉn – xung ®ét chñ yÕu- TÊm > bèn lÇn ho¸ th©nTr¶ thï2.DIỄN BIẾN CÂU CHUYỆNB¶ng ®èi s¸nhChÆng 1Trong gia ®×nh, tranh ®o¹tQuyÒn lîi vËt chÊtTinh thÇnTÊmC¸m, d× ghÎYÕu tè thÇn k×, h×nh ¶nh, chi tiÕt tiªu biÓu§i b¾t tÐp- Ch¨m chØ- Khãc§i ch¨n tr©u- Ch¨n ®ång xa- Khãc c¸ bèng bÞ giÕt- Ch«n x­¬ng bèng ë ®Çu gi­êng§i xem héi- NhÆt thäc + g¹o- §i xem héi, r¬i giµy, thö giµy -> thµnh hoµng hËu- L­êi biÕng- Lõa chÞ- R×nh trém TÊm cho c¸ ¨n -> giÕt ¨n thÞt- Bµy kÕ hµnh h¹ TÊm- Thö giµy -> bÏ bµng, xÊu hæ- Bôt hiÖn, bµy c¸ch gióp TÊm- YÕm ®µo (vËt th­ëng)- C¸ bèng- Bôt hiÖn, bµy c¸ch gióp TÊm- Con gµ biÕt nãi- Bèn lä x­¬ng bèng- Bôt hiÖn gióp TÊm- ChiÕc giµy TÊm ®¸nh r¬iTÊm:bÊt h¹nh, bÞ h¾t hñi, thô ®éng, ch¨m chØ, dÔ khãc, ngoan hiÒn, còng kh¸t khao ®­îc vui ch¬i, kh¸t khao h¹nh phóc.C¸m , d× ghÎ:®éc ¸c, nhÉn t©m hµnh h¹ TÊm, c­íp c«ng, chiÕm ®o¹t quyÒn lîi vËt chÊt vµ tinh thÇn, lõa dèi, nhá nhÆt. (Nh÷ng c©u v¨n vÇn)Bôt: thÇn k×, hiÖn ra kÞp thêi trî gióp t×m c¸ch gi¶i quyÕt khã kh¨n.ChiÕc giµy:gÆp vua => hoµng hËu, më ®Çu cho hµng lo¹t téi ¸c cña mÑ con C¸m. => M©u thuÉn gia ®×nh.B¶ng ®èi s¸nhChÆng 2Khi TÊm trë thµnh hoµng hËuTÊmC¸m, d× ghÎ1- VÒ giç - TrÌo cau - Ng· chÕt ®uèi- Ho¸ thµnh chim vµng anh- Hãt m¾ng C¸m- Bµy m­u ®éc: chÆt gèc cau giÕt TÊm.- §­a C¸m thÕ chÞ lµm hoµng hËu.2- Chim vµng anh bÞ giÕt- L«ng chim ho¸ thµnh 2 c©y xoan ®µo- C¸m nghe mÑ giÕt chim, ¨n thÞt, vøt l«ng ra v­ên.3- Xoan bÞ chÆt, ®ãng khung cöi- Khung cöi nguyÒn rña Cám- C¸m sai chÆt xoan, ®ãng khung cöi4- Khung cöi bÞ ®èt- Tõ ®èng tro mäc lªn c©y thÞ, qu¶ thÞ, ë víi bµ l·o.- C¸m ®èt khung cöi, ®æ tro bªn lÒ ®­êng xa hoµng cung.5- Tõ qu¶ thÞ b­íc ra thµnh c« TÊm xinh ®Ñp h¬n x­a, gÆp l¹i vua, trë l¹i thµnh hoµng hËu.- C¸m sî h·i, muèn xinh ®Ñp nh­ TÊmTÊm – mÑ con C¸mthiÖn - ¸c=>TÊm:Sau mçi lÇn bÞ giÕt, bÞ chÕt, bÞ chÆt, bÞ ®èt ®Òu kh«ng chÕt mµ t×m c¸ch ho¸ th©n ®Ó m¾ng rña, tè c¸o téi ¸c cña C¸m.Bèn lần ho¸ th©n cña TÊm:M¬ ­íc cña nh©n d©n (TÊm ph¶i sèng ®Ó h­ëng h¹nh phóc, ®Ó trõng trÞ kÎ thï ®éc ¸c, mÑ con C¸m nhÊt ®Þnh ph¶i ®Òn téi)=> M©u thuÉn x· héi.c) Chi tiÕt TÊm tr¶ thïCã ý kiÕn cho r»ng:§ång t×nh víi c¸ch tr¶ thï cña TÊm. Cho ®ã lµ hîp lÝ, ®Ých ®¸ng.Kh«ng ®ång t×nh víi hµnh ®éng cña TÊm. Cho r»ng nh­ thÕ lµ tr¸i víi b¶n chÊt hiÒn hËu cña TÊm, lµm gi¶m vÎ ®Ñp thuÇn khiÕt cña nh©n vËt.?Các em nghĩ thế nào về hai ý kiến trên?Th¹ch SanhTÊm- C¸i hïng g¾n víi c¸i hiÒn=> kh«ng cã nhu cÇu tr¶ thï sau chiÕn th¾ng mµ khoan dung, ®é l­îng.- C¸i hiÒn g¾n víi c¸i ®¸o ®Ó=> nhu cÇu tr¶ thï cña ng­êi bÞ ¸p bøc bãc lét.???* Ghi nhí (sgk, tr.72)Lêi cña TÊm (¸nh TuyÕt) DÞu dµng lµ thÕ TÊm ¬iMµ sao em ph¶i thiÖt thßi, v× sao? PhËn nghÌo h«m sím d·i dÇuHãa bao nhiªu kiÕp, ngät ngµo, ®a ®oan. Ng­êi ngoan ë víi ng­êi gianDÉu hiÒn nh­ bôt còng tan n¸t lßng Tin em, em c­íp mÊt chång§µnh lµm qu¶ thÞ th¬m cïng n­íc non. T­ëng r»ng yªn phËn lµm conMiÕng trÇu c¸nh ph­îng vÉn cßn th¬m m«i DÞu dµng còng bÊy nhiªu th«i!Nµo ai cã mÊy cuéc ®êi cho nhau. Mét lÇn chÕt mÊy lÇn ®auCòng lµ x¸ téi cho nhau mét lÇn Gai hång gi÷ lÊy hoa hångL¹i ngåi giÆt ¸o cho chång nh­ x­a.III. LuyÖn tËp Xung ®ét trong truyÖn TÊm C¸m ®­îc gi¶i quyÕt theo quan ®iÓm nµo cña nh©n d©n ta ?A. L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸chB. ë hiÒn gÆp lµnhC. ¥n ®Òn, o¸n tr¶D. ¸c gi¶, ¸c báo thêi gian 30s thêi gian 30s Ngµy nay, chóng ta th­êng dïng côm tõ "c« TÊm" ®Ó nãi vÒ nh÷ng ng­êi phô n÷ nh­ thÕ nµo ?C. HiÒn lµnh, chÊt ph¸cB. NhÉn nhôc, cam chÞuA. NÕt na, xinh ®ÑpD. Giµu sang, xinh ®Ñp thêi gian 30s thêi gian 30s T¹i sao nh©n vËt bôt l¹i kh«ng xuÊt hiÖn kÓ tõ khi TÊm vµo cung ?A. V× Bôt kh«ng thÓ xuÊt hiÖn nhiÒu h¬n hai lÇnB. V× TÊm ®· cã sù b¶o vÖ cña nhµ vuaC. V× Bôt bÊt lùc tr­íc sù ®éc ¸c, l¾m kÕ nhiÒu m­u cña mÑ con C¸mD. V× TÊm ph¶i tù ®Êu tranh ®Ó sinh tån thêi gian 30s thêi gian 30sDẶN DÒ: Về nhà học bài và chuẩn bị bài mới “Tam đại con gà, nhưng nó phải bằng hai mày.CỦNG CỐ: Truyện phản ánh về cái thiện cái ác trong xã hội, cái thiện luôn thắng cái ác. Đồng thời truyện cũng nêu lên những yếu tố mâu thuẫn gây gắt trong gia đình. Mâu thuẫn giữa mẹ ghẻ con chồng, giữa chị em cùng cha khác mẹ. Truyện cũng đặc ra vấn đề về công bằng xã hội. Đó chính là khát vọng của nhân dân ta.CHÚC CÁC EM LUÔN NGOAN VÀ HỌC TẬP NGÀY CÀNG TIẾN BỘ ! TẠM BIỆT !