Bài giảng môn Ngữ văn lớp 10 - Tiết dạy: Trao duyên (tt)

TRAO DUYÊN(Trích “Truyện Kiều”) - Nguyễn Du - 1.Mét sè quan niƯm cđa ng­êi x­a.- Duyªn sè:- T×nh - nghÜa:- Linh hån con ng­êi:- Ng­êi sèn - ng­êi chÕt:Nam n÷ hßa hỵp, g¾n bã thµnh vỵ chång lµ do c¸i duyªn, c¸i sè, do trêi ®Þnh.G¾n bã ( “tr¶ nghÜa”).Lµ bÊt tư. Cã sù ®ång c¶m, vÉn cã liªn hƯ víi nhau.I.TÌM HIỂU CHUNG2. Tình cảnh dẫn đến việc trao duyên3. Vị trí đoạn trích.- 34 câu thơ: từ câu 723 đến 756 (Truyện Triều 3254 câu thơ lục bát)Tâm trạng của Thuý Kiều trong đêm trao duyên4. Bố cục: 3 phần+12 câu đầu :Thuý Kiều thuyết phục Thuý Vân nhận lời trao duyên+14 câu tiếp:Trao kỉ vật và dặn dị em+ 8 câu cuối: Thuý kiều đối diện với thực tại II. ĐỌC HIỂU1. 12 câu đầu: Thuý Kiều thuyết phục Thuý Vân nhận lời trao duyên.	 	 “Cậy em em có chịu lời	 	 Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa	 	 	 Giữa đường đứt gánh tương tư	 	 Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em	 	 Kể từ khi gặp chàng kim 	 	 	 Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề	 	 Sự đâu sóng gió bất kỳ 	 	 Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai	 	Ngày xuân em hãy còn dài 	 	 Xót tình máu mủ thay lời nước non	 	 	 Chị dù thịt nát xương mòn 	 	Ngậm cười chín suối 	hãy còn thơm lây.- C©u 1+ 2 :KiỊu cè nÐn t×nh c¶m, dïng ng«n ng÷ ®Çy lÝ trÝ.+ “CËy”:+ “ChÞu lêi”:Tin cËy, n­¬ng tựa, hi väng.NhËn lêi v× miƠn c­ìng, chÞu sù thiƯt thßi. C¶m nhËn vỊ sù hƯ träng cđa ®iỊu s¾p nãi.Sù khÈn kho¶n, thiÕt tha, khã nãi.+ Cư chØ bÊt th­êng:Tù h¹ m×nh xuèng, van l¬n.KiỊu chÞu ¬n ©n nh©n.“Lạy “, “Thưa”Tâm sự nàng Thuý vân 	(Trương Nam Hương)	Xót thương lời chị dặn dò	Mười lăm năm đắm con đò xuân xanh	Chị yêu lệ chảy đã đành	Chớ em nước mắt đâu dành chàng Kim	Lấy người yêu chị làm chồng	Đời em thể thắt một vòng oan khiên.	...Em thành vợ của chàng Kim	Ngồi ru giọt máu tượng hình chị trao	Dẫu đầy đêm nỗi khát khao	Kiều ơi ! Em biết khi nào được yêu!Thuý Vân	(Nguyễn Đăng Trạch)	Lòng Vân dằng dặc nỗi buồn	Không ai hiểu được ngọn nguồn niềm riêng	..Chị đi duyên chị định rồi	Còn em ở lại nhạt lời lạt duyên	Chắc gì về với chàng Kim	Mà em tìm được trọn niềm chung đôi	”Thức đêm mới biết đêm dài”	Nỗi buồn Vân giữ có ai hiểu cùng” C¸c c©u tiÕp:+T©m sù víi em:+Xãt t×nh m¸u mđ, thay lêi n­íc nonNhê em tr¶ nghÜa Kim Träng (t×nh c¶m thiªng liªng, s©u nỈng). Rµng buéc : B»ng t×nh m¸u mđ, ruét rµ. Đem cái chết ra để uỷ thác.Tri ©n, biÕt ¬n em “th¬m l©y”.Mèi t×nh kh¨ng khÝt, dang dë. (v× ch÷ hiÕu) Mong sù c¶m th«ng.T©m tr¹ng day døt, ®au ®ín. Tìm mọi cách thuyết phụcDứt khoát trong việc trao duyên2: 14 câu tiếp: Thuý Kiều trao kỉ vật và dặn dò em. 	Chiếc vành với bức tờ mây 	Duyên này thì giữ vật này của chung	Dù em nên vợ nên chồn	Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên	Mất người còn chút của tin	Phím đàn với mảnh hương nguyền 	ngày xưa	Mai sau dù có bao giờ	Đốt lò hương ấy so tơ phím này	Trông ra ngọn cỏ lá cây	Thấy hiu hiu gió thì hay chị về 	Hồn còn mang nặng lời thề	Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai 	Dạ đài cách mặt khuất lời	Rưới xin giọt nước cho người thác oan.* Trao kû vËt: ChiÕc vµnh, bøc tê m©y, phÝm ®µn, m¶nh h­¬ng nguyỊn.+ Thiªng liªng, gỵi l¹i nh÷ng ki niƯm ®Đp cđa mèi t×nh ®Çu. + T×nh yªu s©u nỈng.“Cđa tin”:“Cđa chung”:“Th× gi÷”:Cđa Kim Träng, chÞ, em.VËt lµm tin ®Ĩ l¹i cho nhau.LuyÕn tiÕc, ®au ®ín.§Ĩ em gi÷, ch­a trao h¼n.C©u th¬ nh­ bỴ lµm ®«i“Ngµy x­a”: Thêi gian t©m lÝ.X­a: §Đp ®ÏNay: Tan vìGi»ng xÐCßn-MÊt.Riªng-Chung.H¹nh phĩc-BÊt h¹nh.+ChËp chên, ma mÞ, thÇn linh . Cuéc sèng câi ©m.* Sau khi trao duyên Kiều tưởng tượng mình đã chết. Từ ngữ: + “Dạ đài”, + “hiu hiu gió” + “hồn” +“người thác oan”+ Chết oan  nặng lời thề: Tình yêu sâu nặng Cuộc đời sẽ vô nghĩa khi không còn tình yêu nữa3. Tám câu cuối: Thuý Kiều đối diện với thực tai đau đớn.	Bây giờ trâm gãy gương tan,Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân!	Trăm nghìn gửi lạy tình quân,Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi!	 Phận sao phận bạc như vôi! Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.	 Oâi Kim lang! Hỡi Kịm lang! Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây”- “B©y giê”:Thực tại:+ Tr©m gÉy g­¬ng tan.+ B¹c nh­ v«i.+ N­íc ch¶y hoa tr«i.Sù ®ỉ vì, mÊt m¸t.- NghÞch c¶nh:+ T¬ duyªn: ng¾n ngđi.+ ¸i ©n: mu«n vµn.T×nh yªu vÉn hiƯn h÷u ,®Çy khao kh¸t.-2 c©u cuèi:-> H­íng ®Õn ng­êi yªu xa c¸ch.+ “Th«i th«i, tõ ®©y”:+ NhÞp:3/3+ Th¸n tõ: “«i, hìi”Lêi vÜnh biƯt trong tiÕng nÊc tøc t­ëi nghĐn ngµo.Giäng ®iƯu thèng thiÕt .Lêi kªu cøu tuyƯt väng. Tâm trạng: Đâu đớn, vật vã Tù nhËn m×nh lµ ng­êi phơ b¹c, cã lçi lín víi Kim Träng.2/4/2Nhân cách cao đẹp của Kiều	C©u hái th¶o luËnNhãm INhãm IIEm có cảm nhận gì về vẻ đẹp nhân cách của Thuý Kiều trong hoàn cảnh đau thương, bế tắc?Qua đoạn trích “Trao duyên” em hiểu gì về tình yêu của người xưa?- Thông minh, tinh tế trọng ân nghĩa, cao thượng, giàu đức hi sinh- Coi trọng tình nghĩa. Tình yêu thiêng liêng, sâu nặng.III. TỔNG KẾT1. Nội dung:+ Thân phận bất hạnh và nhân cách cao đẹp của Thuý kiều.+ Tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Du.2. Nghệ thuật+ Miêu tả nội tâm nhân vật chân thực, hợp lí.+ Xây dựng,giải quyết nội tâm nhân vật: Đối thoại Độc thoại Tự bộc lộ tâm trạng.+ Kết hợp ngôn ngữ trang trọng + bình dị.IV. LUYỆN TẬP.Chọn câu trả lời đúng: Câu 1. Tâm trạng của Kiều lúc trao duyên là gì? Xót xa, đau đớn tột cùng.	 Giằng xé đau thương, đầy mâu thuẫn	 C. Dùng dằng, nuối tiếc, khó xử.	 D.	 Phức tạp, ngổn ngang, bối rối.Câu 2: Thành công quan trọng và đặc sắc nhất về nghệ thuật của Nguyễn Du trong đoạn trích là gì? Tạo tình huống đầy mâu thuẫn Dựng đối thoại, độc thoại. Miêu tả tâm lí nhânvật. Lựa chọn, sử dụng từ ngữ, hình ảnh.