Bài giảng môn Ngữ văn lớp 10 - Tiết học 32: Ôn tập

Vaên hoïc daân gian Vieät Nam¤n tËpTiÕt 32:Gv: NguyÔn ThÞ Minh DuyªnTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt namBµI ¤N TËP I. ¤N TËPII. VËN DôNG1. ĐẶC TRƯNG VHDG2. THỂ LOẠI VHDG1. TÌM HIỂU CÁC VĂN BẢN VHDG THEO ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI2. MỐI QUAN HỆ GIỮA VHDG VÀ VHVI. NỘI DUNG ÔN TẬP1. Đặc trưng VHDG:TiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt namI. NỘI DUNG ÔN TẬPTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam2. Thể loại VHDG:Các thể loạiSử thiTruyền thuyếtTruyện cổ tíchTruyện ngụ ngônCa daoTruyện cườiCâu đốTục ngữVèTruyện thơChèoThần thoạiTuồngNhóm thể loạiTruyện dân gianCâu nói dân gianThơ ca dân gianSân khấu dân giana. Hệ thống thể loại:I. NỘI DUNG ÔN TẬPTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam2. Thể loại VHDG:b. Đặc điểm thể loại: lµm nhanh d¸n ®óngThi ®uaThể loại Mục đích sáng tácHình thức lưu truyềnNội dung phản ánhKiểu nhân vật chínhĐặc điểm nghệ thuậtSử thiTruyền thuyếtCổ tíchTruyện cườiCa daoNhóm 1Nhóm 2Nhóm 3Nhóm 4Nhóm 5(1)(2)(3)(4)(5)Sử thiGhi lại cuộc sống, ước mơ phát triển cộng đồng của người Tây Nguyên xưa.Hát , kểXã hội Tây Nguyên cổ đại đang ở thời công xã thị tộc.Người anh hùng sử thiSử dụng biện pháp so sánh, phóng đại, trùng điệpTruyền thuyếtThể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân với các sự kiện, nhân vật lịch sử.Kể, diễn xướng (lễ hội)Kể về các nhân vật, sự kiện có thật nhưng được khúc xạ qua cốt truyện hư cấu.Nhân vật lịch sử được truyền thuyết hóaSự kết hợp “cái lõi lịch sử” và những chi tiết tưởng tượng, hư cấu.Cổ tíchThể hiện ước mơ, nguyện vọng của nhân dân...KểXung đột xã hội, cuộc đấu tranh Thiện -ÁcNhững con người bất hạnhTruyện hư cấuTruyện cườiMua vui, giải trí; châm biếm phê phán xã hội.KểNhững điều trái tự nhiên, những thói hư tật xấu.Người có thói hư tật xấuNgắn gọn, tình huống bất ngờ, kết thúc đột ngộtCa daoDiễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của người lao độngHát.Cuộc sống và những phẩm chất của người lao độngNgười lao động xưa Thể thơ lục bát, hình ảnh so sánh ẩn dụ, các biểu tượngThể loại12345 C©u 1: Ca dao chủ yếu ra đời trong hoàn cảnh nào?12345A. Chiến đấuB. Lao động.C. Nghi lễ D. Hội hè C©u 2: Theo em, tiếng cười tự trào ở những bài ca dao hài hước biểu hiện điều gì trong tâm hồn những người lao động xưa?12345A. Sự rẻ rúng bản thân.C. Tinh thần tự phê bình nghiêm khắc.B. Tinh thần phê phán gay gắt những thói hư tật xấu trong xã hội.D. Tinh thần lạc quan, yêu đời .Tr¾c nghiÖm C©u 3:Điểm giống nhau dễ thấy nhất giữa hai thể loại: truyền thuyết và truyện cổ tích là gì?Tr¾c nghiÖm12345A. Thường rất giàu kịch tính.. C. Cùng có những yếu tố hoang đường, kì ảo.B. Thường kể về những bi kịch nhân vật chính gặp phải. D. Thường mở đầu bằng “ngày xửa ngày xưa”C©u 4:Tr¾c nghiÖm12345C. Ca dao yêu thương, tình nghĩa. B. Ca dao hài hước.A. Ca dao than thân.D. Cả ba đáp án trên.Những bài ca nào nói lên số phận bất hạnh của những người lao động xưa, đặc biệt là người phụ nữ? C©u 6:Tr¾c nghiÖm12345A. TruyÖn cæ tÝchB. TruyÖn ngô ng«nC. TruyÖn th¬ D. Ca daoTheo em thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian nµo võa cã yÕu tè tù sù, võa cã yÕu tè tr÷ t×nh?II. BÀI TẬP VẬN DỤNGTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam1. Bài tập 2:TRUYỀN THUYẾTCái lõi sự thật lịch sửBi kịch được hư cấuNhững chi tiết hoang đường kì ảoKết cục bi kịchBài học được rút raCuộc xung đột giữa An Dương Vương và Triệu Đà thời Âu Lạc.Bi kịch tình yêu (lồng vào bi kịch gia đình, quốc gia)Thần Kim Qui, lẫy nỏ thần, Rùa Vàng rẽ nước dẫn An dương Vương xuống biển, ngọc trai - nước giếng.Mất tất cả:Người chết, tình tan, nước mấtCần cảnh giác giữ nước (không được chủ quan, nhẹ dạ)II. BÀI TẬP VẬN DỤNGTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam2. Bài tập 3:TRUYỆN CỔ TÍCHGiai đoạn đầu Giai đoạn sauYếu đuối, thụ động.Kiên quyết đấu tranh giành lại hạnh phúc.SỰ CHUYỂN BIẾN CỦA HÌNH TƯỢNG TẤMThể hiện quan điểm, nguyện vọng của nhân dân taII. BÀI TẬP VẬN DỤNGTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam3. Bài tập 5:CA DAO a. Những bài ca dao có công thức Thân em như và Chiều chiềuCách mở đầu theo công thức có tác dụng nhấn mạnh, tăng sức gợi cảm cho người nghe, người đọc.b. Những hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong ca dao: Tấm lụa đào, củ ấu gai, mặt trăng – mặt trời, sao Hôm – sao MaiNhững hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống nên dễ cảm nhận.II. BÀI TẬP VẬN DỤNGTiÕt 32:¤n tËp v¨n häc d©n gian viÖt namV¨n häc d©n gianV¨n häc viÕt Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn (Hå Xu©n H­¬ng)Th©n em nh­ qu¶ mÝt trªn c©y (Hå Xu©n H­¬ng)LÆn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng (Tó X­¬ng) - §Êt n­íc b¾t ®Çu víi miÕng trÇu b©y giê bµ ¨n §Êt n­íc lín lªn khi d©n m×nh biÕt trång tre mµ ®¸nh giÆc Tãc mÑ th× bíi sau ®Çu Cha mÑ th­¬ng nhau b»ng gõng cay muèi mÆn (NguyÔn Khoa §iÒm) Ca dao víi c«ng thøc: Th©n em Cæ tÝch Ca dao TruyÒn thuyÕt - Vầng trăng ai xẻ làm đôiNửa in gối chiếc nửa soi dặm trường (Truyện Kiều – Nguyễn Du)Ca dao4. Bài tập 6:“ Vầng trăng ai xẻ làm đôiĐường trần ai vẽ ngược xuôi hỡi chàng”HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜMỜI CÁC EM THEO DÕI HOẠT CẢNH NGOẠI KHÓA“Chàng múa trên cao gió như bão. Chàng múa dưới thấp gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối chết rụi. Khi chàng múa dưới thấp, vang lên tiếng đĩa khiên đồng. Khi chàng múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. Khi chàng múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba lần đồi tranh bật rễ bay tung”