Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Bài 8 - Tiết 31 - Ngôi kể trong văn tự sự

 Giáo viên: NGUYỄN HỒNG LÝ Em hãy tự giới thiệu về bản thân? NGỮ VĂN- BÀI 8- TiẾT 31: TẬP LÀM VĂN NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Thứ năm ngày 18 tháng 10 năm 2012 Bµi 8 – tiÕt 33 Ng«i kÓ trong v¨n tù sù Ng«i kÓ trong v¨n tù sù NGỮ VĂN- BÀI 8- TIẾT 31: TẬP LÀM VĂN Thứ năm ngày 18 tháng 10 năm 2012 NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂNNGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ a- Đoạn 1. Đoạn 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Trích Em bé thông minh) ? Đoạn văn trên người kể gọi tên các nhân vật là gì? I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự. 1.Các ngôi kể thường gặp trong văn tự sự: - Người kể gọi tên các nhân vật bằng chính tên của chúng (vua, thằng bé, hai cha con, sứ giả...) - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện. - Người kể gọi tên các nhân vật bằng chính tên của chúng (vua, thằng bé, hai cha con, sứ giả...) Đoạn 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Trích Em bé thông minh) ? Trong những nhân vật đó có ai là người kể chuyện không? ? Người kể chuyện ở đâu? -Người kể tự giấu mình đi như là không có mặt nhưng thực ra có mặt ở khắp nơi. ? Khi sử dụng cách kể như thế, tác giả có thể kể được những gì? -Kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. Vậy đoạn 1 được kể theo ngôi thứ mấy?  Kể theo ngôi thứ ba NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂNNGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1. Các ngôi kể thường gặp trong văn tự sự: a- Đoạn 1. Đoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký) b. Đoạn 2: ? Người xưng “tôi” trong đoạn văn là ai? +Nhân vật Dế Mèn tự xưng là “tôi” ? Khi xưng hô như vậy, người kể có thể kể được những gì? + Người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, thấy, trải qua; trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ, tình cảm của mình. ? Vậy, đoạn 2 được kể theo ngôi thứ mấy? Kể theo ngôi thứ nhất. NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂNNGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1.Ngôi kể thường gặp trong văn tự sự. NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂNNGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1.Ngôi kể thường gặp trong văn tự sự. 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự - Ngôi kể thứ nhất: Xưng tôi - Ngôi kể thứ ba: Người kể giấu mình. Trong hai ng«i kÓ trªn, ng«i kÓ nµo cã thÓ kÓ tù do kh«ng bÞ h¹n chÕ, cßn ng«i kÓ nµo chØ kÓ ®­îc nh÷ng g× m×nh biÕt vµ ®· tr¶i qua ? Ng«i kÓ thø nhÊt Ng«i kÓ thø ba - Ng­êi kÓ cã thÓ cã thÓ kÓ linh ho¹t , tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt - Ng­êi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy hoÆc m×nh ®· tr¶i qua, cã thÓ trùc tiÕp nãi ra c¶m t­ëng, ý nghÜ cña m×nh Lời kể mang tÝnh kh¸ch quan Lời kể mang tÝnh chñ quan H·y thö ®æi ng«i kÓ trong 2 ®o¹n v¨n trªn b»ng ng«i kÓ kh¸c. Lóc ®ã em sÏ cã c¸c ®o¹n v¨n nh­ thÕ nµo ? Đo¹n 2: Bởi DÕ MÌn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên DÕ MÌn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, DÕ MÌn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng DÕ MÌn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, MÌn co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh DÕ MÌn , trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi DÕ MÌn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký) §o¹n 1 : Vua và đình thần đành chịu Nhưng không hiểu sao, khi hai cha con t«i đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt t«i phải dọn thành ba cỗ thức ăn.Tôi nghĩ bụng chắc vua lại thử mình đây. T«i liền nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Trích Em bé thông minh ) Có thể đổi ngôi kể thứ nhất thành ngôi kể thứ ba nhưng khó có thể đổi ngôi kể thứ ba sang ngôi kể thứ nhất. Vì nếu đổi thì phải cấu tạo lại hầu như cả đoạn văn, phá vỡ cách kể ban đầu và nội dung chuyện cũng phải thêm bớt mới phù hợp với cách kể mới. ? Vậy, theo em có thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất xưng “tôi” được không? Vì sao? II Luyện tập 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂNNGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1.Các ngôi kể thường gặp trong văn tự sự *Ghi nhớ: SGK – trang 89 Từ các ví dụ trên em hãy nêu vai trò, đặc điểm của các ngôi kể? - Kể theo ngôi kể thứ ba: Lời kể mang tính khách quan, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.. - Kể theo ngôi kể thứ nhất: Lời kể mang tính chủ quan, người kể có thể trực tiếp kể những gì mình nghe thấy, nhìn thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra tình cảm, suy nghĩ của mình. Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được 1. Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn: “Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.” (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký) Thay “tôi”  “Dế Mèn”  Có sắc thái khách quan, như là đã xảy ra. 2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn: “Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.” (Thạch Lam - Dưới bóng hoàng lan) Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo. Thay: “Thanh”, “chàng”  “tôi”  tô đậm thêm sắc thái tình cảm của nhân vật, sự việc như đang xảy ra trước mắt người đọc. Thảo luận nhóm: Nhóm 1: Truyện Em bé thông minh kể theo ngôi nào ?Vì sao như vậy? Kể lại chuyện Em bé thông minh bằng ngôi thứ nhất?Nhóm 2: Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất? Nhóm 3: Dùng ngôi thứ nhất kể miệng về cảm xúc của em khi nhận được quà tặng của người thân. -Ngôi kể là gì? Có mấy ngôi kể trong văn tự sự? Mỗi ngôi kể có đặc điểm gì? -Chuẩn bị bài: Thứ tự kể trong văn tự sự.